Nú þegar fer að líða að þing­lokum er enn til umræðu að gera veru­legar breyt­ingar á Lána­sjóði íslenskra náms­manna (LÍN) og hafa for­menn nokk­urra hags­muna­hreyf­inga háskóla- og fram­halds­skóla­nema afhent þing­mönnum áskorun þess efnis að frum­varpið verði afgreitt strax. Fjöl­margir aðil­ar, til að mynda stétt­ar­fé­lög, stúd­enta­hreyf­ing­ar, Háskóli Íslands og aðrir háskól­ar, hafa hins vegar bent á alvar­lega galla frum­varps­ins og þær nei­kvæðu afleið­ingar sem það mun koma til með að hafa á ákveðna hópa nem­enda, verði frum­varpið sam­þykkt óbreytt. 

Bent hefur verið á í umsögnum og grein­ingum ofan­greindra aðila að þó nokkrir hópar eru lík­legir til að koma verr út verði frum­varpið sam­þykkt miðað við núgild­andi lána­sjóðs­kerfi. Skortur er á grein­ingum sem taka mið af stöðu þess­ara hópa og benda má á að grein­ing­arnar sem taldar eru styðja nýtt lána­sjóðs­kerfi, til að mynda grein­ingar Mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neyt­is­ins og Stúd­enta­ráðs Háskóla Íslands, byggja í sumum til­vikum á ónógum eða vill­andi upp­lýs­ingum um umrædda hópa. 

Áætla má að þeir hópar sem verða fyrir skerð­ingu, verði frum­varpið að lög­um, séu 1) nem­endur sem lenda á milli lána­sjóðs­kerfa, 2) nem­endur sem hafa hærri fram­færslu­þörf og taka þar af leið­andi hærri lán en aðr­ir, til að mynda barna­fólk, 3) ein­stak­lingar með lág laun að loknu námi, 4) nem­endur í löngu námi og 5) nem­endur sem stunda eða hyggja á nám erlend­is.

Ástæður þess að ofan­greindir hópar koma verr út úr nýju lána­sjóðs­kerfi eru útli­staðar hér fyrir neð­an: 

1. Nem­endur sem fengið hafa náms­lán sam­kvæmt núgild­andi lögum um LÍN og hyggj­ast taka lán áfram í nýju kerfi verður almennt ekki gert kleift að borga af lánum sínum á þeim kjörum sem þeim stóð til boða í gamla kerf­inu, það er með tekju­tengdum afborg­unum á 1% vöxt­um. Þessum nem­endum stendur til boða að borga annað hvort af báðum lánum sam­tím­is, taki þeir lán í gamla og nýja kerf­inu, eða að færa skulda­bréf úr gamla kerf­inu yfir í hið nýja. Fyrri val­mögu­leik­inn felur í sér tvö­faldar afborg­anir en seinni val­mögu­leik­inn felur í sér þre­földun á upp­haf­legri vaxta­pró­sentu auk afnámi tekju­tengdra afborg­ana. Hér er því um að ræða veru­legan for­sendu­brest fyrir umrædda nem­endur verði frum­varpið að lög­um.
2. Ein­stak­lingar með barn eða börn á fram­færi hafa hærri fram­færslu­þörf en aðrir og taka því að öllum lík­indum hærri náms­lán. Í grein­ingu Mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neyt­is­ins sem fylgir frum­varp­inu er því haldið fram að barna­fólk komi betur út úr nýju náms­lána­kerfi. Útreikn­ing­arnir sem eru not­aðir til stuðn­ings þeirri full­yrð­ingu gera hins vegar ráð fyrir því að nem­endur með börn á fram­færslu full­nýti ekki lán­töku­rétt­inn sinn, heldur nái upp í fram­færslu­við­mið Lána­sjóðs­ins með með­lagi, barna­bótum og hús­næð­is­bót­um. Ekki er gert ráð fyrir að nem­endur í þess­ari stöðu taki full náms­lán. Það er þó ólík­legt að flestir nem­endur taki lægri lán en þeir þurfa, þó þau fari fram yfir fram­færslu­við­mið LÍN að við­bættum bót­um.
3. Í boð­uðu náms­lána­kerfi er tekju­teng­ing afnum­in. Þetta gæti leitt til þess að greiðslu­byrði þyng­ist hjá tekju­lágum og á fyrstu árum afborg­ana á meðan tekjur eru hugs­an­lega lægri en seinna á starfsæv­inni. Benda má á að í grein­ingu Stúd­enta­ráðs er tekið mið af með­al­launum við útreikn­inga á afborg­unum í núver­andi lána­sjóðs­kerfi, en fæstir fá með­al­laun. Ekki er hægt að not­ast við slíka útreikn­inga þegar meta á fjölda þeirra sem koma fjár­hags­lega betur eða verr út úr nýju lána­sjóðs­kerfi.
4. Láns­hæfum ein­ingum fækkað í 420 ECTS. Lán byrja að safna vöxtum við lán­töku í nýju kerfi, ólíkt núver­andi kerfi þar sem lán byrja að safna vöxtum við end­ur­greiðslu lána. Lán þeirra sem eru í löngu námi safna því vöxtum lengur en lán þeirra sem eru í stuttu námi. 
5. Sam­kvæmt frum­varp­inu verða inn­leiddar veru­legar breyt­ingar á náms­lána­kerf­inu sem munu bitna veru­lega á þeim sem hyggja á að stunda nám erlendis og skerðir rétt náms­manna til að stunda nám óháð efna­hag. Auk þeirra sem áður hafa verið nefndar má hér nefna tak­mark­anir vegna a) hámark náms­að­stoð­ar, b) náms­landa og náms­gráða og c) ald­ursteng­ing­ar: 
1. Sam­kvæmt frum­varp­inu verður að hámarki veitt náms­að­stoð fyrir fjár­hæð kr. 18.000.000.-. Þetta mun leiða til þess að færri náms­menn sjái sér fært að stunda nám erlendis þar sem það hefur nán­ast und­an­tekn­ing­ar­laust í för með sér hærri fram­færslu­þörf og hærri skóla­gjöld en hér heima. 
2. Sam­kvæmt frum­varp­inu er opnað fyrir það að stjórn LÍN hafi frjálst mat til að tak­marka veitta náms­að­stoð eftir náms­löndum og náms­gráð­um.
3. Náms­menn erlendis eru oft og tíðum eldri en þeir sem stunda nám sitt hér heima. Þá er alþekkt að náms­menn byrji síðar að stunda nám sitt erlendis eftir að hafa verið á vinnu­mark­aði í nokkur ár með þeim til­gangi að bæta við þekk­ingu sína. Þetta leiðir til þess að end­ur­greiðslu­byrðin verði þyngri þar sem lán­tak­endur þurfa ljúka að greiða náms­lán sín fyrir 67 ára ald­ur­inn.

Und­ir­rit­aðir aðilar taka undir með öðrum stúd­enta­hreyf­ingum um að breyt­inga er þörf á Lána­sjóðs­kerfi íslenskra náms­manna. Sam­staða virð­ist vera á meðal hags­muna­fé­laga og stjórn­mála­afla um það að æski­legt sé að inn­leiða styrkja­kerfi inn í náms­lána­kerfi Íslend­inga. Breyt­ingar sem koma til með að bitna á ákveðnum hópum náms­manna eru hins vegar ekki eitt­hvað sem við getum fall­ist á. Náms­manna­hreyf­ingar eiga að gæta hags­muna allra félags­manna sinna, ekki hluta þeirra. Af þessum ástæð­um, ásamt öðrum sem koma fram í umsögnum ofan­greindra hags­muna­fé­laga, leggj­umst við gegn því að frum­varp Mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra til laga um náms­lán og náms­styrki verði að lög­um. 

Agn­es Ársæls­dóttir, for­maður Nem­enda­fé­lags BA nema í mynd­list við Lista­há­skóla Íslands

Alma Ágústs­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Brynja Helga­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Dagur Skírnir Óðins­son, stjórn­ar­maður SÍNE

Elinóra Guð­munds­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Elísa­bet Brynjars­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Eydís Blön­dal, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Hjör­dís Jóns­dótt­ir, fram­kvæmda­stjóri SÍNE

Ingvar Þór Björns­son, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Jóhann Gunnar Þór­ar­ins­son, stjórn­ar­for­maður SÍNE

Mál­fríður Guðný Kol­beins­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Nanna Her­manns­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Ragna Sig­urð­ar­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Ragnar Auðun Árna­son, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Sandra Rún Jóns­dótt­ir, for­maður Nem­enda­fé­lags Tón­list­ar­deildar Lista­há­skóla Íslands

Sig­ríður Helga­dótt­ir, með­limur í Stúd­enta­ráði Háskóla Íslands

Sól­veig Dóra Haf­steins­dótt­ir, vara­for­maður Nem­enda­fé­lags Hönn­unnar- og Arki­tekt­úr­deildar Lista­há­skóla Íslands

Þórður Jóhanns­son, meist­ara­nemi og stjórn­ar­maður SÍNE