Efnahagsleg áhrif friðlýstra svæða á Íslandi eru ótvírætt jákvæð en á árinu 2017 var beinn efnahagslegur ávinningur tólf svæða og nærsamfélaga þeirra um 10 milljarðar króna. Ávinningurinn fyrir þjóðarbúið í heild var 33,5 milljarðar króna. Þetta eru niðurstöður fyrstu rannsóknar sem gerð hefur verið á landsvísu á efnahagslegum áhrifum friðlýstra svæða á Íslandi.
Þetta kemur fram í frétt umhverfis- og auðlindaráðuneytisins.
Rannsóknin var unnin af Hagfræðistofnun Háskóla Íslands, að beiðni umhverfis- og auðlindaráðuneytisins, og niðurstöður hennar voru kynntar á Umhverfisþingi í dag. Rannsökuð voru tólf svæði vítt og breitt um Ísland með það að markmiði að meta efnahagsleg áhrif friðlýstra svæða á nærsamfélög þeirra og á atvinnulíf á svæðinu.
45% af eyðslu ferðafólks inni á friðlýstu svæðunum eða nálægt þeim
Samkvæmt rannsókninni eyða ferðamenn árlega samtals 10 milljörðum íslenskra króna innan þeirra svæða sem rannsökuð voru eða í næsta nágrenni þeirra. Þetta skapar um 1.800 störf á umræddum stöðum eða um 1.500 full stöðugildi. Um er að ræða bein störf í ferðaþjónustu, svo sem við gistingu, skipulagðar ferðir, akstur og veitingaþjónustu. 45 prósent af eyðslu ferðafólks var inni á friðlýstu svæðunum eða í næsta nágrenni þeirra.
Svæðin sem voru rannsökuð voru Ásbyrgi/Jökulsárgljúfur, Laki og Skaftafell, sem öll eru í Vatnajökulsþjóðgarði, Þingvellir, Dynjandi, Hraunfossar, Landmannalaugar, Mývatn, Þórsmörk, Hengifoss og Hvítserkur. Tvö síðast töldu svæðin eru ekki friðlýst þótt svæðinu við Hengifoss sé stjórnað af Vatnajökulsþjóðgarði en voru tekin með í rannsóknina til að ná að fanga ólík svæði vítt og breitt um landið. Niðurstöður frá áður birtri rannsókn á Snæfellsjökulsþjóðgarði voru enn fremur uppfærðar, þannig að heildarfjöldi svæðanna varð tólf, segir í frétt ráðuneytisins.
Fyrir hverja krónu sem ríkið leggur til skila 23 krónur sér til baka
Rannsóknir sýnir að fyrir hverja 1 krónu sem ríkið leggur til friðlýstra svæða skila 23 krónur sér til baka. Hlutfallið er ólíkt á milli svæða, allt frá 10 á móti 1 við Dynjanda og upp í 158 á móti 1 við Hraunfossa. Á Þingvöllum er hlutfallið 25 á móti 1, í Vatnajökulsþjóðgarði 15 á móti 1 og í Þórsmörk 21 á móti 1.
Í frétt ráðuneytisins segir að alls hafi verið rætt við ríflega 3.000 ferðamenn á tímabilinu frá 6. júní til 10. september á þessu áari. Niðurstöðurnar úr viðtölunum við ferðamennina sjálfa hafi síðan verið bornar saman við tölur frá Ríkisskattstjóra og kannanir sem gerðar voru meðal atvinnurekenda. Alls hafi verið rætt við 415 fyrirtæki sem samtals eru með vel yfir 4.000 starfsmenn.
Jafnframt kemur fram að að meðaltali hafi friðlýstu svæðin í rannsókninni skilað áttföldum tekjuskatti miðað við rekstrarkostnað þeirra.
