Fólkið sem hverfur spor­laust, og eng­inn veit hvað varð um, skilur eftir sig spurn­ingar sem er ósvar­að. Mörg heims­fræg mál þar sem manns­hvörf eru í brennid­epli hafa komið upp. Krist­inn Haukur Guðna­son sagn­fræð­ingur kynnti sér sög­una að baki tíu merki­legum manns­hvörf­um.

10. Hein­rich Müller

Margir nas­istar hurfu í lok seinni heim­styrj­ald­ar­inn­ar. Stærsta nafnið var óum­deil­an­lega Hein­rich Müll­er, leið­togi leynilög­regl­unnar Gestapo frá árinu 1939. Hann var með Adolf Hitler í neð­an­jarð­ar­byrg­inu þegar for­ing­inn svipti sig lífi, þann 30. apríl 1945, en næsta dag hvarf Müll­er. Hann á að hafa sagt “ég hef ekki minnsta áhuga að láta Rúss­ana taka mig til fanga”. Sjálfs­morð voru dag­legt brauð í byrg­inu og það er vel hugs­an­legt að Müller hafi tekið eigið líf. Aftur á móti eru engin vitni að því og ekk­ert lík fannst. Fjöl­margir leit­uðu Müll­ers í ára­tugi eftir stríð­ið, þar á meðal starfs­menn Simon Wies­ent­hal stofn­un­ar­inn­ar, vest­ur­-þýska lög­reglan og banda­ríska leyni­þjón­ustan CIA. Sumir telja hann hafa flúið til Suður Amer­íku en aðrir að hann hafi starfað á laun fyrir Sov­ét­rík­in.

9. Bison Dele

Bi­son Dele (fæddur Brian Willi­ams) var körfuknatt­leiks­leik­maður sem spil­aði í NBA deild­inni á árunum 1991 til 1999. Hann var hæfi­leik­a­ríkur mið­herji sem var meðal ann­ars í meist­ara­liði Chicago Bulls árið 1997. Það kom öllum á óvart þegar hann hafn­aði tug­millj­óna doll­ara samn­ingi á hápunkti fer­ils­ins og lagði skóna á hill­una. Dele hvarf í Suð­ur­-­Kyrra­haf­inu, nálægt frönsku eyj­unni Tahí­tí. Hann sigldi ásamt bróður sín­um, kær­ustu og skip­stjóra á lít­illi snekkju sem hét Hak­una Matata. Lög­reglan fann bróður hans, Miles Dabord, á flótta í Phoenix en hann hafði komið að landi í Mexíkó. Frá­sögn Dabord af atburðum í snekkj­unni þóttu ekki trú­an­legar og skömmu seinna tók hann of stóran skammt af insúl­íni, féll í dá og lést. Lík­legt þykir að Dabord hafi myrt hina þrjá ferða­lang­anna.

8. Azaria Cham­berlain

Mál Azariu litlu er eitt af óhugn­ar­leg­ustu morð­málum sög­unn­ar. Azaria var tveggja mán­aða gömul þegar hún hvarf úr tjaldi fjöl­skyld­unnar í úti­legu við hina frægu Uluru kletta í Ástr­alíu árið 1980. For­eldr­arnir héldu því fram að dingó (ástr­alskur villi­hund­ur) hefði kom­ist í tjaldið og tekið dóttur þeirra en lög­regl­unni fannst það ekki trú­legt. Móð­irin Lindy Cham­berlain var ákærð fyrir morð og fað­ir­inn Mich­ael fyrir aðkomu að morð­inu. Fátt annað komst að í fjöl­miðlum Ástr­alíu næstu tvö árin og ýmis konar gróu­sögur komust á kreik. Meðal ann­ars að for­eld­arnir hefðu fórnað barn­inu í trú­ar­legum til­gangi en þau voru sjö­unda-­dags aðventist­ar. Þau voru dæmd sek og Lindy fékk lífs­tíð­ar­dóm en þremur árum síðar fannst bútur úr fötum Azariu við dingóbæli og for­eld­arnir sýkn­aðir í kjöl­far­ið. Lík hennar fannst þó aldrei.

7. Ambrose Bierce

Bierce var einn af þekkt­ustu rit­höf­undum og blaða­mönnum Banda­ríkj­anna á 19. öld. Verk hans þóttu kald­hæðin og nöpur en vin­sældir hans og áhrif voru mik­il. Hann lagði til dæmis grunnin að þeim heimi sem Robert Cham­bers og H.P. Lovecraft skrif­uðu inn í. Árið 1913 var Bierce orð­inn rúm­lega sjö­tugur og sumir segja að hann hafi verið orð­inn leiður á líf­inu. Hann hélt suður á bóg­inn til Mexíkó til að hitta bylt­ing­ar­leið­tog­ann Pancho Villa. Það sein­asta sem frétt­ist frá honum var bréf sem hann sendi frá bænum Chi­hu­ahua til ást­konu sinn­ar, Blanche Part­ington. Ýmsar kenn­ingar eru á kreiki um afdrif Bierce. Flestar á þá leið að hann hafi dáið í Mexíkó, annað hvort í bar­daga eða verið tek­inn af lífi. Aðrir halda því fram að hann hafi aldrei farið til Mexíkó heldur tekið eigið líf í heima­land­inu.

6. Richey Edwards

Ed­wards var gít­ar­leik­ari og laga­höf­undur rokk­hljóm­sveit­ar­innar Manic Street Preachers. Bandið var stofnað í Wales árið 1986 og sló í gegn í upp­hafi tíunda ára­tug­ar­ins. Edwards var fræg­asti með­limur hljóm­sveit­ar­inn­ar. Hann var lit­ríkur karakter en þung­lyndur og átti það til að meiða sjálfan sig á ýmsan hátt, t.d. skera sig og brenna með sígar­ettu­stubb­um.  Í febr­úar 1995 átti Edwards bókað flug frá London til Banda­ríkj­anna. Hann fór aldrei um borð heldur keyrði heim til Wales. Seinna fannst bíll­inn hans yfir­gef­inn og aug­ljóst að Edwards hafði búið í honum í nokkra daga. Margir telja að hann hafi stokkið í ána Severn en aðrir telja það óhugs­andi. Hann hafði tekið út tals­verða pen­inga fyrir hvarfið og sumir segj­ast hafa séð hann, t.d. í Ind­landi og á Kanarí­eyj­um. Hann var lýstur laga­lega dáinn árið 2008.

5. Amelia Ear­hart

Árið 1928 var Ear­hart fyrsta konan til að fljúga yfir Atl­ants­hafið og varð á kom­andi árum einn fræg­asti flug­garpur heims. Árið 1936 tók hún að sér mun stærra verk­efni þ.e. að fljúga í kringum hnött­inn. Ári seinna hóf hún ferð­ina en þurfti að hætta við vegna véla­bil­unar og skemmda. Hún var þó ekki af baki dottin og reyndi aftur skömmu síð­ar. Ferðin gekk vel og Ear­hart flaug ásamt leið­sögu­mann­inum Fred Noonan austur frá Kali­forníu yfir Amer­íku, Afr­íku, Asíu og Ástr­al­íu. Sein­asti spöl­ur­inn var sá erf­iðasti, yfir Kyrra­haf­ið. Þar misstu loft­skeyta­menn allt sam­band við vél­ina og mikil leit hófst. Alls kyns sögur eru til af afdrifum Ear­hart, að hún hafi hrapað á lít­illi eyju, náð leið­ar­lokum eða orðið njósn­ari í stríð­inu. Lang lík­leg­ast verður þó að telj­ast að vélin hafi orðið elds­neyt­is­laus og hrapað í Kyrra­haf­ið.

4. Anastasia Roma­nov

Anastasia prinsessa, dóttir Niku­lásar II Rúss­lands­keis­ara, er fræg­asta horfna mann­eskjan sem aldrei hvarf. Hin 17 ára gamla Anastasia var tekin af lífi ásamt for­eldrum sín­um, fjórum systk­inum og fylgd­ar­liði þann 17. júlí árið 1918. Það var hin alræmda leynilög­regla bol­sjé­víka Cheka sem sá um aftök­una í Yeka­ter­in­burg við Úral­fjöll. Líkin voru falin og mikil leynd yfir aftök­unni. Ein­hverra hluta vegna fór sá kvittur á kreik að mögu­lega hefðu tvö yngstu börn­in, Alexei prins og Anastasia slopp­ið. Fjöl­margar konur komu fram á næstu árum og sögð­ust vera prinsess­an. Hvat­inn var senni­lega sá mikli Roma­nov auður sem lá í banka­hvelf­ingum í Sviss. Það voru skrif­aðar bæk­ur, leik­rit og kvik­myndir um flótta Anastasiu. DNA sýni úr lík­fundum frá árunum 1979 og 2007 stað­festa þó að öll Roma­nov börnin voru tekin af lífi.

3. Alcatraz þrí­eykið

Fang­elsið á Alcatraz eyju í Kali­forníu er lík­lega fræg­asta fang­elsi sög­unnar þó að það hafi aðeins verið starf­rækt í um 30 ár. Árið 1962, einu ári áður en fang­els­inu var lok­að, náðu þrír fangar að sleppa og var það eina flótta­til­raunin sem tókst í sögu stofn­un­ar­inn­ar. Frank Morris og bræð­urnir John og Clarence Anglin sem allir voru dæmdir banka­ræn­ingjar höfðu skipu­lagt flótt­ann ásamt fjórða fang­an­um, Allen West, sem tókst ekki að kom­ast úr klefa sín­um. Fang­arnir bjuggu til höfuð úr pappamassa sem þeir settu í rúm sín til að villa um fyrir fanga­vörð­un­um. Þeir komust út um loft­ræsti­kerfið og hófust svo handa við að gera fleka og björg­un­ar­vesti. Þeir náðu að klifra niður pípu utan á bygg­ing­unni og svo yfir næstum fjög­urra metra háa gadda­vírs­girð­ingu. Þaðan héldu þeir til hafs og sáust aldrei meir.

2. Madel­eine McCann

Hin breska Madel­eine McCann var þriggja ára þegar hún hvarf af hót­el­her­bergi í Algarve í Portú­gal árið 2007.  Ma­del­eine var sof­andi ásamt yngri systk­inum sínum á meðan for­eldr­arnir borð­uðu á veit­inga­stað nærri hót­el­inu. Aug­ljóst er að Madel­eine var rænt en mis­tök við rann­sókn máls­ins leiddu til þess að for­eldr­arnir voru grun­aðir um að hafa myrt hana. Tveir ein­stak­lingar á svæð­inu segj­ast hafa séð karl­mann bera sof­andi barn nálægt svæð­inu en ekk­ert hefur feng­ist með þessum vís­bend­ing­um. Málið fékk strax gríð­ar­lega fjöl­miðla­at­hygli og er ennþá í fersku minni fólks. Það sem sér­stak­lega stendur upp úr er hlutur for­eldr­anna og mörgum þótti þau sína mikið ábyrgð­ar­leysi að skilja börnin ein eftir inni á her­bergi. Málið hefur verið margrann­sakað en ennþá eru menn engu nær um hvað varð um hana.

1. Jimmy Hoffa

Nafnið Jimmy Hoffa er orðið sam­gróið hug­tak­inu manns­hvarf. Hoffa starf­aði alla ævi í verka­lýðs­hreyf­ing­unni í Banda­ríkj­un­um, nánar til­tekið í IBT hreyf­ing­unni sem sam­anstendur af vöru­bíls­stjórum, hafn­ar­verka­mönn­um, vél­virkjum og fleir­um. Frá 1958 til 1971 leiddi hann hreyf­ing­una en á sjö­unda ára­tugnum var hann dæmdur fyrir mút­ur, fjár­drátt og fleira og end­aði í fang­elsi. Hoffa var svo náð­aður gegn því að hann segði sig úr hreyf­ing­unni. Árið 1975 hvarf hann spor­laust í Detroit borg. Engum duld­ist að Hoffa hafði sterk tengsl við mafí­una. Hoffa átti að hitta tvo mafíu­for­ingja dag­inn sem hann hvarf en þeir mættu  ekki á fund­inn. Ótal kenn­ingar eru á lofti um afdrif hans, t.d. að hann hafi flúið mafí­una og að amer­ísk stjórn­völd hafi látið drepa hann. En lík­leg­ast var hann myrtur af mafí­unni.