Póli­tíkin í dag snýst um margt – og margt – en umfram allt snýst hún um spurn­ing­una: Greið­irðu atkvæði með mögu­legri fram­tíð eða enda­lokum heims­ins eins og við þekkjum hann? Það gildir bæði um heim­spóli­tík­ina og póli­tík­ina á Íslandi.

Þessi stað­reynd leit­aði á mig í síð­ustu viku þegar ég rakst á hug­leið­ingu lífs­reynds landa á besta aldri. Páll Berg­þórs­son veð­ur­fræð­ingur hafði skrif­aði eft­ir­far­andi á Face­book í til­efni af 1. maí: „Eig­in­lega ætti þessi dagur ekki bara að vera helg­aður verka­mönn­um, heldur öllum sem ekki til­heyra auð­valds­stétt­inni miklu og fámennu eða áhan­gendum henn­ar. Við þurfum að finna hvert ann­að. Við þurfum nýja hag­fræð­i.“

Mér fannst hann orða þetta svo vel og að sama skapi er þetta svo rétt hugs­að, að við þurfum að finna hvert ann­að. Við að lesa þessa einu setn­ingu leið mér eins og þegar ég var ung­lingur að loka bók sem hafði snert í mér hjartað á þann hátt að ég fann að hún var á ein­hvern hátt sann­ari en aðrar bæk­ur.

Það sem allir vita

Við lifum í heimi þar sem stór­fyr­ir­tæki með hættu­lega mikil ítök í stjórn­málum jafnt sem fjöl­miðlum mis­nota bæði umhverfi og sam­fé­lög, á þann hátt að ógn­væn­legar nátt­úru­ham­farir verða sífellt algeng­ari og þeir rík­ari verða rík­ari á kostnað almenn­ings. Vextir og vaxta­vextir fita inni­stæður þeirra ríku á slíkum ógn­ar­hraða að þessi þróun verður sífellt hrað­ari og ágeng­ari; auð­kýf­ingar kepp­ast við að kaupa jarðir og stofna stór­fyr­ir­tæki sem valta yfir nátt­úr­una og mann­líf­ið.

Við vitum þetta öll, sama í hvað flokki – eða ekki flokki – við stönd­um. Ég kann varla við að tyggja þennan marg­tuggða sann­leika ofan í les­endur Kjarn­ans en því miður er málum þannig háttað á Íslandi að þjóð­kjörnir ráða­menn fá doll­ara­merki í augun þegar talið berst að olíu­leit á Dreka­svæð­inu og óaft­ur­kræf virkjun á Kára­hnjúk­um, sem hefur eyði­lagt meira en orð fá lýst, verður um ókomna tíð minnis­varði rík­is­stjórn­ar­flokk­anna, svo fátt eitt sé nefnt.

Að því ógleymdu að ráða­menn dansa nú ást­leitnir við þá sem gambla með íslenskar auð­lindir á sama tíma og þeir reyna allt hvað þeir geta til að stöðva aðild­ar­við­ræður þjóð­ar­innar við ESB, með­vit­aðir um lög og reglu­gerðir þar á bæ sem geta komið í veg fyrir frek­ari níð­ings­skap gegn nátt­úru Íslands.

Gott fólk er að finna í flestum flokkum

Nú er það ekki svo að ég trúi því að þjóðin skipt­ist í svart og hvítt: stuðn­ings­menn rík­is­stjórn­ar­innar og svo allt góða fólk­ið. Þvert á móti held ég að það sé ágætis fólk að finna í öllum flokk­um, þó að ég sé ein­dregið á móti flestu því sem núver­andi rík­is­stjórn hefur stutt.

Í gegnum tíð­ina hef ég kosið að minnsta kosti fjóra stjórn­mála­­flokka, stutt ein­hverja opin­ber­lega en stundum endað með að kjósa aðra, skráð mig í flokka til að kjósa (svind­la) í próf­kjörum, gegnt starfi barnapíu á lands­fundi Sjálf­stæð­is­­flokks­ins þar sem ég faldi silf­ur­pela fyrir fund­ar­menn í tómu leik­her­berg­inu, deitað fram­sókn­ar­mann, setið sem full­trúi ungra kvenna í nefnd flokks, sem ég man ekki lengur hvort var Alþýðu­banda­lagið eða Sam­fylk­ing­in, dvalið með trún­að­ar­gögn þess sama flokks heima hjá Ein­ari Oddi Krist­jáns­syni heitnum og beðið hann um að hjálpa mér að skilja þau svo að nefnd­ar­menn­irnir upp­götv­uðu ekki fáfræði mína.

Já, ég hef átt góða vini í öllum flokk­um, dáðst að þing­mann­inum Pétri Blön­dal þegar hann sól­óar hvað heit­astur í sann­fær­ingu sinni, skrifað í mál­gang Alla­balla í Mosó jafnt sem Morg­un­blaðið eftir hrun og tja ... bara allt þar á milli. Gott ef ég skráði mig ekki í Frið 2000 til að fá gef­ins tólf klass­íska geisla­diska, að und­ir­lagi tón­el­skrar eig­in­konu núver­andi mennta­mála­ráð­herra sem hvatti mig ein­dregið til þess.

Fyrst ég er að rifja þetta upp rámar mig líka í að hafa á yngri árum tví­vegis skráð mig í stjórn­mála­flokk til að fá til­boð á flug­miða og gist­ingu í útlönd­um. Ein­hver álítur mig kannski póli­tískt gleði­kvendi, já eða efni í diplómata, allt eftir því hvernig á það er lit­ið.

Róm­an­tískur draumur

Haf­andi komið svona víða við veit ég að fólk­inu í öllum þessum flokkum þykir vænt um börnin sín. Í öllum flokkum eru góðar mömmur og góðir pabb­ar, góðar ömmur og góðir afar. Þess vegna er svo erfitt að skilja af hverju allir þessir góðu for­eldrar styðja ekki af öllu hjarta þau úrræði sem geta stuðlað að því að börnin þeirra öðlist góða fram­tíð.

Nú hljómar gleði­kvendið dramat­ískt frekar en diplómat­ískt – en málið er bara að þeir sem horfast ekki í augu við þá vá sem ógnar umhverf­inu, og þar með mann­líf­inu, þeir lifa í róm­an­tískum draumi.

Þess vegna hefur veð­ur­fræð­ing­ur­inn rétt fyrir sér þegar spáin hans hljóðar á þessa leið: „Við þurfum nýja hag­fræð­i.“

Þess vegna segir hann allt sem segja þarf með orð­un­um: „Við þurfum að finna hvert ann­að.“

Því við þurfum að standa saman til að takast á við verk­efni sem er okkur ofviða hverju í sínu lagi. Til þess þurfum við að skilja hvert ann­að. Eygja for­eldrið hvert í öðru. Hjálp­ast að við að bjarga börn­unum okkar – og börnum heims­ins.

Það getum við Íslend­ingar gert með því að horfast í augu við ástand­ið, ræða það opin­skátt í sam­fé­lags­miðl­unum og hugsa stórt frekar en smátt; velta upp öllu því sem við getum mögu­lega gert sem fámenn þjóð til að takast á við heims­­vand­ann og móta umhverf­is­væna stefnu, bæði í sem mestri þjóð­ar­sátt og vís­inda­sam­starfi við aðrar þjóð­ir.

Sem móðir hef ég ekki lengur þol fyrir stjórn­mála­­mönnum sem hunsa marg­sannað hættu­á­stand, þeir minna mig á drukk­inn skóla­bíl­stjóra.

Grænn 1. maí

Á dög­unum blöktu grænir fánar í 1. maí göng­unni. Ein­hverju sinni hefði það þótt mót­sagna­kennt og sumum finnst jafn­vel ennþá að umhverf­is­vernd hljóti að stríða á móti hags­munum alþýð­unn­ar, til að mynda fólks sem aflar sér lífs­við­ur­væris á vinn­u­­stöðum sem seint myndu telj­ast umhverf­is­vænir eða þess sem finnur mögu­lega á óþægi­legan hátt fyrir grænni stefnu á launa­seðl­in­um. Málið er bara að alþýðan og nátt­úran eru að bug­ast undan sama tröll­inu: valdi auðs­ins sem virðir ekki líf í nokk­urri mynd. Þar af leið­andi hlýtur al­þýðan að sjá hag sinn í umhverf­is­vernd. En nú er svo komið að án rót­tækrar vit­und­ar­vakn­ingar í umhverf­is­málum verður ekk­ert að berj­ast fyrir um það leyti sem börnin okkar ættu, undir venju­legum kring­um­stæð­um, að eiga nota­legt ævi­kvöld með ein­hvern elli­líf­eyri á milli hand­anna. Þegar þar að kemur munu gamlar ljós­myndir feykj­ast um sand­blásna auðn; myndir af okk­ur, mér og þér, okkur sem lifðum fyrir gróða. Okkur sem hugs­uðum ekki: Hversu mikið get ég gefið börn­unum mín­um? – held­ur: Hversu miklu get ég stolið frá börn­unum mín­um?

Pistill­inn birt­ist fyrst í nýjasta Kjarn­an­um. Lestu hann hér.