Þegar við hugsum um lög og reglur og notkun þeirra í lýð­ræð­is­legu sam­fé­lagi spyrjum við ekki um leiðir rík­is­valds­ins til að beita lögum til að ná ákveðnum mark­mið­um. Aðal­at­riðið er nefni­lega að lög sam­fé­lags­ins tryggi það rétt­ar­um­hverfi sem borg­ur­unum er nauð­syn­legt til að lifa frið­sælu lífi, geta athafnað sig að vild, tjáð sig, skipst á skoð­unum og, ekki síst, í öryggi um að yfir­völd eða sterkir aðilar í sam­fé­lag­inu geti ekki beitt afls­munum til að þjóna sér­hags­munum fram yfir hag almenn­ings.

Þegar sýslu­mað­ur­inn í Reykja­vík féllst á þá kröfu Glitnis HoldCo að gera lög­bann á frétta­flutn­ing Stund­ar­innar um við­skipti þáver­andi for­sæt­is­ráð­herra sáu sem betur fer lang­flestir það sem sýslu­maður ann­að­hvort sá ekki eða vildi ekki sjá: Að lög­bannið var ein­fald­lega árás á rétt­ar­ríkið og þar með árás á grund­vall­ar­gildi sam­fé­lags­ins.

Það kemur því engum á óvart að Hér­aðs­dómur hafni kröfu um að stað­festa lög­bann­ið. Ráð­gátan í mál­inu er eftir sem áður sú hvernig Sýslu­mað­ur­inn í Reykja­vík gat kom­ist að þeirri niðu­stöðu að sér bæri að fall­ast á lög­banns­kröf­una. Skýr­ingar á því er ekki að finna í gerða­bók emb­ætt­is­ins, eins og bent er á í dómnum – þar kemur ekk­ert fram um hvers vegna sýslu­maður hafn­aði rök­studdum mót­mælum Stund­ar­innar og Reykja­vík Media við lög­bann­inu.

Því miður kann að vera að fyr­ir­tækið sem kröf­una ger­ir, Glitnir HoldCo hafi fengið það út úr mál­inu sem það ætl­aði sér þrátt fyrir þessa nið­ur­stöðu. Fyr­ir­tæk­inu tókst að stöðva umfjöllun byggða á þeim gögnum sem lög­bannskrafan náði til og kannski telja menn þess virði að hafa komið í veg fyrir umfjöllun í meira en þrjá mán­uði miðað við þann kostnað sem í var lag­t. Af­hjúp­aður er full­trúi yfir­valda í mál­inu – Sýslu­mað­ur­inn í Reykja­vík. Hinn almenni borg­ari hlýtur hins vegar að spyrja sig hvað hægt sé að gera til að koma í veg fyrir að það end­ur­taki sig að full­trúi yfir­valda taki sér stöðu með stór­fyr­ir­tæki gegn almenn­ingi og beiti lög­unum gegn aug­ljósum rétt­indum og hags­munum almenn­ings. Því það er ógnun við rétt­ar­rík­ið.

Höf­undur er for­maður Gagn­sæ­is, félags gegn spill­ingu.