Á síð­ustu níu árum – frá byrjun árs 2012 og til síð­ustu ára­móta – hefur eigið fé allra lands­manna, eignir þeirra þegar skuldir hafa verið dregnar frá, auk­ist um 3.442 millj­arða króna. Af þeim nýja auð sem orðið hefur til hefur þriðj­ungur farið til þess hluta lands­manna sem til­heyrir þeim fimm pró­sent hópi sem hefur mestar tekjur á hverju ári. Í fyrra taldi sá hópur tólf þús­und fjöl­skyld­ur. Um er að ræða 1.133 millj­arða króna.

­Rík­asta eitt pró­sent lands­manna, um 2.400 fjöl­skyld­ur, tóku til sín rúm­lega 13 pró­sent af öllum nýju eigin fé sem varð til á tíma­bil­inu og juku auð sinn um 459 millj­arða króna. 

Þær 240 fjöl­skyldur sem mest eiga á Íslandi, og mynda 0,1 pró­sent rík­asta hluta þjóð­ar­inn­ar, hafa tekið til sín fjögur pró­sent af öllum nýjum auði sem orðið hefur til frá byrjun árs 2012, sam­tals 138 millj­arða króna.

Þetta má lesa úr nýbirtum tölum um eignir og tekjur lands­manna árið 2020 sem komu fram í svari Bjarna Bene­dikts­son­ar, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, við fyr­ir­spurn Loga Ein­ars­son­ar, for­manns Sam­fylk­ing­ar­innar um mál­ið.

Tóku stærri bita af minni köku

Líkt og Kjarn­inn greindi frá í frétta­skýr­ingu á fimmtu­dag þá dróst vöxtur á eigin fé lands­manna umtals­vert saman miðað við árin á und­an. Sá vöxtur var mestur árið 2017, þegar 760 millj­arðar króna bætt­ust við eigið fé lands­manna, og 2018, þegar millj­arð­arnir voru 641. Það eru mestu hag­sæld­arár í sögu þjóð­ar­inn­ar. Með­al­tals­hækkun frá byrjun árs 2011 og út árið 2019 var 401 millj­arður króna á ári. 

Í fyrra varð breyt­ing á, og við bætt­ust ein­ungis 122 millj­arðar króna. Það er minnsta aukn­ing á eigin fé innan árs sem orðið hefur hér­lendis í meira en ára­tug.

Af þeirri upp­hæð fór 64 pró­sent af hinum nýja auði til rík­ustu fimm pró­sent lands­manna, rík­asta eitt pró­sentið tók til sín 30 pró­sent af honum og rík­asta 0,1 pró­sent tók til sín tæp­lega níu pró­sent. Til sam­an­burðar þá fór tæp­lega um þriðj­ungur af nýjum auð sem varð til á metár­inu 2017 til rík­ustu fimm pró­sent lands­manna, um 14 pró­sent til rík­asta eins pró­sents­ins og  um fimm pró­sent af nýjum auð sem varð til fór til 0,1 pró­sent hóps­ins. 

Því sýna töl­urnar að þessir hópar tóku til sín hærra hlut­fall af nýjum auð í fyrra en þeir gerðu þegar hag­kerfið óx sem mest, og allir hinir lands­menn tóku þar af leið­andi til sín lægra hlut­fall. 

Verð­bréf van­metin og líf­eyr­is­sjóðs­eignir ekki taldar með

Vert er að taka fram að í ofan­greindum tölum eru ákveðin verð­bréf metin á nafn­virði, sem er langt undir mark­aðsvirði þeirra. Meg­in­þorri verð­bréfa sem eru í beinni eigu ein­stak­linga til­heyra þeim tíu pró­sentum lands­manna sem eru rík­ast­ir. Sá hópur átti 86 pró­sent allra verð­bréfa sem eru í beinni eigu ein­stak­linga í lok árs 2019.

Því eru eign­ir, og þar af leið­andi eigið fé,  þessa hóps veru­lega van­metnar í ofan­greindum töl­u­m. 

Sömu­leiðis þarf að benda á að eignir fólks í líf­eyr­is­sjóðum eru ekki inni í þessum töl­um, en líf­eyr­is­sjóða­kerfið á yfir sex þús­und millj­arða króna.