Elísa­bet Eng­lands­drottn­ing verður brátt ekki lengur þjóð­höfð­ingi Karí­ba­hafs­rík­is­ins Bar­bados. Rík­is­stjórn eyrík­is­ins telur að tími sé kom­inn til þess að skilja nýlendu­tím­ann alfarið að baki, sam­kvæmt stefnu­ræðu sem flutt var í upp­hafi þing­starfa þar í gær.

Bar­bados lýsti yfir sjálf­stæði frá Bret­landi árið 1966, eftir að hafa verið bresk nýlenda allt frá 1625, en ríkið er þó enn eitt af þeim fimmtán ríkjum utan Bret­lands þar sem Elísa­bet er þjóð­höfð­ing­i. 

Breska rík­is­út­varpið BBC fjall­aði um málið í gær og hafði eftir tals­manni Buck­ing­ham-hallar að ákvörðun um þetta væri alfarið í höndum rík­is­stjórnar og íbúa Bar­bados og eftir ónefndum heim­ild­ar­manni hjá kon­ungs­fjöl­skyld­unni að tíð­indin hefðu ekki verið með öllu óvið­bú­in.



Ef Bar­badosar losa sig við drottn­ing­una og stofna lýð­veldi verður það í fyrsta sinn sem ríki losar sig undan breska þjóð­höfð­ingj­anum síðan árið 1992, þegar eyríkið Mári­tíus í Ind­lands­hafi gerð­ist lýð­veldi.

Sam­kvæmt stefnu­ræðu rík­is­stjórnar Bar­bados, sem var flutt þing­inu af yfir­lands­stjór­anum (og full­trúa drottn­ingar í lands­stjórn­inni) Söndru Mason, en skrifuð af for­sæt­is­ráð­herr­anum Miu Mott­ley, er stefnt að því að lýð­veldi verði stofnað á Bar­bados áður en eyríkið fagna 55 ára sjálf­stæði sínu 30. nóv­em­ber á næsta ári. 

Í ræð­unni vís­aði Mason til við­vör­un­ar­orða fyrsta for­sæt­is­ráð­herra Bar­bados, Errol Walton Bar­row, sem sagði það óráð að „hangsa á for­sendum nýlendu­herranna“. Hún sagði að það væri eng­inn vafi um að íbúar Bar­bados væru færir um að stýra sér sjálf­ir. 

„Tím­inn er kom­inn til þess að skilja nýlendu­for­tíð okkar að baki. Bar­badosar vilja bar­badoskan þjóð­höfð­ingja,“ sagði yfir­lands­stjór­inn í ræðu sinni, sem sjá má brot úr í mynd­skeið­inu hér að ofan.

Hug­myndin rædd síðan á átt­unda ára­tugnum

Það að gera Bar­bados að lýð­veldi er ára­tuga­gömul hug­mynd, en hefur ekki orðið að veru­leika. Sam­kvæmt umfjöllun bar­badoska mið­ils­ins Bar­bados Today réð­ust stjórn­völd á Bar­bados í fýsi­leika­könnun á því að segja skilið við drottn­ing­una og stofna lýð­veldi árið 1979, en nið­ur­staðan varð sú að halda í stjórn­ar­skrár­bundið kon­ungs­veldi sem stjórn­skipu­lag, þar sem það væri í takt við vilja þjóð­ar­inn­ar.

Árið 1996 var svo sér­stök nefnd skipuð til að fara yfir stjórn­ar­skrá rík­is­ins og sú nefnd mælti með stofnun lýð­veld­is. Frum­varp um þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu um lýð­veld­is­stofnun var lagt fram árið 2000, en málið sofn­aði að end­ingu í með­förum þings­ins.

Nú er stefnt að því að hrinda þessu í fram­kvæmd, undir stjórn Miu Mott­ley, sem er fyrsta konan sem gegnir emb­ætti for­sæt­is­ráð­herra á Bar­bados. 

Eyríkið yrði með þessu fjórða ríkið í Karí­ba­hafi til þess að segja skilið við breska kon­ungs­veldið og Elísa­betu drottn­ingu, en það gerðu Gvæj­ana, Trínídad og Tóbagó og Dóminíka þegar á átt­unda ára­tugn­um. Þessi þrjú ríki eru þó enn hluti af Sam­veld­inu, Comm­onwealth, ríkja­sam­bandi 54 full­valda ríkja sem flest eru fyrr­ver­andi nýlendur breska heims­veld­is­ins.

Ef Bar­bados slítur á þjóð­höfð­ingja­tengslin við Bret­land verður Elísa­bet drottn­ing þjóð­höfð­ingi eft­ir­tal­inna ríkja: Antígva og Bar­búda, Ástr­al­íu, Baham­as, Belís, Kana­da, Grena­da, Jamaíku, Nýja Sjá­lands, Papúa Nýju-Gíneu, Saint Kitts og Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent og Grenad­ín, Sal­omóns­eyja og Túvalú.