Skaða­bóta­máli sem félög tengd eggja­fram­leið­and­anum Brú­negg ehf. höfð­uðu gegn Rík­is­út­varp­inu og Mat­væla­stofnun var í dag vísað frá í Hér­aðs­dómi Reykja­vík­ur. Félögin Bali ehf. og Geys­ir-Fjár­fest­ing­ar­fé­lag ehf., sem áður voru hlut­hafar í Brú­neggj­um, þurfa að greiða bæði RÚV og Mat­væla­stofnun 400.000 kr. hvoru um sig í máls­kostn­að.

Málið varðar umfjöllun RÚV um Brú­negg, sem birt­ist í þætti Kast­ljóss 28. nóv­em­ber 2016, en í þætt­inum var sagt frá því að Brú­­­­­negg hefði, að mati Mat­væla­stofn­un­ar, blekkt neyt­endur árum saman með því að not­­­­­ast við merk­ingar sem héldu því fram að fram­leiðsla fyr­ir­tæk­is­ins á brúnum eggjum væri vist­væn og að varp­hænur þess væru frjáls­­­­­ar.

Í krafti þess kost­uðu eggin um 40 pró­­­­­sent meira en þau egg sem flögg­uðu ekki slíkri vott­un. Kast­­­­­ljós fékk aðgang að gögnum um afskipti Mat­væla­­stofn­unnar af Brú­­­­­neggjum og í þeim kom í ljós að stofn­unin hafði í tæpan ára­tug haft upp­­­­­lýs­ingar um að Brú­­­­­negg upp­­­­­­­­­fyllti ekki skil­yrði sem sett voru fyrir því að merkja vörur sem vist­væn­­­­­ar. Það væri því að blekkja neyt­end­­­­­ur. Atvinn­u­­­­­vega­ráðu­­­­­neytið hafði líka þessar upp­­­­­lýs­ing­­­­­ar, en neyt­endum var ekki greint frá þeim.

Tryggvi Aðal­­­björns­­son fékk Blaða­­manna­verð­­laun árs­ins 2016 fyrir rann­­sókn­­ar­­blaða­­mennsku vegna umfjöll­unar sinnar um fyr­ir­tæk­ið. Hægt er að horfa á umfjöll­un­ina í heild sinni hér.

Allar stærstu versl­un­­­­ar­keðjur lands­ins, þar á meðal lág­vöru­versl­anarisarnir Bónus og Krón­an, tóku Brú­­­­negg, sem sam­kvæmt því sem fram kemur í dómi hér­að­dóms var með um 20 pró­sent mark­aðs­hlut­deild, úr sölu hjá sér eftir Kast­­­­ljós-þátt­inn.

Fyrir vikið hrundu tekjur fyr­ir­tæk­is­ins mjög hratt, sem leiddi til gjald­­þrots snemma árs 2017. Fyrr á árinu sagði Þóra Arn­órs­dótt­ir, fyrr­ver­andi rit­stjóri Kast­ljóss, frá því að fyrr­ver­andi hlut­hafar Brú­neggja hefðu lagt fram skaða­bóta­kröfur fyrir dómi vegna þess­arar umfjöll­unar frá 2016.

Í kröfum fyrr­ver­andi hlut­hafa Brú­neggja fyrir dómi sagði að umfjöll­unin hefði verið „ósann­gjörn, röng og afar vill­andi“ og hefði byggst á gömlum athuga­semdum frá Mat­væla­stofn­un, sem búið hefði verið að bregð­ast við. Í umfjöll­un­inni hefði ekki verið skeytt um hver staða mála hefði verið hjá Brú­neggjum á þeim tíma er þátt­ur­inn var sýndur og að eggja­fram­leið­and­inn hefði ekki verið upp­lýstur um eðli umfjöll­un­ar­innar áður en þátt­ur­inn fór í loft­ið.

Í nið­ur­stöðu Hér­aðs­dóms Reykja­víkur í mál­inu segir að mála­til­bún­aður hlut­haf­anna fyrr­ver­andi hafi ekki verið skýr í gríð­ar­langri stefnu máls­ins. Þar hefði ein­ungis verið í örfáum máls­greinum vikið að því af hverju dóm­ur­inn ætti að við­ur­kenna skaða­bóta­á­byrgð RÚV og Mat­væla­stofn­unar gagn­vart félög­unum Bala og Geysi-Fjár­fest­inga­fé­lagi.

Þessir fyrr­ver­andi hlut­hafar Brú­neggja eru í nið­ur­stöðu dóms­ins ekki sagðir hafa gert grein fyrir grund­vall­ar­at­riðum varð­andi tjón sitt og tengslum þess tjóns við atvik máls­ins. Því eru kröfur þeirra ekki taldar tækar til úrlausnar fyrir dómi, og mál­inu vísað frá, sem var aðal­krafa bæði RÚV og Mat­væla­stofn­un­ar.