Engar sér­stakar reglur gilda um við­skipti ráð­herra eða fjöl­skyldu­með­lima hans í tengslum við sölu rík­is­sjóðs á eign­ar­hlutum í fjár­mála­fyr­ir­tækj­um. Þetta segir í minn­is­blaði fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­is­ins til fjár­laga­nefndar Alþingis vegna fyr­ir­spurna nefnd­ar­manna til ráðu­neyt­is­ins um sölu á 22,5 pró­sent hlut í Íslands­banka 22. mars síð­ast­lið­inn fyrir 52,65 millj­arða króna. Minn­is­blaðið var gert opin­bert í dag.

Á meðal kaup­enda var félagið Haf­silf­ur, í eigu Bene­dikts Sveins­son­ar. Bene­dikt er faðir Bjarna Bene­dikts­son­ar, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra og for­manns Sjálf­stæð­is­flokks­ins, sem kom fram fyrir hönd rík­is­ins í tengslum við söl­una á hlutnum í Íslands­banka. 

Fjár­laga­nefnd spurði hvaða reglur giltu um við­skipti ráð­herra sjálfs eða náinna fjöl­skyldu­með­lima þegar ráð­herra kæmi fram fyrir hönd rík­is­ins í tengslum við sölu á eign­ar­hlut þess í fjár­mála­fyr­ir­tækjum og hvort form­legar reglur hefðu verið settar um slík við­skipt­i? 

Í svari ráðu­neyt­is­ins seg­ir, til við­bótar við það að engar sér­stakar reglur séu til stað­ar, komi reglur sem teng­ist með­ferð trún­að­ar­upp­lýs­inga af hálfu stjórn­valda, siða­reglur ráð­herra, ákvæði laga um aðgerðir gegn mark­aðs­svik­um, reglur ráðu­neytis um með­ferð inn­herj­a­upp­lýs­inga og við­skipti starfs­manna með fjár­mála­gern­inga, ekki í veg fyrir þátt­töku til­tek­inna aðila í opnu sölu­ferli. Skipti þar engu hvort um sé að ræða sölu með til­boðs­fyr­ir­komu­lagi eða með full mark­aðs­settu útboði. „Að því er varðar hæf­is­reglur stjórn­sýslu­réttar voru engar aðstæður fyrir hendi sem voru til þess fallnar að valda van­hæfi ráð­herra, með vísan til þess hver aðkoma ráð­herra og ráðu­neyt­is­ins var að fyr­ir­komu­lag­inu og þess að Banka­sýsla rík­is­ins var fram­kvæmd­ar­að­ili söl­unnar fyrir hönd rík­is­ins.“ 

Hannað til að koma í veg fyrir að ráð­herra gæti hyglað ein­stökum bjóð­endum

Skipt­ing á ábyrgð og verk­efnum milli ráð­herra og Banka­sýslu rík­is­ins komi skýrt fram í lögum um sölu eign­ar­hluta rík­is­ins í fjár­mála­fyr­ir­tækj­um. „Þess­ari skipt­ingu er ætlað að tryggja að hlut­lægni og jafn­ræði séu ráð­andi við sölu á eign­ar­hlut­um. Af hálfu ráð­herra var tekin ákvörðun um magn hluta­bréfa sem skyldi selt, verð sem skyldi tekið og við­mið um skipt­ingu milli lyk­il­flokka bjóð­enda, þ.e. að horft yrði til þess að skerða lang­tíma­fjár­festa minna en skamm­tíma­fjár­festa ef umfram eft­ir­spurn yrði í útboð­inu. Ekki var tekin afstaða til til­tek­inna kaup­enda.“ 

Athugun á bjóð­endum hafi farið fram í fjar­lægð frá ráðu­neyt­inu og engin mál­efna­leg ástæða hafi verið fyrir ráðu­neytið til að kanna hver væri á bak við hvert til­boð. „Um­gjörð sölu­ferl­is­ins var hönnuð til þess að koma í veg fyrir að ráð­herra gæti hyglað ein­stökum bjóð­endum á kostnað ann­arra og að ómál­efna­leg sjón­ar­mið gætu ráðið för. Það mark­mið náð­ist.“