Björgólfur Thor Björg­ólfs­son, sem var annar aðal­eig­andi Lands­bank­ans ásamt föður sínum fyrir hrun, segir að íslenska þjóðin eigi rétt á að vita hvernig mál voru vegin og met­in, hvaða gögn lágu til grund­vallar og hver réð því end­an­lega að Kaup­þing fékk 500 millj­óna evra lán frá Seðla­banka Íslands 6. októ­ber 2008. Þetta kemur fram í stöðu­upp­færslu á heima­síðu sem Björgólfur Thor heldur úti.

Þar fjallar hann um sím­tal milli Geirs H. Haarde, þáver­andi for­sæt­is­ráð­herra, og Dav­íðs Odds­son­ar, þáver­andi seðla­banka­stjóra, þar sem þeir ákveða að lána Kaup­þingi umrædda fjár­hæð. Kaup­þing féll samt sem áður nokkrum dögum síðar og íslenskir skatt­greið­endur töp­uðu 35 millj­örðum króna á lán­veit­ing­unni.

For­sæt­is­ráð­herra ekk­ert nema fum og fát

TIl­efni umfjöll­un­ar­innar er birt­ing Morg­un­blaðs­ins, sem Davíð rit­stýrir í dag, á end­ur­riti af sím­tal­inu fyrir tíu dögum síð­an. Það var í fyrsta sinn sem end­ur­ritið var birt opin­ber­lega.

Björgólfur Thor segir að örlög íslensku bank­anna hafi verið í afar ómerki­legu og lítið grund­uðu sam­tali í hádeg­inu mánu­dag­inn 6. októ­ber 2008. „Reyndar virð­ist Seðla­bank­inn vera fag­legri í sinni nálg­un, en for­sæt­is­ráð­herra er ekk­ert nema fum og fát.  Í end­ur­riti sím­tals­ins kemur fram að Geir H. Haarde spyr Seðla­banka­stjór­ann hvort Lands­bank­inn hafi ekki veð. „En er Lands­bank­inn ekki með neitt slíkt, sem hann getur látið okkur hafa?“ spyr hann, þegar Davíð seðla­banka­stjóri ræðir um veð Kaup­þings. „Já, en þá er að við erum ekki með pen­ing í þetta,“ svarar seðla­banka­stjór­inn.

Það er skilj­an­legt að Seðla­banki Íslands hafi ekki getað stutt alla bank­ana í hrun­inu. En ekki er útskýrt hvers vegna Seðla­bank­inn fór „inn að beini“ eins og seðla­banka­stjór­inn orðar það, með því að lána Kaup­þingi 500 millj­ónir evra, í stað þess að lána Lands­bank­anum 300 millj­ónir evra. Þegar seðla­banka­stjóri ítrekar þetta atriði („Þú ert að tala um það að við eig­um frek­ar að reyna að hjálpa Kaup­þing­i“) þá svarar for­sæt­is­ráð­herrann: „Það slær mig þannig sko og mér fannst þeir vera líka á þeirri línu í gær­­kvöldi alla­­vega þess­ir Morgan menn.“

Þetta var öll fag­mennskan! Ein­hver til­finn­ing fyrir því hvað ein­hverjir sögðu dag­inn áður, „alla­vega þessir Morgan menn“. Þar var for­sæt­is­ráð­herra eflaust að vísa til erlendra sér­fræð­inga, sem voru nýkomnir til lands­ins og höfðu ski­mað yfir banka­lands­lag­ið. Ekki bera þessir „Morgan menn“ ábyrgð á þeirri ákvörðun sem tekin var? Hún virt­ist tekin af því að „það slær mig þannig sko“!

Þjóðin á rétt á að vita

Björgólfur Thor segir sím­talið sjálft þó ekki segja alla sög­una. „Kannski varpar vænt­an­leg skýrsla Seðla­bank­ans ein­hverju ljósi á mál­ið, þótt ég sé ekki bjart­sýnn á að svo verði. Ekki verður betur séð en að margir séu þeirrar skoð­unar að þjóð­inni komi ekk­ert við hvað varð um gjald­eyr­is­forða hennar þennan örlaga­ríka dag í októ­ber 2008. Slíkt er auð­vitað fjar­stæða. Sá sem hlýtur að vera end­an­lega ábyrgur fyrir ákvörð­un­inni, þáver­andi for­sæt­is­ráð­herra, ætti ekki að draga lengur að leggja fram þau rök, sem voru að baki henni. Í fórum hans eða for­sæt­is­ráðu­neyt­is­ins hlýtur a.m.k. að vera eitt­hvað minn­is­blað, sem skýrir þessa ákvörð­un, þó ekki væri nema nokkrar setn­ingar hrip­aðar niður eftir Morgan-­mönn­unum svoköll­uðu. Þjóðin á rétt á að vita, hvernig mál voru vegin og met­in, hvaða gögn lágu til grund­vallar og hvað end­an­lega réði því að Kaup­þing fékk lán­ið.“