Frjósemi aldrei verið minni

Yfirleitt er miðað við að frjósemi þurfi að vera um 2,1 barn til að viðhalda mannfjöldanum til lengri tíma litið. Árið 2018 var frjósemi íslenskra kvenna 1,707 börn á ævi hverrar konu og hefur hún aldrei verið lægri frá því að mælingar hófust árið 1853.

Barn Mynd: Pixabay
Auglýsing

Frjó­semi kvenna á Íslandi árið 2018 var minni en nokkru sinni áður, en þá var frjó­semi íslenskra kvenna 1,707. Með­al­aldur frumbyrja hélt áfram að hækka og var 28,2 ár. Tæp­lega þriðj­ungur barna sem fædd­ist á Íslandi árið 2018 voru börn for­eldra í hjóna­bandi. Þetta kemur fram í frétt Hag­stof­unn­ar. 

Fleiri börn fædd­ust í fyrra en árið 2017 Árið 2018 fædd­ust 4.228 börn á Íslandi, sem er fjölgun frá árinu 2017 þegar 4.071 barn fædd­ist. Alls fædd­ust 2.242 drengir og 1.986 stúlk­ur, en það jafn­gildir 1.129 drengjum á móti hverjum 1.000 stúlk­um.

Helsti mæli­kvarði á frjó­semi er fjöldi lif­andi fæddra barna á ævi hverrar konu. Yfir­leitt er miðað við að frjó­semi þurfi að vera um 2,1 barn til að við­halda mann­fjöld­anum til lengri tíma lit­ið. Árið 2018 var frjó­semi íslenskra kvenna 1,707 börn á ævi hverrar konu og hefur hún aldrei verið lægri frá því að mæl­ingar hófust árið 1853. Árið 2017 var frjó­semi 1,710 en það er næst lægsta frjó­semi sem mælst hefur hér á landi.

Auglýsing

Fjósemi 1950 til 2018 Mynd: Hagstofa Íslands

Algeng­asti barn­eigna­ald­ur­inn er á milli 25 til 29 ára

Með­al­aldur mæðra hefur hækkað jafnt og þétt síð­ustu ára­tugi og eign­ast konur nú sitt fyrsta barn að jafn­aði síðar á ævinni en áður. Frá byrjun sjö­unda ára­tug­ar­ins og fram yfir 1980 var með­al­aldur frumbyrja undir 22 árum en eftir miðjan níunda ára­tug­inn hefur með­al­aldur farið hækk­andi og var 28,2 ár í fyrra. Algeng­asti barn­eigna­ald­ur­inn er á milli 25 til 29 ára. Á þessu ald­urs­bili fædd­ust 109 börn á hverjar 1.000 konur árið 2018. Fæð­ing­ar­tíðni mæðra undir tví­tugu var í fyrra 5,3 börn á hverjar 1.000 kon­ur. Það er afar lágt í sam­an­burði við tíma­bilið 1961-1965 þegar hún fór hæst, en þá fædd­ust 84 börn á hverjar 1.000 konur undir tví­tugu.

Í frétt Hag­stof­unnar kemur fram að tæp­lega þriðj­ungur barna á Íslandi hafi fæðst innan hjóna­bands árið 2018, eða 29,5 pró­sent. Frá 1961 til 2018 hefur hlut­fall þeirra barna sem fædd­ust innan hjóna­bands lækkað úr 74,3 pró­sent niður í 29,5 pró­sent. Hlut­fall þeirra barna sem fædd­ust innan sam­búðar hækk­aði úr 13,4 pró­sent í 56,4 pró­sent á sama tíma. Hlut­fall barna sem fæð­ast utan sam­búðar eða hjóna­bands er því nokkuð svipað og það var á árunum 1961 til 1965. Á þeim árum fædd­ust 12,4 pró­sent allra barna utan sam­búðar eða hjóna­bands en 14 pró­sent árið 2018.

Hvort barn fæð­ist innan eða utan hjóna­bands fer mikið eftir því hvar í systk­ina­röð­inni það er, sam­kvæmt Hag­stof­unni. Árið 2018 fædd­ist tæp­lega fimmt­ungur frum­burða, eða 17,5 pró­sent, innan hjóna­bands og 62,8 pró­sent frum­burða móður áttu for­eldra í sam­búð. Eftir því sem aftar dregur í fæð­ing­ar­röð­inni fjölgar börnum sem fæð­ast innan hjóna­bands en börnum sem eiga for­eldra í sam­búð fækkar að sama skapi. For­eldrar ann­ars barns móður voru í 32,7 pró­sent til­vika í hjóna­bandi árið 2018 og 58,1 pró­sent í sam­búð, en við fæð­ingu þriðja barns eru hlut­föllin orðin nokkuð jöfn en þá eru 47,3 pró­sent for­eldra í hjóna­bandi og 44,2 pró­sent í sam­búð.

Flest börn mæðra sem ekki voru í hjóna­bandi eða sam­búð voru fyrsta barn, 19,7 pró­sent frum­burða móður áttu for­eldra sem voru ekki í sam­búð, sam­an­borið við 9,2 pró­sent for­eldra ann­ars barns, 8,5 pró­sent þriðja barns og 15,1 pró­sent fjórða eða seinni barna.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiInnlent