Í byrjun des­em­ber höfðu um 4.300 börn verið skráð hjá Fæð­ing­ar­or­lofs­sjóði vegna orlofstöku á árinu. Mesti fjöldi fæddra barna á einu ári á Íslandi var 4.521 árið 2010, í kjöl­far hruns­ins. Nú stefnir í að árið 2021 verði það stærsta til þessa auk þess sem feður hafa tekið meira orlof en verið hefur á und­an­förnum árum. Það leiðir til þess að kostn­aður rík­is­sjóðs vegna fæð­ing­ar­or­lofs hafa hækkað skarpt og stefna í að verða 19,3 millj­arðar króna í ár.

Í fyr­ir­liggj­andi fjár­laga­frum­varpi rík­is­stjórn­ar­innar kom fram að 19,6 millj­arðar króna myndu fara í að greiða fyrir fæð­ing­ar­or­lof úr fæð­ing­ar­or­lofs­sjóði á næsta ári og því ljóst að búist var við stóru barna­ári 2022 líka.

Í nefnd­ar­á­liti meiri­hluta fjár­laga­nefndar vegna fjár­laga­frum­varps­ins, sem sam­anstendur af nefnd­ar­mönnum stjórn­ar­flokk­anna þriggja, kemur hins vegar fram að sú upp­hæð muni senni­lega ekki duga. Sam­hliða leng­ingu fæð­ing­ar­or­lofs­réttar 2020 og 2021 hafi nýt­ing rétt­ar­ins einnig smám saman verið að dreifast á lengri tíma, og þá sér­stak­lega hjá feðr­um.

Því gerir meiri­hlut­inn til­lögu um að hækka fram­lag til Fæð­ing­ar­or­lofs­sjóðs um 1.627 millj­ónir króna frá því sem til stóð að láta renna í hann í fjár­laga­frum­varp­inu. Því fara greiðslur úr fæð­ing­ar­or­lofs­sjóði í 21,2 millj­arða króna á næsta ári, sam­kvæmt áætl­un­um.

Tólf mán­aða orlof

Fæð­ing­ar­or­lofs­sjóður er fjár­magn­aður með inn­heimtu trygg­inga­gjalds, líkt og ýmsir aðrir kostn­að­ar­samir angar almanna­trygg­inga­kerf­is­ins. Sam­kvæmt fjár­laga­frum­varp­inu er reiknað með að tekjur rík­is­sjóðs af inn­heimtu trygg­inga­gjalds verði 107 millj­arðar króna á árinu 2022. 

Almennt trygg­inga­gjald var lækkað tíma­bundið um síð­ustu ára­mót um 0,25 pró­sentu­stig, í 4,65 pró­sent. Sú lækkun mun ganga til baka í byrjun næsta árs og almenna trygg­inga­gjaldið fer þá aftur upp í 4,9 pró­sent. 

Fæð­ing­ar­or­lof er leyfi frá laun­uðum störfum sem stofn­ast til við fæð­ingu, frumætt­leið­ingu barns yngra en átta ára og töku barns yngra en átta ára í var­an­legt fóst­ur. Þá stofn­ast réttur til fæð­ing­ar­or­lofs við fóst­ur­lát eftir 18 vikna með­göngu og and­vana­fæð­ingu eftir 22 vikna með­göngu.

Tíma­lengd orlofs er 12 mán­uð­ir. Hvort for­eldri á rétt á sex mán­aða orlofi en geta fram­selt sex vikur sín á milli. Mán­að­ar­legar greiðslur eru 80 pró­sent af með­al­tali heild­ar­launa, en aldrei hærri en 600 þús­und krónur á mán­uði.