Þjóðhættir – Víkingar á söfnum: hetjur eða hrottar?

Öll höfum við okkar hug­myndir um vík­inga sem sigldu um úfin höf, könn­uðu ókunn lönd, börð­ust og rændu. Forn­leifa­rann­sóknir hafa fært okkur minjar frá vík­inga­tím­anum og fræða­fólk úr ýmsum greinum hefur velt vöngum yfir lífi og sögu þeirra. Vík­ingar hafa einnig verið vin­sælt þema í ímynd­ar­sköp­un, afþrey­ing­ar­iðn­aði og mark­aðs­her­ferð­um. En er ímynd vík­inga, túlkun og fram­setn­ing á söfnum alltaf í sam­ræmi við sögu­legar heim­ild­ir? Hvað með skugga­hliðar vík­inga? 

Í þætt­inum ræða Dag­rún og Vil­helm­ína við Guð­rúnu Dröfn Whitehead lektor í safna­fræði við Háskóla Íslands. Guð­rún Dröfn segir frá rann­sóknum sínum á vík­ing­unum og birt­ing­ar­myndum þeirra á söfnum meðal ann­ars á Íslandi, í Nor­egi og Bret­landi. Slík sam­an­burð­ar­rann­sókn veitir m.a. inn­sýn í hvernig vík­inga­þema er notað í tengslum við ferða­þjón­ustu og ímynd­ar­sköp­un. 

Guð­rún Dröfn segir einnig frá því hvernig vík­ingar tengj­ast sjálfs­mynd Íslend­inga, útrás­ar­vík­ingum og vík­inga­klapp­inu. Við ræðum þær áskor­anir sem söfn standa frammi fyrir varð­andi fram­setn­ingu á for­tíð­inni og hvort söfn eigi að taka afstöðu og bregð­ast við hita­málum og sam­fé­lags­um­ræðu. Að auki ræðum við hvernig dæg­ur­menn­ing, t.d. kvik­myndir og þætt­ir, hafa áhrif á hug­myndir fólks um vík­inga. Svo er auð­vitað ekki hægt að fjalla um vík­inga án þess að ræða um hyrnda hjálm­inn.   

Þjóð­hættir er hlað­varp sem fjallar um nýjar rann­sóknir og fjöl­breytta miðlun í þjóð­fræði og safna­fræði. Umsjón hafa Dag­rún Ósk Jóns­dóttir og Vil­helm­ína Jóns­dóttir dokt­or­snemar í þjóð­fræð­i. 

Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023