Forsætisráðherra leggur fram frumvarp um varnir gegn hagsmunaárekstrum

Hagsmunaverðir verða að skrá sig, fyrrverandi ráðherrar verða að bíða í sex mánuði áður en þeir ráða sig til hagsmunasamtaka eftir að hafa látið af störfum og ráðamenn verða að gefa upp fjárhagslega hagsmuni sína, verði nýtt frumvarp að lögum.

Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra.
Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra.
Auglýsing

Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra hefur útbýtt á Alþingi frum­varpi um varnir gegn hags­muna­á­rekstrum hjá æðstu hand­höfum fram­kvæmda­valds­ins. Mark­mið lag­anna er „að tak­marka eins og frekast er unnt áhrif hags­muna­á­rekstra á störf æðstu hand­hafa fram­kvæmd­ar­valds sem starfa innan Stjórn­ar­ráðs Íslands­.“ 

Með æðstu hand­höfum fram­kvæmd­ar­valds er átt við ráð­herra, ráðu­neyt­is­stjóra, skrif­stofu­stjóra og sendi­herra. Þá gilda lögin einnig um aðstoð­ar­menn ráð­herra.

Á meðal þess sem fram kemur í frum­varp­inu, er að skylda alla þá sem starfa í æðsta lagi íslenskrar stjórn­­­sýslu og í stjórn­­­málum að gefa upp hags­muni sína og gera ítar­­lega grein fyrir fjár­­hags­­legum hags­munum sín­­um. 

Þá felur það í sér að hags­muna­verðir (e. lobbý­istar) sem eiga sam­­skipti við stjórn­­­mála­­menn og stjórn­­­sýslu verði gert að skrá sig sem slíka. Sam­tök atvinnu­lífs­ins hafa lýst sig afar mót­fallin slíkri skrán­ingu.

Auglýsing
Æðstu hand­hafar fram­kvæmda­valds­ins og aðstoð­ar­menn þeirra munu ekki geta sinnt öðrum störfum sam­hliða sín­um, verði frum­varpið að lögum og þegar þeir hætta störfum mun þeim verða óheim­ilt að ger­ast hags­muna­verðir í sex mán­uði. Þeim sem lögin munu ná yfir verður enn fremur óheim­ilt að „nota upp­lýs­ingar sem þeir höfðu aðgang að í krafti starfs síns fyrir hið opin­bera sér eða öðrum til óeðli­legs ávinn­ings.“

Þeir sem lögin munu ná yfir, verði frum­varpið sam­þykkt, munu meðal ann­ars þurfa að skila til for­sæt­is­ráðu­neyt­is­ins skrá yfir nánar til­­­teknar eign­ir, skuldir og sjálf­skuld­ar­á­byrgðir þ.m.t. erlend­is, þegar við­kom­andi hefur störf hjá Stjórn­­­ar­ráð­inu. Sömu upp­­lýs­ingum þurfi að skila varð­andi maka og ólög­ráða börn.

Verði frum­varpið sam­þykkt mun það gild frá 1. jan­úar 2021. 

Mun ekki geta skoðað brot ann­arra ráð­herra

Fram­lagn­ing frum­varps­ins, sem er smíðað í for­sæt­is­ráðu­neyt­inu, er til þess ætluð að auka traust og gegn­sæi, í takti við það sem til­tekið var í stjórn­ar­sátt­mála sitj­andi rík­is­stjórn­ar. Í grein­ar­gerð þess kemur fram að lög­gjöf með virku eft­ir­lits­kerfi til varnar hags­muna­á­rekstrum, sem inni­haldi ákvæði um hags­muna­skrán­ingu og gjafir, hags­muna­verði, auka­störf og starfs­val eftir opin­ber störf, sé til þess fallin að skapa traust og tryggja að æðstu hand­hafar fram­kvæmd­ar­valds vinni störf sín í þágu almenn­ings af heil­ind­um.

Í því er mælt fyrir um að for­sæt­is­ráð­herra og ráðu­neyti hans geti ákveðið að taka til skoð­unar til­vik þar sem grunur leikur á að ákvæðum frum­varps­ins sé ekki fylgt í til­vikum æðstu hand­hafa fram­kvæmd­ar­valds og aðstoð­ar­manna ráð­herra, ann­arra en ráð­herra. „Með hlið­sjón af stjórn­skipu­legri stöðu ráð­herra þykir ekki rétt að fela for­sæt­is­ráð­herra að taka til skoð­unar brot ann­arra ráð­herra á reglum af þessu tagi en um ábyrgð ráð­herra á emb­ætt­is­verkum þeirra fer að lögum um ráð­herra­á­byrgð hverju sinn­i.“

Ákvæðin sem lögð eru til í frum­varp­inu eru mörg hver mats­kennd og í grein­ar­gerð segir að því sé mik­il­vægt að for­sæt­is­ráðu­neytið hafi val um að skoða mál að eigin frum­kvæði. „Frum­kvæð­is­mál geta haf­ist vegna ábend­inga, t.d. frá almenn­ingi til ráðu­neyt­is­ins, umfjöll­unar fjöl­miðla o.s.frv. Ef nið­ur­staða athug­unar for­sæt­is­ráðu­neytis gefur til kynna að brot hafi átt sér stað er gert ráð fyrir að for­sæt­is­ráðu­neytið til­kynni nið­ur­stöð­una til hlut­að­eig­andi ráðu­neytis sem hefur þá vald til að grípa til starfs­manna­rétt­ar­lega við­ur­laga á borð við áminn­ingu eða upp­sögn. Í til­viki æðstu hand­hafa fram­kvæmd­ar­valds og aðstoð­ar­manna ráð­herra sem starfa í for­sæt­is­ráðu­neyt­inu er það for­sæt­is­ráð­herra að meta hvort efni séu til slíkra aðgerða.“

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiInnlent