Mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neyti til­kynnti í lok síð­ustu viku að það hefði úthlutað styrkjum til níu einka­rek­inna stað­bund­inna fjöl­miðla utan höf­uð­borg­ar­svæð­is­ins.

Þetta er í annað sinn sem styrkj­unum er úthlutað en Lilja D. Alfreðs­dótt­ir, mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, ákvað hinn 1. sept­em­ber í fyrra að veita stað­bundnum fjöl­miðlum utan höf­uð­borg­ar­svæð­is­ins styrk úr byggða­á­ætl­un. Sam­kvæmt henni var gert ráð fyrir að veita árlega fimm millj­ónum króna til að efla stað­bundna fjöl­miðla, sam­tals 25 millj­ónum krónur á fimm árum.

Síðan þá hefur sú upp­hæð verið hækkuð með því að sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðu­neytið hefur einnig lagt til styrkt­ar­fé. Í ár var upp­hæðin sem úthlutað var til að mynda tvö­falt það sem hún var í fyrra, alls tíu millj­ónir króna.

Þiggj­endum fækk­aði um tvo

Ell­efu sóttu um styrk­ina en tveir umsækj­enda upp­fylltu ekki skil­yrði úthlut­un­ar. Þeir níu sem það gerðu skiptu því með sér tíu millj­ónum króna með þeim hætti að átta fengu 1.150.344 krónur í sinn hlut en einn fékk 797.250 krón­ur. 

Í til­kynn­ingu ráðu­neyt­is­ins segir að mark­mið styrkj­anna sé að efla starf­semi fjöl­miðl­anna sem gegna mik­il­vægu hlut­verki„ við að tryggja aðgengi almenn­ings að upp­lýs­ingum um menn­ing­ar- og sam­fé­lags­mál og styðja með þeim hætti við lýð­ræð­is­þátt­töku og menn­ing­ar­starf.“ Auk þess séu styrkirnir liður í aðgerðum byggða­á­ætl­unar um efl­ingu fjöl­miðl­unar í hér­aði.

Helm­ingur styrkj­anna, fimm millj­ónir króna, kom af þeim fjár­munum sem mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neytið hefur til umráða og hinn helm­ing­ur­inn kom frá sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðu­neyt­inu.

Í fyrra fengu ell­efu fjöl­miðlar styrka­greiðsl­urnar þegar þeim var deilt út, og fækka þeim því um tvo. 

Úthlutun styrkja 2021:

• Akur­eyr­i.­net (Eigin herra ehf.) 797.250 kr.
• Aust­ur­frétt (Út­gáfu­fé­lag Aust­ur­lands ehf.) 1.150.344 kr.
• Eyj­ar.­net (ET miðlar ehf.)                            1.150.344 kr.
• Jök­ull (Stein­prent ehf.)                                   1.150.344 kr.
• Skessu­horn (Skessu­horn ehf.)                    1.150.344 kr.
• Strand­ir.is (Sýslið verk­stöð ehf.)                   1.150.344 kr.
• Tíg­ull (Let­ur­stofan sf.)                                      1.150.344 kr.
• Viku­blaðið (Út­gáfu­fé­lagið ehf.)                      1.150.344 kr.
• Eyja­fréttir (Eyja­sýn ehf.)                             1.150.344 kr.

Einka­reknir miðlar skipta með sér 400 millj­ónum árlega

Rekstr­­ar­um­hverfi fjöl­miðla hefur verið mikið í umræð­unni árum sam­an, enda hefur það orðið erf­ið­­ara með hverju árinu. Í júní var greint frá því að frá árinu 2013 og fram til síð­­­ustu ára­­mót hafi þeim sem starfa á fjöl­miðlum fækkað um úr 2.238 í 731. Frá árinu 2018 hefur þeim fækkað um 45 pró­­sent.

Þessi veik­ing á fjöl­miðlum spilar inn í það að Ísland hefur hríð­­fallið í vísi­­tölu Blaða­­manna án landamæra, sem mæla fjöl­miðla­frelsi í heim­in­­um. Ísland situr nú í 16. sæti á þeim lista en hin Norð­­ur­lönd­in, þar sem umtals­vert er stutt við fjöl­miðla, raða sér í fjögur efstu sæt­in. 

Eina almenna aðgerðin sem gripið hefur verið til vegna þessa er inn­­­leið­ing styrkja til einka­rek­inna fjöl­miðla, fyrst sem hluta af kór­ón­u­veiru­far­ald­­ur­s­að­­gerðum stjórn­­­valda í fyrra, og svo með sam­­þykkt laga sem greiða fyrir því að tæp­­lega 400 millj­­ónum króna verði skipt á milli allra einka­rek­inna fjöl­miðla árlega. Um er að ræða end­­ur­greiðslu á hluta af rit­­stjórn­­­ar­­kostn­aði og fer þorri upp­­hæð­­ar­inn­­ar, næstum tvær af hverjum þremur krón­­ur, til þriggja stærstu fjöl­miðla­­fyr­ir­tækja lands­ins. Lög um þær styrkja­greiðslur gilda út næsta ár.

Til við­bótar hefur svo verið gripið til greiðslu áður­nefndra sér­tækra styrkja til fjöl­miðla á lands­byggð­inni.

Kjarn­inn er á meðal þeirra fjöl­miðla sem þiggja rekstr­­ar­­styrki úr rík­­is­­sjóði og fékk 14,4 millj­­ónir króna við síð­­­ustu úthlut­un. Þau fyr­ir­tæki sem hér eru til umfjöll­unar eru sam­keppn­is­að­ilar Kjarn­ans.