Í sam­fé­lag­inu virð­ist algengt við­horf að menn eigi að ganga mennta­veg­inn áður en þeir fara að vinna ­fyrir sér. Menn eru ekki taldir hæfir til margra starfa án þess að ganga þann veg og vissu­lega má ­færa rök fyrir í ein­hverjum til­fell­um. Þá er það við­horf algengt að hærra mennt­un­ar­stig geri menn verð­mæt­ari en þá sem eru af lægra mennt­un­ar­stigi. Þetta við­horf end­ur­spegl­ast að ein­hverju leiti í því hvernig sam­fé­lagið verð­launar menn fyrir hærra mennt­un­ar­stig með hærri laun­um. Þetta er vissu­lega rétt­læt­an­legt í þeim til­fellum þar sem námið er nauð­syn­legur und­ir­bún­ingur fyrir starf­ið. En það er ekki alltaf svo að náms­leiðin öll geri menn betur und­ir­búna.

Menntaminni­mátt­ar­kennd 

Er ekki betra að verða álit­inn snill­ingur og útskrif­ast úr virtri mennta­stofnun á „háu“ skóla­stigi frekar en „lág­u“? Meira að segja nafnið „há­skóli“ eða „há­skóla­nám“ gefur til kynna að þetta sé æðra nám heldur en ann­að. Sá sem hættir við að læra iðn­grein og ákveður að fara frekar háskóla­leið­ina vegna slíkra við­horfa má segja að sé hald­inn „menntaminni­mátt­ar­kennd“. Hann ótt­ast álit ann­arra og velur því ­mögu­lega nám og frama í grein og starfi sem höfðar síður til hans. 

Iðn­nám er fyrsta flokks nám 

Verk­menntun og iðn­nám er ekki ann­ars flokks nám og myndi ég ganga svo langt að segja að þetta sé ­fyrsta flokks nám á Íslandi. Í iðn­námi eru strangar reglur um hvað meist­arar þurfa að hafa til að ber­a til að mega taka nema í starfs­þjálf­un. Mikil áhersla er lögð á að iðn­nemar læri á alla verk­þætti og ­jafn­vel rekstur vinnu­staða. Iðn­meist­arar þurfa jafn­ramt að læra kennslu­fræði til að mega kalla sig slík­a. Hér á landi er rík hefð fyrir að þjálfa menn til starfa. Það á reyndar við jafnt í háskóla eða fram­halds­skóla. En er endi­lega mik­ill munur þarna á milli? Er háskóla­nám flókn­ara eða tíma­frekara heldur en iðn­nám? Ég tók saman töl­fræði um þetta efni.

Stúd­ents­próf ofmet­ið 

Á þessum sam­an­burði sést glögg­lega hvernig hefðin fyrir kröfu á stúd­ents­próf hefur áhrif á há­skóla­grein­arn­ar. Það má leiða líkur að því að eftir stúd­ents­próf séu menn engu hæf­ari til að starfa ­sem tann­læknar en raf­virkjar, enda er gerð krafa um að ljúka fag­tengdu bók­námi í báðum grein­um. ­Stuðn­ings­menn óbreytts fyr­ir­komu­lags gætu etv. sagt á móti að stúd­ents­prófið und­ir­búi menn vel fyr­ir­ há­skóla­nám án þess þó að útskýra frekar hvernig nám í við­skipta­fræði sé frá­brugðið fag­legu bók­námi ­vél­stjóra í fram­halds­skóla. Er stúd­ents­próf virki­lega nauð­syn­legur und­ir­bún­ingur fyrir aðra grein­ina en ekki hina? 

Fram­tíð­ar­tón­list 

Við hjá Mið­flokknum viljum opna á umræðu um að stytta nám til súd­ents­prófs veru­lega eða slaka á kröfum um stúd­ents­próf til inn­göngu í háskóla. Krafan um ófag­tengt bók­nám er ekki komin frá­ at­vinnu­líf­inu, það sést best í iðn­grein­un­um, þar sem fag­fé­lög út atvinnu­líf­inu eiga ríkan þátt í að móta ­náms­skránna. Við hjá Mið­flokknum viljum að ríkið taki auk­inn þátt í að styðja fjár­hags­lega við iðn­nám svo að fleiri, bæði nem­endur og skól­ar, sjái sér hag í að fara þá leið. 

Á Íslandi er brenn­andi þörf fyr­ir­ fleira iðn- og starfs­menntað fólk, sér­stak­lega í bygg­ing­ar- og tækni­geir­an­um. Við höfum ekki efni á menntaminni­mátt­ar­kennd. ­Jafn­fram viljum við stuðla að því að fleiri velji sér þá leið að fara í nám í því fagi sem þeir nú þeg­ar ­starfa við og er raun­færni­mat góður kostur til að auð­velda þá leið. Nú þegar hafa um 2000 iðn­nemar ­fengið raun­færni sína á vinnu­mark­aði metna til stytt­ingar á bók­námi með til­stuðlan af raun­færni­mat­i Ið­unn­ar. Við viljum marg­falda þessa tölu og stuðla þannig að því að auka færni og menntun allra ­greina. Opnum á þessa umræðu og þorum að sjá tæki­fær­in. Ef mennt er mátt­ur, þá er færni vald.

Höf­undur er verð­andi raf­virkja­meist­ari og fram­bjóð­andi fyrir Mið­flokk­inn í Reykja­vík Suð­ur.