Alls þiggja 49,7 pró­sent leigj­enda hús­næð­is­bætur og hefur þeim fjölgað um 1,6 pró­sentu­stig milli ára. Í sept­em­ber­mán­uði voru greiddar út alls 542 millj­ónir króna í slíkar bætur til rúm­lega 16.200 heim­ila. 

Þetta kemur fram í nýrri mán­að­ar­skýrslu Hús­næð­is- og mann­virkja­stofn­unar (HMS) um íbúða­mark­að­inn sem birt var í gær. 

Þar segir enn fremur að fjár­hæðin sé um 0,2 pró­sentu­stigum lægri en greidd var út í sept­em­ber­mán­uði í fyrra en þó tekið fram að þessi tala geti hækk­að. 

Húsnæðisbótaþegum fjölg­aði mikið um ára­mótin þegar frí­tekju­mörk hús­næð­is­bóta voru hækk­uð. Í skýrsl­unni segir að árið 2019 hafi fjöldi heim­ila sem þáði hús­næð­is­bætur að með­al­tali verið um 15.800 á mán­uði. „Árið 2020 þegar heims­far­ald­ur­inn skall á jókst þessi fjöldi jafnt og þétt yfir árið og var um 16.500 að með­al­tali á mán­uði, eða sem sam­svarar 4,5 pró­sent hækkun á milli ára. Eftir ára­mót hækk­aði fjöld­inn vel yfir 17.000 og hefur verið að með­al­tali um 17.300 fyrstu átta mán­uði árs­ins en 17.600 fyrstu fimm mán­uði árs­ins. Það eru miklar árs­tíða­sveiflur í fjöld­an­um.“

Hlut­fall leigu­fjár­hæðar af ráð­stöf­un­ar­tekjum hækkar

Hlut­fall leigu­fjár­hæðar af ráð­stöf­un­ar­tekjum leigj­enda var árum saman í kringum 40 pró­sent. Það þýddi að fjórar af hverjum tíu krónum sem þeir sem eru á leigu­mark­aði höfðu í tekjur eftir skatta fóru í að borga leig­u. 

Það hlut­fall hefur hækkað á síð­ustu tveimur árum. Í fyrra var það 44 pró­sent og í ár er það 45 pró­sent. Í skýrslu HMS segir að þetta geti verið vegna þess að tekju­hærri ein­stak­lingar á leigu­mark­aði hafi náð að kaupa sér hús­næði eftir að vextir lækk­uðu skarpt í fyrra. „Í því sam­hengi mátti einmitt greina versn­andi fjár­hag leigj­enda á milli ára í fyrra en hins vegar virð­ist hann batna nú miðað við könn­un­ina í ár. Afar lítið er um van­skil og aukast þau ekki á milli ára. Þá má einnig sjá að samn­ings­staða gagn­vart leigu­sala versnar ögn á milli mæl­inga og hlut­fall þeirra sem eru með þing­lýstan leigu­samn­ing er á pari við könn­un­ina í fyrra en þok­ast þó örlítið niður á við.“

Um tíu pró­sent allra leigj­enda notar 70 pró­sent eða meira af ráð­stöf­un­ar­tekjum sínum til að borga húsa­leigu og um fjórð­ungur leigj­enda notar yfir helm­ing tekna sinna í húsa­leigu.

Vegið með­al­tal leigu­fjár­hæðar alls leigu­hús­næðis er sem stendur um 147 þús­und krónur á mán­uði. að með­al­tali er hægt að fá um 33 þús­und krónur í hús­næð­is­bætur til að standa undir slíkum leigu­kostn­að­i. 

Tölu­verður munur er á því að leigja af einka­að­ila og því að leigja af hinu opin­bera. Að með­al­tali kostar 168 þús­und krónur á mán­uði að leigja af einka­að­ila en 126 þús­und krónur á mán­uði að leigja íbúð í eigu ríkis eða sveit­ar­fé­laga. Því er þriðj­ungi dýr­ara að leigja af einka­að­ila en af opin­berum aðila. 

Hús­næð­is­bætur sem leigj­endur fá eru afar sam­bæri­legar óháð því af hverjum þeir leigja.