„Öll við­vör­un­ar­ljós eiga að vera kveikt á hinu póli­tíska sviði vegna þess­arar þró­unar og kúvend­ingar rík­is­stjórn­ar­innar við fjár­mögnun skulda rík­is­sjóðs. Gríð­ar­leg geng­is­á­hætta fylgir erlendum lán­tökum sem getur haft áhrif á mögu­leika okkar til að verja vel­ferð­ar­kerf­ið.“ 

Þetta skrifar Þor­gerður Katrín Gunn­ars­dótt­ir, for­maður Við­reisn­ar, í stöðu­upp­færslu á Face­book sem hún birti í gær­kvöldi. Hún segir þar að skýrasta dæmið um gagn­leysi sjálf­stæðrar myntar eins og íslensku krón­unnar komi fram þegar „ekki er unnt að nota hana til að prenta pen­inga við neyð­ar­að­stæð­ur.“

Í stöðu­upp­færsl­unni fjallar Þor­gerður Katrín um fyr­ir­spurn sína til Katrínar Jak­obs­dóttur for­sæt­is­ráð­herra um erlendar lán­tökur rík­is­sjóðs síð­degis í gær en rík­is­sjóður Íslands gaf út vaxta­­laus skulda­bréf í evrum að virði 117 millj­­arða króna, sem jafn­­­gildir um fjórum pró­­sentum af lands­fram­­leiðslu, í lok jan­ú­ar. 

Þorgerður Katrín benti á í fyr­ir­spurn sinni að bæði Seðla­banki Íslands og rík­is­stjórnin hefði framan af yfir­stand­andi heims­far­aldri lýst því yfir að halli rík­is­sjóðs yrði fjár­magn­aður með inn­lendum lánum á lægstu vöxtum og án geng­is­á­hættu. Þor­gerður Katrín spurði Katrínu hvort hún væri með­vituð um þá áhættu sem fylgdi erlendum lán­töku og hvaða for­sendur væru til staðar fyrir því að kúvenda afstöðu rík­is­stjórn­ar­innar í lán­töku­mál­um. Katrín neit­aði því að um kúvend­ingu væri að ræða og sagði þá leið sem verið væri að feta þá skyn­sam­leg­ustu. Hún væri ekki hissa á því að Þor­gerður tali niður krón­una því það væri  hluti af stefnu stjórn­mála­flokks henn­ar. „Mér fannst þessi mál­flutn­ingur fyrst og fremst bera vitni um mál­flutn­ing í stjórn­málum fremur en raun­veru­legt mat á áhætt­u.“

Segir gjald­miðla­mál „harð­kjarna póli­tík“

Þor­gerður Katrín segir í stöðu­upp­færsl­unni í gær­kvöldi að hún hafi haft gaman af því að for­sæt­is­ráð­herra hafi sagt sig, í hneyksl­un­ar­tón, vera í stjórn­mál­um. „Reyndar útskýrir þetta við­horf vissu­lega grunn­inn fyrir þeirri kyrr­stöðu­stjórn sem for­maður VG veitir for­stöðu. Í raun er ég henni þó þakk­lát fyrir þessa full­yrð­ingu því það er hár­rétt; ég er í póli­tík. Ekki síst þegar kemur að krón­unni og þeirri áhættu sem henni fylgir fyrir heim­il­in, fyr­ir­tækin og vel­ferð­ina. Því það er harð­kjarna póli­tík. Það er stefna Við­reisnar að lífs­kjör verði hér sam­keppn­is­hæf og meiri stöð­ug­leiki verði fyrir bæði heim­ili og atvinnu­líf. Að við byggjum upp fleiri og fjöl­breytt­ari störf til lengri tíma. Að við förum úr sveiflu­kenndu hag­kerfi í stöðug­t.  En það ger­ist ekki nema við tengj­umst eða tökum upp Evr­u.“

Við­reisn hafi getað stutt þá stefnu rík­is­stjórnar og Seðla­banka Íslands að hafa ætlað að fjár­magna halla rík­is­sjóðs með inn­lendum lánum á lægstu vöxtum og án geng­is­á­hættu. „Stjórn­völd hafa hins vegar kúvent og ætla að fjár­magna hall­ann með erlendum lánum upp á mörg hund­ruð millj­arða. Skýrasta dæmið um gagn­leysi sjálf­stæðrar myntar kemur hér fram þegar ekki er unnt að nota hana til að prenta pen­inga við neyð­ar­að­stæður eins og þær sem við búum núna við. Engin önnur Evr­ópu­þjóð þarf heldur að sætta sig við verð­bólgu í miðri kreppu.“

Íhalds­flokk­arnir vilji „taka séns­inn á krón­unni“

For­maður Við­reisnar telur að for­sæt­is­ráð­herra hafi átt erfitt með að við­ur­kenna þá „æv­in­týra­legu geng­is­á­hættu“ sem fylgi mörg hund­ruð millj­arða króna erlendu láni sem stjórn­völd hafi ákveðið að taka til að vinna á fjár­laga­hall­an­um. „Enn og aftur vilja íhalds­flokk­arnir taka séns­inn á krón­unni og áhætt­unni sem henni fylg­ir. Eða er það til­viljun að stóru fyr­ir­tækin í sjáv­ar­út­vegi og iðn­aði gera upp í erlendri mynt. Meðan að almenn­ing­ur, heim­ilin og litlu fyr­ir­tækin sitja uppi með krón­una.

Þessi stefnu­breyt­ing eykur einnig áhætt­una á því að stjórn­völd freisti þess að halda upp gengi krón­unnar eins lengi og verða má, án til­lits til fram­leiðni ferða­þjón­ust­unnar og ann­arra útflutn­ings­greina. Við sjáum þetta ekki fyrir enn sem komið er en þetta gæti jafn­gilt veru­legum skatta­hækk­un­um.

Þessu til við­bótar hefur grein­ing­ar­deild Lands­bank­ans varað við að þær opin­beru inn­viða­fjár­fest­ingar sem rík­is­stjórnin hefur ítrekað boðað (ein­hverjir voru jú blaða­manna­fund­irn­ir) hafi alls ekki stað­ist og kunni að koma sam­tímis því þegar atvinnu­vega­fjár­fest­ing tekur við sér. Það er gam­al­kunn­ugur og spennu­þrung­inn kok­teill sem getur valdið þenslu í hag­kerf­inu með til­heyr­andi afleið­ing­um.“