Og þannig var leigu­bíl­stjór­inn okk­ar. Grimmur á svip­inn, stórir upp­hand­leggsvöðvar, harðir kjálkar, her­manna­klipp­ing og of þröngur póló­bol­ur. Einu sam­skiptin þurftu að eiga sér stað í gegnum app sem þýddi rúss­nesku yfir á ensku og gengu samt frekar illa. Okkar maður var ítrekað að reyna að öskra heim­il­is­fangið á hót­el­inu inn í skjá milli sæt­anna með litlum árangri, og til að bæta gráu ofan á svart var slys á hrað­braut­inni sem tafði ferð­ina af flug­vell­inum umtals­vert. Já, og það var mið nótt. Þannig að ég var búinn að sleggja mann­inn algjör­lega og fékk nett kvíða­kast í hvert skipti sem við keyrðum fram hjá skóg­lendi sem gæti hentað til að drepa okkur far­þeg­ana hljóð­lega og án mik­illar fyr­ir­hafn­ar.

Eftir að heim­il­is­fangið komst til skila róað­ist Ingvar E. aðeins og hækk­aði í Monte Carlo FM, sem hlýtur að vera besta útvarps­stöð í alheimi. Nær allir leigu­bíl­stjórar og Úber-ar spil­uðu nær ekk­ert annað en þessa lof­dýrkun til tón­listar tíunda ára­tug­ar­ins. Monte Carlo FM ætti að vera hljóðrás lífs allra.

Eftir um klukku­tíma­keyrslu gerð­ist það sem átti eftir að breyta allri ferð­inni og allri okkar skynjun á Rúss­landi og Rúss­um. Hinir mjúku og epísku tónar í „My Heart Will Go On“ heyrðust, Ingvar E. hækk­aði örlít­ið, snéri sér að okk­ur, brosti, gaf okkur þumal og sagði: „Celine Dion!“.

Vel­komnir til Moskvu árs­ins 2018.

„Sta­lín dó 1953“

Við búum auð­vitað á merki­legum tím­um. Alþjóð­lega er hvítt eig­in­lega orðið svart. For­seti Banda­ríkj­anna er far­inn að tala miklu hlý­legra um menn eins og Pútín, Duterte og Kim Jong Un – sem eru allir stað­festir raðmann­rétt­inda­brjótar – á sama tíma og hann ræðst harka­lega á helstu sögu­legu banda­menn þjóð­ar­innar sam­hliða því að hann reynir sitt besta til að brjóta niður þau kerfi sem hafa tryggt frið og aukna vel­megun í stórum hluta heims­ins frá lokum seinna stríðs. Á slíkum tímum er HM sem haldið er í landi sem maður veit lítið um frá­bær áminn­ing um um það sem hægt er að gera til að tengja heim­inn sam­an.

Moskva eins og hún birt­ist okkur gest­un­um, er hreint út sagt frá­bær borg. Fal­leg, sögu­leg, vel skipu­lögð og hefur upp á allt að bjóða sem aðrar stór­borgir Evr­ópu hafa. Fólkið sem ég hitti virk­aði jákvætt, nokkuð frjáls­lynt, ánægt, ofsa­lega vina­legt og með mikla þjón­ustu­lund. Í fimm tíma göngutúr um borg­ina með gæd­inum Vikt­or­íu, sem fædd­ist hálfu ári áður en Sov­ét­ríkin féllu, fengum við góða inn­sýn inn í rúss­neskt fæð­ing­ar­or­lof, cras­h-kúrs í hús­næð­is­mark­að­inum í Moskvu, frelsið sem fylgir því að geta ferð­ast og að sjá hold­gerv­ingu þess sem alþjóða­væð­ingin skiptir marga Rússa þegar hún fór með okkur á fyrsta McDon­alds-­stað­inn sem opn­aði í Moskvu. Hann er eins og safn og inni á honum eru myndir af rúm­lega fimm kíló­metra löngu röð­inni sem var fyrir utan hann fyrstu vik­urnar og mán­uð­ina eftir að hann opn­aði. Íbú­arnir vildu bragða frelsið í formi ham­borg­ara. Vikt­oría átti æskuminn­ingar úr þessari röð.

Þegar ferða­fé­lagi minn sagði henni að sú mynd sem við fáum af Rúss­landi í fréttum sé að landið sé nokk­urs konar ein­ræði þá nán­ast hló hún og sagði rólega: „Sta­lín dó 1953.“ Þar með var það afgreitt.

Það þarf nýtt nara­tív

En þessi pist­ill fjallar um fót­bolta. Í þeim bresku hlað­vörpum sem eru að fjalla dag­lega um HM þessa dag­anna gætir nokk­urs konar þreytu gagn­vart klisj­unum um Ísland. Og með réttu. Það þarf að finna nýtt nara­tív fyrir þetta lið. Sagan um fámenn­ustu þjóð­ina sem kom­ist hefur á loka­mót, að þjálf­ar­inn sé tóm­stunda­tann­lækn­ir, að leik­menn­irnir hafi ein­hvern tím­ann eða hafi núna venju­lega vinnu, hin óná­kvæma saga um að liðið sé „knatt­spyrnu­hall­ar­kyn­slóð­in“ (fæstir þeirra náðu að spila í íslensku höll­unum af ein­hverju marki) og að íslenska lands­liðið sé ein­hver Ösku­busku­saga heldur ekk­ert leng­ur. Íslenska lands­liðið er búið að vera það lengi í þessu partíi – eftir að hafa næstum kom­ist á HM 2014, unnið EM 2016 án þess að vinna það beint og unnið einn sterkasta Evr­ópurið­ill­inn til að kom­ast til Rúss­lands – að það má með réttu kalla þá fasta­gesti. Það er eig­in­lega van­virð­ing að vera alltaf að gefa í skyn að liðið sé með ein­hvers­konar súkkulað­i-­gestapassa. Íslenska lands­liðið er á HM vegna þess að þeir eru á meðal bestu fót­boltaliða í heimi. Punkt­ur.

Það er ótrú­legt að segja það upp­hátt, til að slá á enn eina ster­eótýpuna – þessa um að Rússar séu ófor­betr­an­legir drykkju­rútar – sem maður er með, en Rúss­unum tókst mjög vel að hemja alla drykkju á áfengi í aðdrag­anda leikj­anna. Það var ekk­ert til sölu í upp­hit­un­arpar­tí­inu hjá íslensku stuðn­ings­mönn­unum og Bud­weis­er­inn sem seldur var á vell­inum var kynntur sem alkó­hól­laus. Ég er reyndar ekk­ert viss um að það hafi verið alveg þannig. Þessir sjö sem ég drakk skildu að minnsta kosti eftir áferð áhrifa. En kannski var það bara blanda af tauga­á­fall­in­u/­geðs­hrær­ing­unni, sól­brun­anum og vökva­tap­inu sem frammi­staða liðs­ins og stemmn­ingin á vell­inum fram­kall­aði.

Til­búnir og yfir­veg­aðir

Í Frakk­landi fyrir tveimur árum þá skynj­aði maður að spennustigið var hátt. Að umfang við­burð­ar­ins – að vera að spila gegn Ron­aldo og Portú­gal á stór­móti – yxi ein­hverjum leik­mönnum í aug­um. Og þar vorum við heppn­ir. En sá leikur lagði grunn­inn að öllu hinu sem fylgdi.

Nú var staðan önn­ur. Það sást strax á lið­inu í upp­hitun að þeir voru alveg ævin­týra­lega til­búnir í verk­efn­ið. Leik­menn­irnir voru afslapp­aðir og und­ir­bún­ir. Það sást lík­ast til best á atgervi Arons Ein­ars Gunn­ars­sonar fyr­ir­liða, sem er búinn að vera meiddur í sjö vikur og þótti tæpur að ná leikn­um, þegar hann var að gant­ast við mann í hjóla­stól sem hann var að keyra inn á völl­inn.

Úr stúkunni skynj­aði maður þetta. Minn hópur var búinn að vera dug­legur að vara Argent­ínu­menn­ina við að leik­ur­inn myndi fara 1-1 áður en bolta var spark­að. Það var bara skrifað í skýin ein­hvern veg­inn. Flestir þeirra hlógu góð­lát­lega. Þeir hættu því fljót­lega. Og urðu pirraðir þegar þeir voru minntir á það.

Hér er reyndar mik­il­vægt að nefna að FIFA tók okkur miða­lega, svo það sé orðað gróf­lega, í gat. Það voru örugg­lega 30 þús­und Argent­ínu­menn á leiknum en í mesta lagi fimm þús­und Íslend­ing­ar. Og þeim var dreift víða. Það blasir við að KSÍ þarf að krefj­ast almenni­legra skýr­inga á þessu og í raun óskilj­an­legt að sam­bandið hafi ekki gengið harðar fram við að útvega Íslend­ingum fleiri miða í ljósi þess að áhug­inn var þannig að að minnsta kosti helm­ingi fleiri hefðu verið til í að koma, en komust.

En að leikn­um. Hér er stað­reynd: Ísland er búið að spila sex leiki á loka­móti. Liðið hefur tapað ein­um. Hér er önnur stað­reynd: Af þeim fimm liðum sem oft­ast eru nefnd sem lík­leg­ustu heims­meist­arar (Þýska­land, Spánn, Brasil­ía, Argent­ína og Belgía) þá eru fjögur þegar búin að spila. Ekk­ert þeirra fjög­urra er með fleiri stig en Ísland eftir fyrsta leik.

Það var tvennt sem var feiki­lega ánægju­legt við leik íslenska liðs­ins. Í fyrsta lagi hversu nákvæm­lega það var búið að lesa leik Argent­ínu­manna og voru þar af leið­andi 100 pró­sent taktískt und­ir­bún­ir. Í öðru lagi að liðið var langt frá sínu besta sókn­ar­lega en átti samt hættu­legri færi en Argent­ína og á fullt inni fyrir næstu leiki.

Já, og kannski í þriðja lagi, til að hamra þann punkt inn, þá skein úr and­liti hvers ein­asta leik­manni liðs­ins að þeir áttu skilið að vera á þessum vett­vangi.

Paula Abdul og heims­meist­ara­tit­ill­inn

Þegar Lionel Messi fékk bolt­ann þá var hann eins afmæl­is­barn í miðju hrings­ins í leiknum „Í grænni laut­u“. Þar sem allir afmæl­is­gest­irnir sem mynd­uðu hring­inn í kringum hann voru 20 senti­metrum stærri en hann. Það tókst nán­ast full­kom­lega að stinga besta leik­manni heims, og mögu­lega sög­unn­ar, í rassvas­ann. Og þar með voru Argent­ínu­menn bit­laus­ir.

Hápunkt­arnir eru auð­vitað aug­ljós­ir: fyrsta mark Íslands á HM frá upp­hafi og sér­stak­lega fagnið hjá Alfreð Finn­boga­syni, sem lét eins og hann hefði aldrei gert annað en að skora mörk á þessu sviði, og svo auð­vitað „the hand of cod“ þegar Hannes át Leo. Fyrir aðdá­endur tæm­ing­ar­fót­bolta, þar sem liði tekst að drekka alla sókn­ar­orku úr and­stæð­ing­um, þá var þessi leikur líka að mörgu leyti ákveðin full­komn­un.

Það sem var líka ótrú­lega eft­ir­tekt­ar­vert í kjöl­far leiks­ins var hversu ein­beittir og afslapp­aðir allir leik­menn sem komu í við­töl voru. Þeir voru ekki búnir að toppa og þeir voru strax farnir að hugsa um næsta leik. Gylfi Sig­urðs­son var næstum pirr­aður yfir því hversu lítið liðið gerði sókn­ar­lega í síð­ari hálf­leikn­um, sem sýnir hver metn­að­ur­inn og trúin á eigin getu er mik­ill í þessu liði.

Það vinnur með Íslandi að það er langt í næsta leik. Hver dagur sem Aron Einar fær til að byggja upp form­ið, hver dagur sem gömlu mið­verð­irnir í lið­inu fá í hvíld, hver dagur sem grein­ing­arteymið fær til að kort­leggja Nígeríu og hver dagur sem Jóhann Berg fær til að reyna að jafna sig á meiðsl­unum skiptir öllu.

Þegar ég sat í Úbernum á leið­inni út á flug­völl og aftur heim í íslenskt vont veð­ur, með Monte Carlo FM að bjóða upp á Paulu Abdul frá níunda ára­tugnum sem má ekki rugla saman við Amer­ican Idol-­út­gáf­una, þá sat eftir að það eina sem við vitum fyrir víst er að þetta er rétt að byrja. Rús­sí­ban­inn á eftir að fara í marga hringi. Ekk­ert er ómögu­legt. Moskva er frá­bær og ég sá bara þrjár Lödur á fjórum dög­um. Og það eru alls ekk­ert úti­lokað að Ísland verði heims­meist­ari í fót­bolta.