Blaða­manna­verð­laun Blaða­manna­fé­lags­ins voru afhent í Gerð­ar­safni í Kópa­vogi nú síð­deg­is. Verð­launa­hafar voru þau Ólöf Skapta­dóttir fyrir við­tal árs­ins, Helgi Seljan fyrir rann­sókn­ar­blaða­mennsku árs­ins, rit­stjórn mbl.is fyrir umfjöllun árs­ins, og þeir Jón Bjarki Magn­ús­son og Jóhann Páll Jóhanns­son hlut blaða­manna­verð­laun árs­ins. Mynd árs­ins tók Sig­tryggur Ari Jóhanns­son fyrir DV. Rit­stjórn Kjarn­ans var til­nefnd í flokknum blaða­manna­verð­laun árs­ins fyrir umfjöllun um sölu Lands­bank­ans á 31,2 pró­sent hlut í Borg­un.

Hér á eftir má lesa bæði til­nefn­ingar dóm­nefndar og rök­stuðn­ing fyrir ver­launa­veit­ing­un­um, eins og hann birt­ist á vef Blaða­manna­fé­lags Íslands og var kynntur í Gerð­ar­safni í dag.

Við­tal árs­ins 2014

Til­nefnd til ver­launa fyrir við­tal árs­ins voru:

Ind­íana Hreins­dótt­ir, DV. Við­tal við Stefán Hilm­ars­son. Við­talið er gott dæmi um hvernig hægt er að skrifa áhuga­vert við­tal sem sýnir þekktan ein­stak­ling í nýju og per­sónu­legu ljósi og segja frá ævi hans og erf­ið­leikum á áreynslu­lausan hátt.

Júlía Mar­grét Alex­and­ers­dótt­ir, Morg­un­blað­inu. Við­tal við Þor­stein J. Vil­hjálms­son. Við­talið er ein­lægt og afar per­sónu­legt og nær Júlía að draga fram per­són­una og sögu Þor­steins á afar næman hátt.

Ólöf Skafta­dótt­ir, Frétta­blað­inu. Við­tal við tví­bura­bræð­urna Kára og Hall­dór Auð­ar- og Svans­syni. Við­talið er ein­stak­lega hisp­urs­laust um bar­áttu þeirra bræðra við geð­ræna sjúk­dóma. Þrátt fyrir erfitt umfjöll­un­ar­efni nær Ólöf að við­halda létt­leika í gegnum við­talið en gefur samt ekk­ert eftir í raun­sönnum lýs­ing­um.

Verð­launin hlaut Ólöf Skafta­dótt­ir.

Í við­tal­inu lýsa bræð­urnir reynslu sinni af geð­sjúk­dómum af mik­illi hrein­skilni, ann­ars vegar tólf ára bar­áttu Kára við að lifa við geð­klofa og hins vegar geð­rofi Hall­dórs í kjöl­far kanna­bis­neyslu.  Með þessu við­talin nær Ólöf að draga fram mik­il­vægar raddir þeirra bræðra til að draga úr for­dómum gegn geð­sjúk­dómum sem best næst fram með því að tala við þá sem sjálfir hafa lifað með sjúk­dómn­um. For­dóma­leysi Ólafar og virð­ing gagn­vart við­fangs­efn­inu skín í gegn um text­ann og  lýsir það sér ekki síst í létt­leik­anum sem ein­kennir við­talið, en nær jafn­framt að lýsa erf­ið­leikum við að hætta á geð­lyfj­um, að takast á við breyttar aðstæður sem fylgja sjúk­dómnum og breyttri lífs­sýn þeirra bræðra. Ekki er hvað síst óvenju­legt að lesa jafn hrein­skilið við­tal við stjórn­mála­mann um per­sónu­leg mál­efni og þetta við­tal er.  .

Rann­sókn­ar­blaða­mennska árs­ins 

Til­nefnd til rann­sókn­ar­blaða­mennsku árs­ins 2014 voru:

Garðar Örn Úlf­ars­son Frétta­blað­inu og Þor­björn Þórð­ar­son Stöð 2. Umfjöllun um flug­slysið við Akur­eyri. Garðar Örn og Þor­björn birtu mynd­band sem varp­aði nýju ljósi á aðdrag­anda slyss­ins. Í kjöl­farið fylgdu fréttir sem drógu fram í dags­ljósið umgengni og við­horf for­svars­manna flug­fé­lags­ins til sjúkra­flutn­ing­anna og hvernig yfir­völd hlupu undir bagga með flug­fé­lag­inu.

Helgi Selj­an, Kast­ljósi. Umfjöllun um MS og upp­runa vöru. Í umfjöllun sinni upp­ljóstr­aði Helgi hvernig MS, sem og önnur fyr­ir­tæki, leyna því fyrir almenn­ingi þegar þau blanda erlendri vöru við íslenska. Einnig benti hann á að emb­ætt­is­maður í ráðu­neyti land­bún­aðar hefur setið beggja vegna borðs­ins í mörgum málum sem snerta sam­keppni og land­bún­að.

Hrund Þórs­dótt­ir, Stöð 2. Umfjöllun um lyfja­mis­tök. Hrund kaf­aði ofan í and­lát eldri manns sem lést rúmri viku eftir að honum var gef­inn rangur lyfja­skammtur á heil­brigð­is­stofn­un. Hrund leit­aði víða fanga í eft­ir­fylgni með mál­inu, m.a. með for­dæma­litlu við­tali við lækni manns­ins sem undrað­ist afstöðu land­læknis en einnig með mjög skýrri almennri umfjöllun um lyfja­mis­tök, við­brögð við þeim og hvernig hægt er að tak­marka slík mis­tök.

Verð­laun fyrir rann­sókn­ar­blaða­mennsku árs­ins 2014 hlaut Helgi Selj­an.

Í umfjöllun Helga Seljan um upp­runa vöru og stöðu búvöru­mála í land­inu sýndi hann fram á hvernig sér­hags­munir bænda, MS og inn­lendra kjöt­vinnslna eru varðir á kostnað neyt­enda. Hann gróf upp hvernig MS, sem og aðrir fram­leið­end­ur, blanda erlendri búvöru við þá íslensku og selja án upp­runa­merk­inga – svo hún virð­ist íslensk.

Helgi lét ekki fregnir af írska smjör­inu sem blandað var inn­lendri vöru nægja, heldur gróf dýpra og lengra. Í ljós kom að írska smjörið í vin­sælum inn­lendum mjólk­ur­vörum var ekki eins­dæmi.

Helgi rann­sak­aði málið frá mörgum hliðum og dró fram í dags­ljósið að emb­ætt­is­maður land­bún­að­ar­mála hefði setið beggja vegna borðs og tæki ákvarð­anir sem túlka megi í hag fyrrum vinnu­veit­enda og þess­ara sér­hags­muna.

Umfjöllun Helga sýnir þá veiku stöðu sem neyt­endur eru í þegar kemur að upp­runa vöru, land­bún­að­ar­vörum almennt og eft­ir­liti með inn­lendum fram­leið­end­um.

Besta umfjöllun árs­ins 1914

Ingi­björg Dögg Kjart­ans­dótt­ir, DV. Umfjöllun um Alzheimer og heila­bil­un. Með hrein­skilnum og áhrifa­ríkum frá­sögnum fengu les­endur skýra sýn á það hvernig erf­iður og algengur sjúk­dómur snertir sjúk­ling­ana og fjöl­skyldur þeirra.

Rit­stjórn mbl.is. Umfjöllun um stór­brun­ann í Skeif­unni. Rit­stjórn mbl.is nýtti sér alla helstu kosti nets­ins og færði les­endum skjótt, vel og með mynd­rænum hætti fréttir af bruna í Skeif­unni frá ýmsum sjón­ar­hornum og um leið og þær gerð­ust.

Sig­urður Mik­ael Jóns­son. DV. Umfjöllun um neyt­enda­mál. Með frum­legri nálgun og mynd­rænni fram­setn­ingu tókst honum að varpa ljósi á ólíkar hliðar dag­legrar neyslu sem hefur mikil áhrif á kjör fólks og heilsu.

Verð­laun fyrir bestu umfjöllun árs­ins hlaut rit­stjórn mbl.­is.

Net­ið, snjall­símar og sam­skipta­miðlar hafa breytt frétta­miðl­un. Kröf­urnar eru að fólk fái frétt­irnar eins fljótt og kostur er, helst um leið og þær ger­ast en án þess þó að það komi niður á gæð­um.

Þegar stór­bruni varð í Skeif­unni síð­asta sumar sýndi rit­stjórn mbl.is vel hvernig nýta má alla helstu kosti nets­ins og tækn­innar til að færa les­endum skýra mynd af því sem var að ger­ast með hnit­mið­uðum texta, myndum og mynd­skeiðum frá dróna úr lofti.

Frétta­flutn­ing­ur­inn byrj­aði fljót­lega eftir að fyrst varð vart við brun­ann og stóð yfir þar til yfir lauk. Greint var frá brun­anum og áhrifum hans frá fjöl­mörgum sjón­ar­hornum og með góðu sam­spili blaða­manna og ljós­mynd­ara sem auk þess not­uð­ust við myndir af vett­vangi frá almenn­ingi.

Nið­ur­staðan var heild­stæð og ítar­leg umfjöllun sem minnti ræki­lega á hvað netið er öfl­ugur frétta­mið­ill.

Blaða­manna­verð­laun árs­ins 1914

Til­nefnd til Blaða­manna­verð­launa árs­ins eru :

Jóhann Páll Jóhanns­son og Jón Bjarki Magn­ús­son  DV. Um­fjöllun um leka­mál­ið.Jó­hann Páll og Jón Bjarki  sýndu ein­stakt þol­gæði við að upp­lýsa allar hliðar leka­máls­ins svo­kall­aða og fylgdu mál­inu vel eft­ir, þrátt fyrir mikið mót­læti og and­stöðu ráð­herra , sem end­aði með afsögn hans.

Magnús Hall­dórs­son, Ægir Þór Eysteins­son og Þórður Snær Júl­í­us­son  Kjarn­an­um. Um­fjöllun  um sölu Lands­bank­ans á hlut í Borg­un. Kjarna­menn drógu fram mik­ils­verðar upp­lýs­ingar um kaupin og hvernig kaup­endur voru valdir á bak við luktar dyr og settu það fram á auð­skilj­an­legan hátt fyrir les­end­ur.

Vikt­oría Her­manns­dótt­ir, Frétta­blað­inu. Umfjöllun um inn­flytj­endur og áhrifa­rík við­töl. Fyrir að varpa ljósi á þær hindr­anir sem inn­flytj­endur verða fyrir á Íslandi þegar þeir vilja öðl­ast rétt­indi til að starfa sam­kvæmt menntun sinni. Einnig birt­ust á árinu áhrifa­rík við­töl Vikt­oríu við ein­stak­linga sem hafa þurft að takast á við erf­ið­leika.

Jóhann Páll og Jón Bjarki hlutu verð­laun­in.

Ein­urð þeirra í leka­mál­inu svo­kall­aða varð til þess að það skaut ekki aðeins upp koll­inum um stund­ar­sak­ir. Þeir fylgdu mál­inu vel eft­ir, komu stöðugt fram með nýjar hliðar þess og héldu frétta­flutn­ingnum gang­andi af festu.

Umfjöll­unin smit­að­ist yfir í aðra fjöl­miðla og umboðs­maður Alþingis tók einn anga máls­ins upp að eigin frum­kvæði. Ráðu­neyt­is­skipan lands­ins var breytt, að­stoð­ar­maður ráð­herra ját­aði á sig lek­ann og að lokum varð inn­an­rík­is­ráð­herra Hanna Birna Krist­jáns­dóttir að segja af sér ráð­herra­dómi. Enn teygir leka­málið anga sína út í sam­fé­lagið með  ýmsum hætti.

Þrátt fyrir harða gagn­rýni og ótal til­raunir til þögg­unar stóðu blaða­menn­irnir í ístað­inu. Þol­gæði þeirra varð til þess að ljósi var varpað á það sem raun­veru­lega gerð­ist á bak­við tjöld­in. Það minnir á mik­il­vægi gagn­rýn­inn­ar ­blaða­mennsku og að trún­aður blaða­manna sé fyrst og síð­ast við almenn­ing í land­inu og engan ann­an.