Ef dóms­mála­ráð­herra ákveður að til­nefna aðra í dóm­ara­emb­ætti en dóm­nefnd um hæfi umsækj­enda hefur mælt með þá liggur öll ábyrgð hjá ráð­herr­anum varð­andi ákvörð­un­ina. Ef hann ætlar að gera slíkar breyt­ingar þá verður að rök­styðja hverjir séu hæf­astir enda er verið að ganga gegn lög­bund­inni nefnd sem á að meta hæfi og er þegar búin að skila áliti sínu. Við slíkar aðstæður vakna upp spurn­ingar um rann­sókn­ar­skyldu og and­mæla­rétt og ljóst að fylgja þarf ákvæðum stjórn­sýslu­laga.

Þetta kemur fram í gögnum úr dóms­mála­ráðu­neyt­inu sem Stundin birtir í dag. Gögn­in, sem eru m.a. tölvu­póstar og drög af því bréfi sem Sig­ríður Á. And­er­sen dóms­mála­ráð­herra sendi Alþingi þegar hún ákvað að víkja frá mati dóm­nefndar við til­nefn­ingu á 15 dóm­urum við Lands­rétt, eiga það öll sam­eig­in­legt að vera dag­sett áður en Sig­ríður sendi bréf sitt með breyt­ing­unum til Alþing­is. Í þeim kemur skýrt fram að sér­fræð­ingar í dóms­mála­ráðu­neyt­inu og fjár­mála­ráðu­neyt­inu gerðu athuga­semdir við, rök­stuðn­ing Sig­ríðar í mál­inu og bentu ítrekað á að máls­með­ferðin væri ófull­nægj­andi sam­kvæmt stjórn­sýslu­lögum.

Sig­ríður lagði samt sem áður fram bréfið og lagði til að fjórir dóm­arar sem dóm­nefndin hafði talið á meðal 15 hæf­ustu yrðu ekki skip­að­ir, en fjórir aðrir sem dóm­nefndin taldi ekki á meðal þeirra hæfustu, yrðu skip­aðir í þeirra stað.

Tveir þeirra, Jóhannes Rúnar Jóhanns­son og Ást­ráður Har­alds­son,  sem fjar­lægðir voru af list­anum höfð­uðu mál gegn íslenska rík­inu vegna þessa og í des­em­ber komst Hæsti­réttur að þeirri nið­ur­stöðu að Sig­ríður hafi brotið gegn ákvæðum stjórn­sýslu­laga með athæfi sínu. Hinir tveir menn­irnir sem dóm­nefnd hafði talið á meðal 15 hæfustu, Eiríkur Jóns­son og Jón Hösk­ulds­son, hafa báðir kraf­ist miska­bóta og við­ur­kenn­ingu á bóta­skyldu rík­is­ins vegna ólög­mæts athæfis dóms­mála­ráð­herra.

Birta gögn um sam­skipti þriggja ráðu­neyta

Á meðal þeirra gagna sem birt eru í Stund­inni í dag er tölvu­póstur frá Helga Val­berg Jens­syni, lög­fræð­ingi og þá sér­fræð­ingi hjá kjara- og mannauðs­sýslu fjár­mála­ráðu­neyt­is­ins, til tveggja lög­fræð­inga hjá ann­ars vegar for­sæt­is­ráðu­neyt­inu og hins vegar dóms­mála­ráðu­neyt­inu. Ragn­hildur Arn­ljóts­dótt­ir, ráðu­neyt­is­stjóri for­sæt­is­ráðu­neyt­is­ins, fékk líka tölvu­póst­inn, sem er dag­settur 16. maí. Þar segir m.a. að öll ábyrgðin á ákvörðun um að breyta frá lista dóm­nefndar sé hjá dóms­mála­ráð­herra og að ef hún ætli að leggja málið fyrir þingið eins og það líti út á þessum tíma þá þurfi að fara fram mat. „Ef ráð­herra ætlar að leggja þetta breytt fyrir þing­ið, þá þarf ráð­herra að leggja sjálf­stætt mat á alla umsækj­end­ur, út frá þeim sjón­ar­miðum sem hún leggur til grund­vall­ar.“

Þann 26. maí sendi Sig­ríður tölvu­póst til tveggja lög­fræð­inga með drögum að bréfi sínu um til­lögu að skipun dóm­ara við Lands­rétt. Í athuga­semdum sem þeir gera við bréf­ið, og eru birtar í umfjöllun Stund­ar­inn­ar, kemur meðal ann­ars fram að ef ráð­herr­ann ætlar sér að taka ein­hverja út af lista dóm­nefndar og setja aðra inn á hann í stað­inn, þá þurfi að rök­styðja það „sér­stak­lega með vísan til hæfni þeirra og starfs­fer­ils.“

Síð­asta gagnið sem er birt í Stund­inni er síðan tölvu­póstur frá Helga Val­berg til lög­fræð­ings innan for­sæt­is­ráðu­neyt­is­ins og ráðu­neyt­is­stjóra þess ráðu­neyt­is, sem þá var undir stjórn Bjarna Bene­dikts­son­ar.

Þar er enn og aftur varað við því að ef Sig­ríður ætl­aði að leggja til önnur nöfn en dóm­nefndin þá myndu vakna upp „spurn­ingar um rann­sókn­ar­skýrslu og and­mæla­rétt. Ákvörðun ráð­herra að skipa dóm­ara og síðan að leggja til mögu­lega ný nöfn við Alþingi er stjórn­valds­á­kvörðun og því þarf að fylgja ákvæðum stjórn­sýslu­laga. Ef menn eru í vafa hvort umrædd ákvörðun sé stjórn­valds­á­kvörð­un, þá ættum við að fara með ákvörð­un­ina sem slík­a.“