Guðbrandur Einarsson þingmaður Viðreisnar segir að kerfið sé hannað þannig að flest sveitarfélög eigi erfitt með að standa undir þeim verkefnum sem þeim er gert að sinna og mörg þeirra eigi erfitt með að skila jákvæðri rekstrarniðurstöðu.
Þetta kom fram hjá Guðbrandi undir liðnum störf þingsins á Alþingi í vikunni.
Þá bíði sveitarfélaga veruleg fjárfesting í innviðum, svo sem skóla- og íþróttamannvirkjum, í frárennslismálum og byggingu nýrra hverfa samhliða íbúafjölgun. Því sé brýnt að endurskoðun á tekjustofnum sveitarfélaga gangi bæði hratt og vel fyrir sig.
Hóf hann mál sitt á að segja að almenningur á Íslandi velti því sjaldnast fyrir sér þegar hann nýtir sér opinbera þjónustu hver greiði fyrir hana – og haldi bara að þessi þjónusta sé til staðar.
„Staðreyndin er hins vegar sú að sá sem veitir nærþjónustuna tekur nær alltaf höggið þegar skortur er á þjónustuúrræði sem íbúar þurfa á að halda. Sveitarstjórnarfólk fær skammir ef ekki er til staðar almennileg heilbrigðisþjónusta og úrræði fyrir eldra fólk þó að þessi þjónustuúrræði séu á forræði ríkisins.“
Velti Guðbrandur í framhaldinu fyrir sér verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga, sem og tekjuskiptingu. „Það er engum vafa undirorpið að rétt er að veita þjónustu við íbúa eins nærri þeim og hægt er. Það gerir þjónustuna mannlegri og auðveldar öll samskipti. Sveitarfélögin tóku yfir málefni grunnskólanna árið 1996 og málefni fatlaðra árið 2011 og síðan þá hafa þessir málaflokkar bara vaxið og vaxið. Með auknum þjónustukröfum og hærri launum geta þessir málaflokkar ekki gert neitt annað.
Þá sinna sveitarfélög ýmsum málaflokkum sem ekki er lögbundið að þau sinni, svo sem leikskólum, að byggja mannvirki fyrir íþrótta- og tómstundastarf og sinna ýmiss konar þjónustu sem þykir bæði eðlileg og sjálfsögð. Því hefur umræðan um tekjustofna sveitarfélaga verið hávær án þess að það hafi skilað ásættanlegri niðurstöðu.“
