Stjórnendur Rarik telja að ef tekin væri ákvörðun um að flytja höfuðstöðvar fyrirtækisins af höfuðborgarsvæðinu og á landsbyggðina þyrfti áfram að gera ráð fyrir því að fyrirtækið væri með skrifstofu í Reykjavík í allmörg ár. Að öðrum kosti myndi fyrirtækið glata tæplega þriðjungi af mannauði sínum auk verulegrar þekkingar og reynslu. Það hafi fyrri reynslan af flutningi ríkisfyrirtækja- og stofnana frá höfuðborgarsvæðinu sýnt.
Þetta kemur fram í umsögn Rarik um þingsályktunartillögu þriggja þingmanna Framsóknar, sem leggja til við þingið að stefnt verði að því að flytja höfuðstöðvar Rarik frá höfuðborginni. Höfuðstöðvar opinbera hlutafélagsins, sem annast orkudreifingu í flestum sveitarfélögum utan höfuðborgarsvæðisins, eru að Dvergshöfða í Reykjavík.
Halla Signý Kristjánsdóttir er fyrsti flutningsmaður þingályktunartillögunnar. Í greinargerð sem tillögunni fylgir segir að núverandi staðsetning höfuðstöðvanna sé ekki talin endurspegla starfsemi Rarik jafn vel og hægt væri.
Í umsögn Rarik kemur fram að um 70 prósent tæplega tvöhundruð starfsmanna fyrirtækisins séu nú búsettir á landsbyggðinni, en starfsstöðvar Rarik alls 20 talsins vítt og breitt um landið. 58 starfsmenn starfa í höfuðstöðvunum í borginni.
„RARIK hefur verið mjög meðvitað um að dreifa starfsemi sinni til að þjóna viðskiptavinum sínum sem best og hefur lagt áherslu á að halda störfum á landsbyggðinni,“ segir í umsögninni, sem Tryggvi Þ. Haraldsson forstjóri undirritar.
Starfsmenn hafa flutt með sér störf í borgina
Þar er rakið að starfsmönnum hjá fyrirtækinu hafi fækkað um 9 frá því árið 2007, þegar opinbera hlutafélagið tók við hluverki Rafmagnveitna ríkisins. Ástæðurnar fyrir því séu margar og misjafnar, en í umsögninni segir að jafn margir starfsmenn starfi nú fyrir Rarik á höfuðborgarsvæðinu og árið 2007. Sumir hafi flutt störfin með sér þangað.
„[N]okkrir starfsmenn sem áður störfuðu hjá fyrirtækinu á landsbyggðinni og starf þeirra krafðist ekki viðveru á sérstöku landssvæði, fluttu til Reykjavíkur og frekar en að missa þá þekkingu út úr fyrirtækinu var orðið við ósk þeirra um að flytja starfið með sér til Reykjavíkur. Því miður er minna um að starfsmenn flytji frá Reykjavík til landsbyggðarinnar og taki með sér störf, þótt RARIK líti það mjög jákvæðum augum,“ segir í umsögninni.
Rétt eins og segir í umsögn Rarik er umræða um að flytja höfuðstöðvar fyrirtækisins ekki ný af nálinni, enda er dreifikerfi fyrirtækisins fyrir utan höfuðborgarsvæðið og allar verklegar framkvæmdir sem fyrirtækið annast. Rarik telur þó rétt að taka fram að mun fleiri viðskiptavinir fyrirtækisins séu með lögheimili í Reykjavík en á öðrum svæðum, eða um þriðjungur viðskiptavina. Þá séu fjölmargir „hagaðilar“ einnig staðsettir í Reykjavík, stjórnsýsla, eftirlitsaðilar, verkfræðistofur, birgjar og aðrir samstarfsaðilar.
RARIK segir hugmyndir um flutning höfuðstöðva hafa verið hvata til að skoða kosti þess og galla, en jafnframt gert stjórnendur meðvitaðri um nauðsyn þess að huga að því hvar heppilegast er að staðsetja þau störf sem losna, eða þarf að bæta við.
Rarik segir að það sé ekki auðvelt fyrir fyrirtækið að auglýsa störf án staðsetningar, en horft hafi verið til þess að auglýsa störf með þeim hætti að „letja umsækjendur sem búa á höfuðborgarsvæðinu til að sækja um þau, eða krefjast þess að þeir sem þar búa flytji sig á landsbyggðina.“
Fyrirtækið segist þurfa að skilgreina fyrirfram hvaða svæði eða starfsstöðvar komi til greina, enda megi „annars búast við margfalt fleiri umsóknum af höfuðborgarsvæðinu og þá er erfitt að hafna hæfustu umsækjendum vegna búsetu.“
Óhagræði fyrir þrjá landshluta ef einn fær höfuðstöðvarnar
Rarik segir að þegar skoðað hafi verið hvar heppilegast sé að vera með höfuðstöðvar hafi niðurstaðan alltaf verið sú að best væri að vera með sameiginlega skrifstofu í Reykjavík.
„Þangað eru samgöngur bestar og auðveldastar frá öllum svæðum. Vegna þess hve starfsemi RARIK er dreifð um landið þá gæti flutningur höfuðstöðva hentað vel fyrir nærumhverfi þess staðar sem höfuðstöðvar yrðu fluttar til, en gagnvart öðrum svæðum væri það aukið óhagræði. Með slíkri aðgerð nyti eitt svæði hagræðis en þrjú óhagræðis.
Auk þess hentar staðsetning skrifstofu í Reykjavík vel því þar eru ýmsir hagaðilar fyrirtækisins, m.a. stjórnsýslan, hvort sem um er að ræða ráðuneyti, eftirlitsaðila eða löggjafann. Þrátt fyrir bætta fjarfunda möguleika kemur það aðeins að hluta til í stað hefðbundinna funda eins og þingið þekkir væntanlega vel. RARIK telur því að það skipulag sem nú er á starfsemi fyrirtækisins sé það sem hentar því best,“ segir í umsögninni.
„Mjög ólíklegt“ að starfsmenn flyttu með
Fyrirtækið vísar til fyrri reynslu af flutningum höfuðstöðva frá Reykjavík og segir hana „kenna okkur“ að teljast verði „mjög ólíklegt“ að margir starfsmenn skrifstofunnar í Reykjavík flyttu með höfuðstöðvunum.
Væntanlega er forstjóri Rarik með flutning höfuðstöðva Fiskistofu í huga, en Fiskistofustjóri var eini starfsmaðurinn sem flutti með stofnuninni frá Reykjavík til Akureyrar árið 2016.
Í umsögninni segir að flutningur höfuðstöðva Rarik á næstu árum, í þeim skilningi að flytja öll þau störf sem nú eru í Reykjavík í heilu lagi á eitthvað af svæðum RARIK, yrði fyrirtækinu „mjög erfiður“ í framkvæmd.
„Eins og dæmin sanna hefur reynst erfitt að flytja rótgróin fyrirtæki frá höfuðborgarsvæðinu og væri heppilegra að staðsetja nýjar stofnanir, eða fyrirtæki í opinberri eigu á landsbyggðina strax við stofnun þeirra,“ segir forstjóri Rarik, í umsögninni.
