Átaki hefur verið hrundið af stað til að fækka dauðs­föllum af völdum kól­eru um 90 pró­sent fyrir árið 2030. Alþjóð­leg sam­tök um varnir gegn kól­eru ætla í sam­starfi við heil­brigð­is­yf­ir­völd fjölda ríkja og stofn­ana að enda kól­eru­far­ald heims­ins með metn­að­ar­gjarnri áætl­un. Þetta er í fyrsta skiptið sem skuld­bind­ing af þessu tagi hefur verið gerð og fagnar Alþjóða­heil­brigð­is­mála­stofn­unin henn­i. 

Sam­kvæmt frétta­stofu BBC munu full­trúar átaks­ins hitt­ast í Frakk­landi en nú berst fólk í Jemen við einn versta kól­eru­far­ald sem vitað er um. Minnst 770.000 manns hefur sýkst í land­inu og 2.000 dáið. Mörg fórn­ar­lambanna eru börn. 

Sjúk­dómur fátæka manns­ins

Sjúk­dóm­ur­inn er gjarnan kall­aður sjúk­dómur fátæka manns­ins en hann er algengur þar sem margir búa á litlu svæði og þar sem hrein­læti er óbóta­vant. Um 2 millj­arður manna búa við vatns­skort og talið er að um 95.000 manns deyi árlega af völdum kól­eru. Tæp­lega þrjár millj­ónir manna sýkj­ast ár hvert og þykja þess vegna aðgerðir af þessu tagi brýn­ar. 

Alþjóða­heil­brigð­is­mála­stofn­unin segir á vef­síðu sinni að þau taki glöð þátt í þessu sam­eig­in­lega frum­kvæði til að stöðva dauðs­föll af völdum kól­eru. „Sjúk­dóm­ur­inn herj­ast mest á fátæka og þá sem minna mega sín - þetta er algjör­lega óvið­un­and­i.“

Kól­era land­læg í þró­un­ar­lönd­unum

Kól­era er sýk­ing í melt­ing­ar­færum orsökuð af bakt­er­í­unni Vibrio cholerae en hún smit­ast með sýktu vatni. Þá er sér­stak­lega vara­samt það vatn sem lítil hreyf­ing er í og lítið líf. Bakt­er­ían veldur miklum upp­köst­um, nið­ur­gangi og krömpum og ef sjúk­dóm­ur­inn er ekki með­höndl­aður með réttum aðferðum eða lyfjum getur sá sýkti dáið á mjög skömmum tíma af völdum vökva­taps. 

Sýk­ingar völdum V.cholerae eru afar sjald­séðar á vest­ur­löndum en sjúk­dóm­ur­inn er land­lægur í þró­un­ar­lönd­unum þar sem hrein­læti er ábóta­vant. Á tíma­bil­inu 1817 til 1961 komu upp sjö heims­far­aldrar sem oft­ast áttu upp­runa sinn í Asíu og bár­ust hægt til Evr­ópu og Amer­íku. Sá síð­asti kom upp 1961 í Indónesíu og barst víða um heim á næstu ára­tug­um. Allir þessir sjö heims­far­aldrar eru taldir vera af völdum Vibrio cholerae O1. Árið 1992 varð á Ind­landi í fyrsta sinn vart sýk­ingar af völdum Vibrio cholerae O139. Þessi stofn hefur síðan þá greinst í a.m.k. 11 löndum í Suð-austur Asíu og ekki er ólík­legt að hann eigi eftir að dreifast víð­ar. Þetta kemur fram á vef­síðu Land­læknis. 

Slæmar aðstæður leiða til kól­eru­far­aldra

Á síð­ustu árum hefur kól­era víða komið upp, oft­ast í tengslum við slæma hrein­læt­is­að­stöðu og ófull­nægj­andi aðgang að hreinu vatni. Slíkar kring­um­stæður geta mynd­ast við ham­farir sem rjúfa vatns­leiðslur og eyði­leggja hrein­læt­is­kerfi. Annað dæmi er fólks­flutn­ingar sem leiða til mik­ils mann­fjölda sem dvelur við slæmar aðstæður í lengri tíma í flótta­manna­búðum með tak­mark­aðan aðgang að hreinu vatni og við­und­andi hreins­læt­is­að­stöð­u. 

V.cholerae þrífst vel á vatna­svæð­um. Hún getur lifað árum saman og fjölgað sér utan manns­lík­am­ans. Bakt­er­ían myndar eit­ur­efni sem veldur ein­kennum kól­eru og mik­inn fjölda bakt­ería þarf til að valda sýk­ingu.

Áætluð kól­erutil­felli á ári

Ind­land: 675.188 til­felli og 20.266 dauðs­föll

Eþíópía: 275.221 til­felli og 1.458 dauðs­fjöll.

Níger­ia: 220.397 til­felli og 8.375 dauðs­föll.

Haí­tí: 210.589 til­felli og 2.584 dauðs­föll.

Heim­ild­ir: Johns Hop­k­ins háskól­inn