Kári Stefánsson, forstjóri íslenskrar erfðagreiningar, segir að akkúrat núna sé ekki aðeins réttlætanlegt heldur einnig skynsamlegt að ríkisstjórnir skipti sér beint af deilum á vinnumarkaði. Í opnu bréfi hans á Facebook, sem stílað er á Katrínu Jakobsdóttir forsætisráðherra og Bjarna Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra, segir að það sé ekki líklegt að aðilar vinnumarkaðarins geti komist að samkomulagi án þess að „eitthvað mikilvægt í íslensku samfélagi liggi í valnum“.
Hann segir þetta vera tækifæri fyrir ríkisstjórnina til þessa að sýna töluverða stjórnkænsku við að verja hagsmuni beggja aðila. Kári leggur því til sjö liða kjarabót sem framlag ríkisins til kjaramála sem hann segir að gæti gjörbreytt ástandinu.
Líka að verja tilfinningar og sjálfsmynd aðila vinnumarkaðsins
Í bréfi sínu segir Kári að nú séu harðvítug átök á vinnumarkaði, verkalýðsfélögin krefjist mikillar hækkunar launa á sama tíma og það kreppi að þeim atvinnuvegum sem beri upp efnahagslíf þjóðarinnar. „Launþegar í lægri kantinum segjast ekki geta lifað mannsæmandi lífi af tekjum sínum og fyrirtækin halda því fram að þau myndu enda í þroti ef launakostnaður ykist. Í þessu tilfelli er ekki loku fyrir það skotið að báðir aðilar hafi rétt fyrir sér,“ segir Kári í stöðuuppfærslu sinni.
Jafnframt segir hann það ekki líklegt að aðilar vinnumarkaðarins geti komist að samkomulagi án þess að eitthvað mikilvægt í íslensku samfélagi liggi í valnum. Því sé það nú ekki aðeins æskilegt heldur einnig skynsamlegt að ríkisstjórnir skipti sér beint af deilum á vinnumarkaði. Hann segir það mikilvægt að gera sér grein fyrir því að verkefnið sé ekki aðeins að verja efnahagslega heldur líka aðra hagsmuni aðila vinnumarkaðarins eins og tilfinningar þeirra og sjálfsmynd.
Leggur til að fjármagnstekjuskattur verði hækkaður í 38 prósent
Kári leggur því til sjö liða framlag af hendi ríkisins sem gæti gjörbreytt ástandinu. Þar á meðal leggur hann til að ríkisstjórnin myndi hafa milligöngu um leikskólar yrðu ókeypis, að hætt yrði að innheimta greiðslu fyrir heilbrigðisþjónustu, að laun forstjóra ríkisfyrirtækja yrðu færð til samræmis við það sem fólkinu í landinu þykir eðillegt og fjármagnsskattur verði hækkaður í 38 prósent.
Hann segir að slíkar aðgerðir myndu kosta sitt en að aftur á móti myndi sá kostnaður blikna við hliðina á því tekjutapi íslensks samfélags sem hlytist af löngum verkföllum. „Það er einfaldlega verkefni ríkisstjórnarinnar að leysa þann vanda á vinnumarkaði sem blasir við okkur í dag, og er það klárlega mikilvægasta verkefni sem hún hefur staðið frammi fyrir. Ef hún treystir sér ekki til þess að bretta upp ermar og hoppa ofan í skurðinn er eins gott fyrir ráðherra hennar að fara að leita sér að vinnu annars staðar.“ Að lokum segir Kári í bréfinu að ef ríkisstjórnin leggi sitt af mörkum á þann máta sem hann leggur til og verkalýðsforystan neiti að meta það að verðleikum þá yrði komist að þeirri niðurstöðu að verkalýðsforystunni þyki vænna um átök en umbjóðendur sína.
1. Ríkisstjórnin hafi milligöngu um að leikskólar yrðu ókeypis. Það myndi létta byrðina svo um munaði hjá ungu fólki. Það er skringilegt að það skuli vera skólagjöld á því eina stigi skólakerfisins þar sem börn þeirra sem minnst eiga eru í meirihluta.
2. Hætt yrði að innheimta greiðslu af þeim sem leita til heilbrigðiskerfisins, það yrði fjármagnað alfarið af skattfé. Þegar það er skattlagt til þess að greiða fyrir heilbrigðisþjónustu er ekki verið að taka fé úr umferð sem gæti búið til meira verðmæti annars staðar sem er algeng röksemd fyrir því að lækka skatta, vegna þess að heilbrigðisþjónustan er ekki munaður heldur nauðsyn og það er borgað fyrir hana hvort sem er. Það má leiða að því rök að um væri að ræða greiðsludreifingu sem lenti að vísu þyngra á þeim ríku en þeim fátæku, sem er kostur í stöðunni.
3. Auka stuðning við grunnskólana vegna þess að þeir eru sá staður þar sem hægt er vinna að því að börn í erfiðum aðstæðum fái tækifæri til jafns á við önnur börn.
4. Ríkisstjórnin sjái til þess að verð á rafmagni og hita haldist innan ákveðinna marka. Landsvirkjun sem er í eigu ríkisins skilaði betri afkomu á síðasta ári en nokkru sinni fyrr en gaf samt út yfirlýsingu um að hún ætlaði að hækka gjaldskrá sína töluvert. Meira að segja í Bandaríkjunum, heimalandi hins óhefta kapítalisma, er fyrirtækjum sem selja rafmagn og hita (utilities) sniðinn þröngur stakkur við verðlagningu.
5. Ríkisstjórnin sjái til þess að laun forstjóra ríkisfyrirtækja og stofnana og annarra á vegum hins opinbera yrðu færð til samræmis við það sem fólkinu í landinu finnst eðlilegt.
6. Fjármagnstekjuskattur verði hækkaður í 38%.
7. Ríkið leggi að mörkum til þess að koma á fót eðlilegum leigumarkaði.
Að stjórna Opið bréf til Katrínar og Bjarna Kári Stefánsson Það er svo skrítið með erfiðleika að þeir opna gjarnan...
Posted by Kari Stefansson on Wednesday, March 6, 2019
