Heild­­ar­­laun ­Björns Óla Hauks­­son­­ar, for­­stjóra Isa­via, hafa hækkað um 43,3 pró­sent frá því að ákvörðun launa var færð frá kjara­ráði árið 2017 til stjórn­ar ­fyr­ir­tæk­is­ins á ný. Launin hafa því hækkað úr 1.748.000 krónum á mán­uði í nóv­em­ber 2017 í 2.504.884 í maí 2018.  Þetta kemur fram í svari Isa­vi­a við fyr­ir­­spurn fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­is­ins um hvernig fyr­ir­tækið hefði brugð­ist við til­mælum sem beint var til fyr­ir­tækja í rík­i­s­eigu í jan­úar 2017 er varðar launa­á­kvarð­anir og starfs­kjör fram­kvæmda­stjóra. 

Fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neytið óskaði eftir upp­lýs­ing­unum

Fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neytið sendi 12. febr­úar síð­ast­lið­inn bréf til stjórna fyr­ir­tækja í rík­i­s­eigu og Banka­sýslu rík­is­ins þar sem óskað var upp­lýs­ing­um ­launa­á­kvarð­anir og starfs­kjör fram­kvæmda­stjóra. Í bréf­inu var fyr­ir­tækj­unum gef­inn viku­frest­ur til að svara. Isa­via var meðal þeirra fyr­ir­tækja en Isaiva er  opin­bert hluta­­­fé­lag og að öllu leyti í eigu íslenska rík­­­is­ins. Félagið ann­­­ast rekstur og upp­­­­­bygg­ingu allra flug­­­valla á Íslandi auk þess sem það stýr­ir flug­um­ferð á íslenska flug­­­­­stjórn­­­­­ar­­­svæð­inu.

Í svari Isa­via við fyr­ir­spurn ráðu­neyts­ins segir að í byrjun árs 2017 barst stjórn­ Isa­vi­a bréf frá­ fjár­mála og efna­hags­ráðu­neyt­in­u varð­andi ákvörð­un ­launa­kjör ­for­stjóra fyr­ir­tæks­ins. Í bréf­in­u var bent á þá skyld­u ­stjórn­ar að við ákvörðun launa og ­starfs­kjara yrð­i al­mennt ­fylgt ákvæðum eig­enda­stefn­u ­rík­is­ins um að félög í eig­u ­rík­is­ins ­settu sér hóf­lega en sam­keppn­is­hæf­a ­launa­stefn­u ­sem sé ekki leið­andi. Í kjöl­farið afl­að­i ­stjórn­ Isa­vi­a út­tektar hjá ráð­gjafa­fyr­ir­tæk­in­u In­tellecta sem sér­hæfir sig í að kanna launum for­stjóra fyr­ir­tækja í því skyni að fá fram við­mið til að vinna út frá við ákvörðun launa. In­tellect­a skil­aði mati sem byggði á fyr­ir­tækj­u­m ­með­ ­svip­aða veltu og fjár­hags­lega stjórn­unará­byrgð og Isa­vi­a og ­nið­ur­stað­an var sú að laun for­stjóri í sam­bæri­legu fyr­ir­tæki væru á bil­inu 3,1 til 4,1 millj­ón króna. 

Stjórn Isa­vi­a ­leit svo á að hækkun í neðstu mörk mats In­tellica væri of mikil í einu skrefi og ekki í sam­ræmi við eig­enda­stefnu og til­mæli um var­kárni við ákvörðun launa, segir í bréf­inu. Á fundi stjórnar 26. sept­em­ber 2017, sam­þykkti stjórnin að fela for­manni að end­ur­nýja ráðn­ing­ar­samn­ing við for­stjóra í sam­ræmi við sam­þykkt til­lögu starfs­kjara­nefnd­ar­inn­ar. Á fundi stjórnar þann 2. nóv­em­ber 2017 sam­þykkti stjórnin nýjan ráðn­ing­ar­samn­ing þar sem laun for­stjóra ­fé­lags­ins voru ákveðin 2.380.000 krónur frá og með 1. júlí 2017. Fyrir voru laun ­for­stjóra 1.748.000 og nam launa­breyt­ingin því 36,1 pró­sent. Sam­hliða því var ákveðið í sam­ræmi við ákvæði starfs­kjara­stefn­u Isa­vi­a og ráðn­ing­ar­samn­ing ­for­stjóra félags­ins að end­ur­meta laun for­stjóra á árinu 2018. Á stjórn­ar­fundi 20. des­em­ber 2018 var síðan sam­þykkt til­laga starfs­kjara­nefndar um að laun for­stjóra skyldu hækka um 2,3 pró­sent frá 1. jan­úar 2018 og um 3 pró­sent frá l. maí 2018 í sam­ræmi við ákvæði almenn­ara kjara­samn­inga. Heild­ar­laun for­stjóra Isa­vi­a hafa því hækkað alls um 43,4 pró­sent frá því ákvörðun launa var færð kjara­ráði árið 2017 og til dags­ins í dag. 

Í svar­inu kem­ur ­jafn­fram­t fram að auk þess að ­byggja á launa­á­kvörð­un­ina á fram­an­greindri ráð­gjöf Intellecta þá tók ­stjórn­in mið af ákvörðun kjara­ráðs á tíma­bil­inu 2013 til 2017 ­með hækkun launa aðila sem féllu undir úrskurð­ar­svið ráðs­ins. ­For­stjóri Isa­vi­a er eins og fyrr segir Björn Óli Hauks­son en hann hefur gegnt starf­inu frá upp­hafi ­rekstr­ar­ árið 2018.

Ráðu­­­neytið bað um var­kárni

Fyrir liggur að stjórn­­­völd ótt­uð­ust launa­skrið hjá æðstu stjórn­­­endum fyr­ir­tækja í opin­berri eigu í kjöl­far þess að ákvörð­un­­­ar­­­vald yfir launum þeirra var fært frá kjara­ráði. Í bréfi sem fjár­­­­­­­­­mála- og efna­hags­ráðu­­­­­neytið sendi stjórnum fyr­ir­tækja í rík­­­­­i­s­eigu og Banka­­­­­sýslu rík­­­­­is­ins í jan­úar 2017 var þeim til­­­­­­­­­mælum beint til þeirra að stilla öllum launa­hækk­­­­­unum for­­­­­stjóra í hóf eftir að ákvarð­­­­­anir um laun þeirra færð­ust undan kjara­ráði um mitt ár í fyrra. Þar stendur að ástæða hafi verið til þess að „vekja sér­­­­­staka athygli á mik­il­vægi þess að stjórnir hafi í huga áhrif launa­á­kvarð­ana á stöð­ug­­­­­leika á vinn­u­­­­­mark­aði og ábyrgð félag­anna í því sam­­­­­bandi. Æski­­­­­legt er að launa­á­kvarð­­­­­anir séu var­kár­­­­ar, að forð­­­­­ast sé að ákvarða miklar launa­breyt­ingar á stuttu tíma­bili en þess í stað gætt að laun séu hækkuð með reglu­bundnum hætti til sam­ræmis við almenna launa­­­­­þró­un.“

Af­­­­rit af bréf­inu var sent til allra stjórn­­­­­anna dag­inn áður en að ný lög um kjara­ráð, sem færðu launa­á­kvörð­un­­­­­ar­­­­­vald frá ráð­inu til stjórna opin­beru fyr­ir­tækj­anna, tóku gildi í byrjun júlí 2017. Þá fund­aði Bene­dikt Jóhann­es­­­­son, þáver­andi fjár­­­­­­­mála- og efna­hags­ráð­herra, með for­­­­mönnum stjórna stærri félaga þann 10. ágúst  2017 og var þar farið yfir efni bréfs­ins. Hægt er að lesa það hér.