Danski bank­inn FIH Erhvers­bank, sem var um tíma í eigu Kaup­þings og Seðla­banki Íslands tók sem veð fyrir 500 milljón evra láni til bank­ans, verður lok­að. 2/3 hluti af við­skiptum bank­ans, alls um 900 við­skipta­vin­ir, hafa verið seld til Spar Nord. Þetta kemur fram á vefnum fin­answatch.dk. Orð­rétt segir í frétt vefs­ins að „FIH er hættur að leika banka“.

Eina starf­semi FIH sem mun halda áfram að vera til er fyr­ir­tækja­ráð­gjöf bank­ans.

FIH skiptir íslenskt efna­hags­líf miklu máli.  Seðla­banki Íslands tók alls­herj­ar­veð í FIH þegar hann lán­aði Kaup­þingi 500 millj­ónir evra í miðju efna­hags­hrun­inu. Sig­urður Ein­ars­son, þáver­andi stjórn­ar­for­maður Kaup­þings, full­yrti í Kast­ljósi þann 6. októ­ber 2008, sama dag og lánið var veitt, að hann gæti kinn­roða­laust sagt að lánið væri öruggt. „Seðla­bank­inn er öruggur um að fá þessa pen­inga til bak­a,“ sagði Sig­urður enn­frem­ur. Davíð Odds­son, sem þá var for­maður banka­stjórnar Seðla­bank­ans, sagði í sama þætti að hann hefði engar áhyggjur ef lánið feng­ist ekki end­ur­greitt. Þá myndi „Seðla­bank­inn eign­ast mjög góðan banka í Dan­mörku, FIH.“ Eftir að Kaup­þing féll nokkrum dögum síðar gerð­ist nákvæm­lega þetta. Seðla­bank­inn eign­að­ist FIH óbeint.

Lélegur banki þurfti mikla hjálp

Það kom fljót­lega í ljós að FIH, sem var á þessum tíma sjötti stærsti banki Dan­merk­ur, var ekki sá happa­fengur sem bæði lán­veit­endur og lán­tak­endur stórs hluta gjald­eyr­is­forða íslensku þjóð­ar­innar vildu meina að hann væri í byrjun októ­ber 2008. Staða bank­ans var mun verri en haldið hafði verið fram.

Þann 30. júní 2009 þurfti danska ríkið að veita FIH víkj­andi lán upp á 1,9 millj­arða danskra króna. Til við­bótar ábyrgð­ist danska ríkið mán­uði síðar skulda­bréfa­út­gáfu FIH upp á 50 millj­arða danskra króna, um eitt þús­und millj­arða íslenskra króna. Aðstoðin var veitt undir for­merkjum svo­kall­aðs „Bankapakka II“ sem danska ríkið hafði sett saman til að bjarga sínu banka­kerfi. Pakk­inn sner­ist um að ábyrgj­ast inn­lán og skulda­bréfa­út­gáfu danskra fjár­mála­fyr­ir­ækja sem eftir því ósk­uðu. Danska ríkið var því í reynd búið að bjarga eign íslenska Seðla­bank­ans.

Danska banka­sýslan (Fin­ansiel Stabilittet) og danska fjár­mála­eft­ir­litið (Fin­an­stil­sy­net) fylgd­ust náið með því hvernig FIH bragg­að­ist og þrýstu mikið á að leyst yrði úr eig­enda­málum bank­ans til að hann gæti fjár­magnað sig á mark­aði.

Til­kynn­ing um hagnað reynd­ist afar vill­andi

Í sept­em­ber 2010 var sagt frá því að FIH hefði verið seld­ur. Í til­kynn­ingu frá Seðla­banka Íslands var sagt að kaup­verðið á FIH væri 103 millj­arðar króna, eða 670 millj­ónir evra. Því virt­ist sem Seðla­bank­inn hefði hagn­ast veru­lega á þess­ari „fjár­fest­ing­u“. Það átti eftir að reyn­ast blekk­ing.

Nýir eig­endur stað­greiddu nefni­lega ein­ungis um helm­ing þeirra upp­hæðar sem Kaup­þing hafði fengið lán­aða, 39 millj­arða króna eða um 255 millj­ónir evra. Afgang­ur­inn var selj­enda­lán sem Seðla­bank­inn veitti nýjum eig­endum og átti að end­ur­greið­ast að ákveðnum skil­yrðum upp­fylltum fram til loka árs­ins 2014.

Selj­enda­lánið bar enga vexti. Auk þess var sam­þykkt að afskriftir allra eigna sem voru á efna­hags­reikn­ingi FIH þegar hann var seldur myndu drag­ast frá lán­inu. Á hinn bóg­inn myndi virði þess aukast ef helm­ings­hlutur sem FIH á óbeint í skart­gripa­fram­leið­and­anum Pand­oru myndi hækka. Að lokum var sett inn ákvæði um að end­ur­heimt Seðla­bank­ans yrði meiri ef kaup­enda­hóp­ur­inn næði fjár­fest­ingu sinni til baka fyrir árs­lok 2015.

Pen­inga­baukur áhættu­fjár­festa

Síðan kaup­samn­ing­ur­inn var gerður hefur FIH afskrifað upp­hæð sem sam­svarar upp­hæð selj­enda­láns­ins. Í ljós kom að útlán bank­ans voru fjarri því að vera jafn trygg og af var lát­ið. Það átti sér­sta­lega við um lán til félaga í fast­eigna­rekstri og bygg­inga­iðn­aði. Berl­ingske Tidende greindi til dæmis frá því árið 2011 að FIH hefði verið pen­inga­baukur fyrir áhættu­fjár­festa í þessum geirum, sem gengu undir nafn­inu Millj­arða­mær­inga­klúbb­ur­inn, á meðan bank­inn var í eigu Kaup­þings. Flestallir með­limir þess klúbbs eru gjald­þrota í dag og greiddu ekki lán sín til baka.

Og nú hefur FIH hætt banka­starf­semi.

Lán­uðu út neyð­ar­lánið

Lánið sem Kaup­þing fékk frá Seðla­bank­anum þegar FIH var lagður að veði var notað á ýmsa vegu. Í ákæru­skjali emb­ættis sér­staks sak­sókn­ara í máli hans gegn Hreið­ari Má Sig­urðs­syni, Sig­urði Ein­ars­syni og Magn­úsi Guð­munds­syni vegna umboðs­svika, sem birt var í byrjun maí, kemur fram að þær lán­veit­ingar emb­ætti telur ólög­legar meðal ann­ars átt sér stað eftir veit­ingu Seðla­bank­ans á 500 milljón evra lán­inu. Lestu allt um ákæruna hér.