Búsetu­úr­ræði Útlend­inga­stofn­unar og sveit­ar­fé­lag­anna þriggja sem þjón­usta umsækj­endur um alþjóð­lega vernd fyrir stofn­un­ina á grund­velli samn­ings, Reykja­vík­ur­borg­ar, Reykja­nes­bæjar og Hafn­ar­fjarð­ar­bæj­ar, eru komin að þol­mörk­um.

Þetta kemur í svari dóms­mála­ráðu­neyt­is­ins við fyr­ir­spurn Kjarn­ans en dóms­mála­ráð­herrann, Áslaug Arna Sig­ur­björns­dótt­ir, fjall­aði um erf­iða stöðu í vernd­ar­kerf­inu í síð­ustu viku.

Lagði hún fram minn­is­blað sem fjall­aði „um þá erf­iðu stöðu sem nú er uppi í vernd­ar­kerf­inu þar sem þróun erlend­is, sér­ís­lenskar máls­með­ferð­ar­regl­ur, COVID og fleiri atriði valda því að umsóknum fjölgar mik­ið, erf­ið­lega gengur að flytja þá af landi brott sem lögum sam­kvæmt eiga að yfir­gefa landið og búsetu­úr­ræði eru komin að þol­mörk­um. Bregð­ast þarf við því með ein­hverjum hætti og vakti dóms­mála­ráð­herra athygli á þessu,“ segir í svari ráðu­neyt­is­ins.

„Gengur erf­ið­lega“ að flytja ein­stak­linga sem fengið hafa synjun úr landi

Fram kemur í minn­is­blað­inu að frá miðju ári hafi fjöldi umsækj­enda auk­ist mjög hratt. „Rúm­lega 450 umsóknir hafa borist frá því í júní, þar af 124 í októ­ber sem er mesti fjöldi umsókna á einum mán­uði síðan ágúst 2017. Lang­flestar umsóknir falla undir það sem kall­ast vernd­ar­mál, þ.e. umsóknir frá ein­stak­lingum sem þegar hafa hlotið alþjóð­lega vernd í öðru Evr­ópu­ríki, og almenn efn­is­með­ferð­ar­mál, þ.e. umsóknir frá ein­stak­lingum sem Ísland ber ábyrgð á að meta hvort þurfi á vernd að halda.“

Þá segir að þessi mál séu almennt lengi í vinnslu og dvelji umsækj­end­urnir þar af leið­andi lengur í búsetu­úr­ræðum Útlend­inga­stofn­un­ar. Sér­ís­lenskar reglur um þessi mál útskýri einnig þessa fjölg­un, en hlut­fall þess­ara mála hefur farið úr innan við 20 pró­ent í 55 pró­sent á tveimur árum.

„Sam­hliða þess­ari fjölgun umsókna gengur erf­ið­lega að flytja ein­stak­linga, sem fengið hafa end­an­lega synjun á umsóknum sínum um vernd, vegna sótt­varn­ar­krafna við­töku­ríkja. Þeir ein­stak­lingar sem lögum sam­kvæmt eiga að yfir­gefa landið neita ítrekað að und­ir­gang­ast PCR-­próf og kom­ast þannig undan fram­kvæmd­inni. Þar sem stjórn­völd hafa engin úrræði til að bregð­ast við stöð­unni dvelj­ast þessir ein­stak­lingar hér á landi áfram með óskerta þjón­ust­u,“ segir í minn­is­blað­inu.

Afleið­ing fram­an­greindrar stöðu, það er fjölgun umsókna og erf­ið­leikar við að fram­kvæma flutn­inga, hafi gert það að verkum að búsetu­úr­ræði Útlend­inga­stofn­unar og sveit­ar­fé­lag­anna þriggja, sem þjón­usta umsækj­endur fyrir stofn­un­ina á grund­velli samn­ings, eru komin að þol­mörk­um, eins og áður seg­ir.