Síð­asta sumar lagði starfs­hópur um end­ur­skoðun ramma pen­inga­stefn­unnar Íslands til að Seðla­bank­inn birti eigin stýri­vaxt­ar­spá sem leið til að bæta vænt­inga­stjórnun Seðla­bank­ans. Pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­bank­ans telur hins vegar að sú leið sé ekki rétt en nefndin segir að birt­ing spár­innar geti verið afvega­leið­andi og hjálpi ekki til við að upp­lýsa fjár­festa og almenn­ing um lík­lega þróun stýri­vaxta bank­ans. Enn fremur geti birt­ing spár af hálfu sér­fræð­inga Seðla­bank­ans sem er í grund­vall­aratríðum ólík sýn meiri­hluta pen­inga­stefnu­nefndar skapað aukna óvissu. Frá þessu er greint í Mark­aðn­um, fylgi­riti Frétta­blaðs­ins í dag. 

Telja að birt­ing einnar spár hjálpi ekki til við að upp­lýsa mark­að­inn

­Starfs­hóp­ur­inn um ramma pen­inga­stefnu var skip­aður í mars árið 2017 og hóp­ur­inn skil­aði skýrslu þann 5. júní síð­ast­lið­inn. Í skýrsl­unni lagði hóp­ur­inn meðal ann­ars til víð­tækar breyt­ingar á hlut­verki Seðla­bank­ans. Í nefnd­inni sátu hag­fræð­ing­arnir Ásgeir Jóns­son, sem var for­maður hennar Ásdís Krist­jáns­dóttir og Ill­ugi Gunn­ars­son, fyrr­ver­andi ráð­herra Sjálf­stæð­is­flokks­ins. 

Fjórar til­lögur nefnd­ar­innar sneru að ákvörð­un­ar­ferli pen­inga­stefn­unnar og þar á meðal lagði hóp­ur­inn til að Seðla­bank­inn birti stýri­vaxta­spá­feril í Pen­inga­málum fjórum sinnum á ári. Stýri­vaxta­spá­ferlar Seðla­bankns liggja til grund­vallar verð­bólgu­spá bank­ans. Starfs­hóp­ur­inn telur að þannig sé unnt að styrkja mark­aðsvænt­ingar og auka gagn­sæi í lang­tíma vaxta­stefnu bank­ans.

Pen­inga­stefnu­nefndin fjall­aði um til­lögur starfs­hóps­ins um ramma pen­inga­stefn­un­unnar á fundi í síð­asti mán­uði og birt hefur verið afstaða bank­ans varð­andi ein­stakar til­lög­ur. Í grein­ar­gerð bank­ans segir að pen­inga­stefnu­nefndin sé ósam­mála til­lögu starfs­hóps­ins um birt­ingu stýri­vaxt­ar­spá­ferla og bend­ir á að vaxta­spá Seðla­bank­ans sé gerð af sér­fræð­ingum bank­ans og sé því ekki spá pen­inga­stefnu­nefnd­ar­inn­ar. Nefndin telur því að ósam­ræmi geti skap­ast á milli spár bank­ans og vænt­inga þeirra sem ákveða vexti bankns, sem eru nefndn­ar­menn í pen­inga­stefnu­nefnd um fram­tíð­ar­þróun vaxt­anna. 

Ásamt því telur nefndin að birt­ing spár­inn­ar ­geti gefið til kynna meiri vissu en í raun sé fyrir hendi. Pen­inga­stefna sé ekki „verk­fræði­leg­t“ úr­lausn­ar­efni sem hægt sé að leysa ­með stærð­fræði­lík­ön­um, til þess sé ó­vissan of mik­il. 

Nefndin nefnir sem dæmi að innan hennar séu afar ólíkar skoð­anir á því hverjir jafn­vægisvextir Seðla­bank­ans séu. Því ótt­ist nefndar menn að birt­ing einnar spár hjálpi ekki til við að upp­lýsa mark­að­inn um lík­lega þróun vaxta bank­ans. 

Í pen­inga­nefnd ­Seðla­bank­ans sitja nú Már Guð­munds­son, seðla­banka­stjóri, Rann­veig Sig­urð­ar­dótt­ir, aðstoð­ar­seðla­banka­stjóri, Þór­ar­inn G. Pét­urs­son sem er  aðal­hag­fræð­ingur nefnd­ar­inn­ar, Gylfi Zoëga pró­fessor við Háskóla Íslands og Katrín Ólafs­dótt­ir, Lektor við Háskól­ann í Reykja­vík.

Starfs­hóp­ur­inn lagði til að bank­inn tæki upp umferð­ar­ljós­ar­kerfi nýsjá­lenska seðla­bank­ans

Í skýrsl­unni var einnig að finna tvær til­lögur sem snúa að mark­viss­ari beit­ingu stjórn­tækja Seðla­bank­ans. Önnur til­lagan snýr að því að Seðla­banki Íslands taki mið af „um­ferð­ar­ljósa­kerfi“ nýsjá­lenska seðla­bank­ans með það fyrir augum að skapa skýrar leik­reglur í kringum ákvarð­ana­töku og miðlun upp­lýs­inga um gjald­eyr­is­inn­grip. ­Pen­inga­stefnu­nefndin telur til­lög­una skoð­un­ar­verða en telur að hugsa þurfi hana bet­ur. Nefndin hyggst því að koma á fót vinnu­hóp á næstu mán­uðum sem fær það hlut­verk að leggja mat á inn­gripa­stefnu bank­ans. 

Sam­kvæmt umfjöll­un ­Mark­að­ar­ins ­lýsir nýsjá­lenska kerfið sér þannig að seðla­bank­inn beitir ein­ungis inn­gripum á gjald­eyr­is­mark­aði ef gengi gjald­mið­ils­ins, nýsjá­lenska dals­ins, er komið umfram það sem sam­ræmst getur grund­vall­ar­hagstærðum hag­kerf­is­ins. Gjald­eyr­is­inn­grip verða þannig með síð­ustu við­brögðum seðla­bank­ans við geng­is­sveiflum og því afar fátíð. Skýrar leik­reglur gilda einnig um inn­grip­in. 

Pen­inga­stefnu­nefndin bendir þó á að tak­mörk séu fyrir því hve fyr­ir­sjá­an­leg gjald­eyr­is­inn­grip seðla­banka geti verið án þess að hætta skap­ist á að fjár­festar „krói bank­ann af og hagn­ist á ein­hliða veð­mál­um. Reynslan hefur sýnt að það getur verið vara­samt að seðla­bankar dragi línu í sand­inn í þessum efn­um,“ segir nefnd­in.