Svan­dís Svav­ars­dóttir telur að áður en ákvörðun sé tekin um fram­tíð hval­veiða þurfi að gera úttekt á hvort slíkar veiðar skili þjóð­ar­bú­inu efna­hags­legum ávinn­ingi.

Þetta kemur fram skrif­legu svari ráð­herr­ans til Kjarn­ans þar sem hún var spurð út í afstöðu gagn­vart því að fyr­ir­tækið Hvalur hf. hygg­ist fara á hval­veiðar í sum­ar.

Krist­ján Lofts­­son, fram­­kvæmda­­stjóri Hvals hf., greindi frá því í sam­tali við Morg­un­blaðið í vik­unni að fyr­ir­tækið hygð­ist fara á veiðar í sum­ar. Hann reikn­ar með að veið­ar­n­ar hefj­ist í júní og standi fram í sept­­em­ber eft­ir því sem veður leyf­­­ir.

Reiknað er með að um 150 manns starfi á hval­veiði­skip­un­um, í hval­­stöð­inni í Hval­f­irði og í vinnslu fyr­ir­tæk­is­ins í Hafn­ar­f­irði, sam­kvæmt frétt Morg­un­blaðs­ins. Þar sé hluti afurð­anna unn­inn. Krist­ján met­ur mark­aðs­horf­ur betri nú en und­an­far­in ár.

Þá greinir Krist­ján frá því að Hval­ur hf. „hafi lent í langri tog­streitu við Mat­væla­­stofn­un (MAST) vegna hval­­stöðv­ar­inn­ar í Hval­f­irð­i“. Það sé aðal­á­stæða þess að ekki hafi verið haldið til hval­veiða eft­ir árið 2018 fyrr en nú. Hval­ur hf. fékk ótíma­bundið leyfi til vinnslu hvala­af­­urða árið 2021.

Unnið verður mat á mögu­legum þjóð­hags­legum og sam­fé­lags­legum áhrifum hval­veiða

Svan­dís bendir á í svari sínu til Kjarn­ans að Hvalur hf. hafi til­skilin leyfi til hval­veiða í sumar sam­kvæmt núver­andi reglu­gerð­um, og því stjórn­enda og eig­enda Hvals hf. að meta hvort fyr­ir­tækið nýti sér það leyfi.

Þá telur hún að í núver­andi stöðu virð­ist vera fátt sem rök­styður það að heim­ila hval­veiðar eftir árið 2024.

„Á þessu ári verður unnið mat á mögu­legum þjóð­hags­legum og sam­fé­lags­legum áhrifum slíkrar ákvörð­unar og ákvörðun tekin í fram­hald­inu. Síð­ustu þrjú ár hafa engin stór­hveli verið veidd en ein hrefna var veidd árið 2021. Fátt bendir til þess að það sé efna­hags­legur ávinn­ingur að því að stunda þessar veið­ar, þar sem þau fyr­ir­tæki sem hafa leyfi til hval­veiða hafa ekki nýtt þau. Ástæður þessa geta verið nokkrar en má vera að við­var­andi tap af þessum veiðum sé lík­leg­asta ástæð­an,“ segir ráð­herr­ann.

Hæpið að halda því fram að veið­arnar séu sjálf­bærar í félags­legum skiln­ingi

Svan­­dís hefur áður tjáð sig um hval­veiðar síðan hún varð mat­væla­ráð­herra en hún sagði í aðsendri grein í Morg­un­blað­inu í byrjun febr­úar að óum­­deilt væri að hval­veiðar hefðu ekki haft mikla efna­hags­­lega þýð­ingu fyrir þjóð­­ar­­búið á síð­­­ustu árum og að óbreyttu væri það fátt sem rök­­styddi heim­ildir til áfram­hald­andi veiða eftir að slíkar heim­ildir falla úr gildi á næsta ári.

„Þó að hval­veiðar við Íslands­strendur séu sjálf­bærar í þeim skiln­ingi að ekki sé verið að ganga um of á stofn­stærð þá er hæpið að halda því fram að veið­arnar séu sjálf­bærar í félags­legum eða efna­hags­legum skiln­ingi. Jap­anir hafa verið stærstu kaup­endur á hval­kjöti en neysla á því fer minnk­andi ár frá ári. Því ætti Ísland að taka þá áhættu að við­halda veiðum sem hafa ekki skilað efna­hags­legum ábata til þess að selja vöru sem lítil eft­ir­spurn er eft­ir?“ spyr hún í grein­inni.

Fóðrar egó eins millj­óna­mær­ings

Ekki eru allir ánægðir með ákvörðun Hvals hf. að veiða í sum­ar. Rit­höf­und­ur­inn Sig­ur­jón Birgir Sig­urðs­son, sem iðu­lega er kall­aður Sjón, ein einn þeirra en hann hvatti fólk til að mót­mæla fyr­ir­hug­uðum hval­veiðum á Twitter í gær.

Hann skrifar færsl­una á ensku og bendir á að Svan­dís Svav­ars­dóttir sé sjáv­ar­út­vegs­ráð­herra hér á landi. „Verið svo væn að senda tölvu­póst á ráðu­neyti hennar til þess að mót­mæla þess­ari áfram­hald­andi villi­mennsku sem ein­ungis fóðrar egó eins millj­óna­mær­ings í land­inu okk­ar.“