Þing­flokkur Pírata hefur lagt fram þings­á­lykt­un­ar­til­lögu um að dýra­eft­ir­lit verði fært frá Mat­væla­stofnun til sjálf­stæðs dýra­vel­ferð­ar­sviðs. Fyrsti flutn­ings­maður til­lög­unnar er Val­gerður Árna­dótt­ir, vara­þing­maður Pírata. Sam­hliða til­færsl­unni verði hugað sér­stak­lega að aðgerðum til að tryggja dýra­vel­ferð. Píratar leggja til að emb­ætti yfir­dýra­læknis verði eflt þannig að það geti unnið sjálf­stætt að eft­ir­liti, fræðslu, gagna­öflun og fag­legri stjórn­sýslu varð­andi dýra­vel­ferð.

Einnig er lagt til að stjórn­sýsla dýra­vel­ferðar verði óháð stjórn­sýslu mat­væla­ör­yggis og að vald­heim­ildir til að sinna vel­ferð dýra og til að grípa inn í þar sem er brýn nauð­syn verði aukn­ar. Að end­ingu er lagt til að úrræði til að bjarga dýrum úr slæmum aðstæðum verði tryggð með fjár­magni til að halda úti dýra­at­hvörfum með aðkomu hlut­að­eig­andi sveit­ar­fé­laga. „Mat­væla­ráð­herra hafi í fram­an­greindu skyni sam­ráð við helstu hags­muna­sam­tök og fag­að­ila í grein­inni og leggi eigi síðar en á 154. lög­gjaf­ar­þingi fyrir Alþingi laga­frum­vörp til að stuðla að nauð­syn­legum breyt­ingum á sviði dýra­vel­ferðar í sam­ræmi við ályktun þessa.“

Í grein­ar­gerð með þings­á­lykt­un­ar­til­lög­unni er bent á að und­an­farið hafi komið upp mörg dæmi sem sýni að ekki er hugað nægi­lega að vel­ferð dýra sem haldin eru eða veidd hér á landi. Þar megi einna helst nefna erfið mál sem hafa komið upp við blóð­mera­hald og hval­veiðar þar sem gögn sýni að dýrin hafa þjáðst að óþörfu. „Það er ljóst að eft­ir­liti er veru­lega ábóta­vant og vald­heim­ildir til að grípa inn í ekki nægj­an­lega sterk­ar. Eft­ir­lit og úrskurð­ar­vald eru á sömu hendi í mála­flokknum sem dregur úr nauð­syn­legu aðhald­i.“

Enn­fremur er bent á að hags­munir í mat­væla­málum og dýra­vernd fari ekki alltaf saman og „skap­ast hættu­legt ójafn­vægi þegar annar mála­flokk­ur­inn er lát­inn vega þyngra en hinn. Með til­lögu þess­ari er lagt til að eft­ir­lit með vel­ferð dýra verði fært til sjálf­stæðs dýra­vel­ferð­ar­sviðs sem getur sinnt yfir­um­sjón og sam­ræm­ingu á meðan Mat­væla­stofnun eða annar aðili sér um eft­ir­lit og gagna­söfn­un. Nauð­syn­legt er að stór­efla hlut dýra­verndar í stjórn­sýsl­unni. Jafn­framt þarf að auka vald­heim­ildir stjórn­sýslu­að­ila til að taka á erf­iðum dýra­van­rækslu­málum án taf­ar. Rétt er við und­ir­bún­ing til­færslu dýra­eft­ir­lits að athuga hvort færa þurfi emb­ætti yfir­dýra­læknis að fullu til ann­ars ráðu­neytis í þessu skyni og tryggja að emb­ætt­inu sé skylt og kleift að sinna öllum dýra­vel­ferð­ar­málum jafnt, hvort sem um er að ræða villt dýr, hús­dýr eða gælu­dýr“.

Stofnun sett saman úr ýmsu

Mat­væla­stofnun hóf störf 1. jan­úar 2008 þegar Land­bún­að­ar­stofn­un, mat­væla­svið Umhverf­is­stofn­unar og mat­væla­svið Fiski­stofu voru sam­einuð undir einum hatti. Stofn­unin starfar undir yfir­stjórn atvinnu­vega- og nýsköp­un­ar­ráðu­neyt­is, sem sett hefur reglu­gerð nr. 1/2008 um skipu­lag og starf­semi Mat­væla­stofn­un­ar. Aðal­skrif­stofa er á Sel­fossi en mark­aðs­stofa í Hafn­ar­firði. Stofn­unin rekur einnig umdæm­i­s­krif­stofur víðs vegar um land­ið, auk landamæra­stöðva vegna inn­flutn­ings sjáv­ar­af­urða frá ríkjum utan EES.

Með stöð­ugum flutn­ingi verk­efna til stofn­un­ar­innar hefur umfang starf­sem­innar auk­ist jafnt og þétt.

Tíma­lína

2006: Land­bún­að­ar­stofnun

Sam­ein­ing Emb­ættis yfir­dýra­lækn­is, Aðfanga­eft­ir­lits, Veiði­mála­stjóra, Yfir­kjöt­mats og ann­arra verk­efna

2008: Mat­væla­stofnun

Sam­runi Land­bún­að­ar­stofn­unar og mat­væla­sviða Fiski­stofu og Umhverf­is­stofn­unar

2010: Eft­ir­lit með búfjár­af­urðum

Eft­ir­lit með kjöt­vinnslum og mjólk­ur­búum fært frá sveit­ar­fé­lögum til MAST

2011: Eft­ir­lit með fisk­vinnslum

Mat­væla­stofnun tók yfir verk­efni Skoð­un­ar­stofa í sjáv­ar­út­vegi

2013: Eft­ir­lit með dýra­vel­ferð

Stjórn­sýsla og eft­ir­lit flutt frá Umhverf­is­stofnun til Mat­væla­stofn­unar

2014: Búfjár­eft­ir­lit

Fært frá sveit­ar­fé­lögum til MAST sam­hliða end­ur­skipu­lagi eft­ir­lits með dýra­vel­ferð

2015: Eft­ir­lit með fisk­eldi

Fært frá Fiski­stofu til MAST auk verk­efna sem MAST vinnur fyrir Umhverf­is­stofnun

2016: Bún­að­ar­stofa

Stjórn­sýslu­verk­efni flytj­ast frá BÍ til MAST

2018: Líf­ræn ræktun

Stjórn­sýsla og eft­ir­lit færð frá atvinnu­vega- og nýsköp­un­ar­ráðu­neyt­inu til MAST

2020: Brott­hvarf Bún­að­ar­stofu

Bún­að­ar­stofa flutt frá MAST til atvinnu­vega- og nýsköp­un­ar­ráðu­neyt­is­ins