Í gegnum fal­legu jóla­lögin á aðvent­unni mega hugs­anir lands­manna nú glíma við að skilja eða reyna að skilja mann­lega hegðun út frá nýjum mæli­kvörð­um. Sam­kvæmt frétta­skýr­inga­þætt­inum Kveik, Al Jazeera og fyrir til­stilli Wiki­leaks, hefur sam­steypa í eigu stærsta sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækis lands­ins orðið upp­víst að alvar­legri mis­beit­ingu fjár­magns.

Á milli þess sem fjöl­skyld­ur, börn, frændur og vinir eru að huga að, hvernig gleðja megi ást­vini með hlýjum hugs­un­um, veislum og gjöfum í anda jól­anna, þurfa hin sömu að brjóta heilan um hvernig börnin og fjöl­skyld­urnar í Namibíu hafi það, landi sem lifir við mikla fátækt og skort.

Við erum jú vön að styrkja kristi­legt Hjálp­ar­starf kirkj­unnar og Barna­hjálpar SOS sem ann­ast líkn­ar- og hjálp­ar­störf meðal fátæk­ari ríkja Afr­íku. Okkur er ekki sama og höfum sýnt það í verki.

Þró­un­ar­sam­vinnu­stofnun Ísland stóð fyrir inn­leið­ingu fisk­veiði­stjórn­un­ar­kerfis og kennslu í Namibíu til að hjálpa blá­fá­tækri þjóð að nýta gjöf­ula sjáv­ar­auð­lind undan ströndum lands­ins. Hjart­næmur stuðn­ingur okkar við Namibíu hefur komið úr vösum okkar beint og gegnum skattfé til þró­un­ar­starfs­ins og myndað traust milli þjóð­anna, nokkuð sem hand­völdum íslenskum kvóta­höfum var afhent til mis­notk­unar og eyði­legg­ing­ar.

Nú hafa upp­lýs­ingar um mútu­greiðslur úr hendi sam­steypu stærsta sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækis Íslands verið afhjúpað­ar. Fyr­ir­tækis sem hefur hagn­ast gríð­ar­lega í skjóli póli­tískt tengdra sér­hags­muna á Íslandi gegnum kvóta­kerfi sem inni­heldur sér­hönnuð göt og gloppur fyrir skipu­lagða fjár­plógs­starf­semi.

Umliðna ára­tugi eða allt frá því ljóst var hvert stefndi í kvóta­kerf­inu bentu almenn­ingur og sér­fræð­ingar á þá stað­reynd að ekki væri hægt að leigja frá sér eign til þriðja aðila sem þú ættir ekki, hvað þá heldur að selja til þriðja aðila eitt­hvað sem hvorki var þín eign, né að þú hafir greitt fyrir hana, hvað þá heldur að stinga and­virð­inu í vas­ann. Um þver­bak keyrði síðan þegar hand­hafa kvóta var leyft að veð­setja óveiddan fisk­inn í sjónum sem hann upp­haf­lega átti aldrei, en þessi sjálfs skömmtun fárra er inn­byggð í fisk­veiði­kerfi Íslend­inga.

Eitt það fyrsta sem við lærðum í æsku af for­eldrum okkar var sú dyggð heið­ar­leik­ans, að ef þú færð eitt­hvað að láni þarf að passa það vel og skila síðan til rétt­mæts eig­anda að notkun lok­inni. Þetta er einnig eitt það fyrsta sem við leið­beinum börnum okkar um, enda inni­heldur grunn­gildi sið­ferði­legrar hugs­un­ar.

Í fisk­veiði­kerfi Íslend­inga eru allar grund­vall­ar­reglur um eigna­rétt, sið­ferði, heið­ar­leika og góða við­skipta­hætti þver­brotn­ar. Regl­urnar eru ekki þver­brotnar óvart, heldur vegna þess að stjórn­mála­fólk og flokkar hafa hag af því að setja völdum útgerð­ar­fé­lögum reglu­gerðir og lög til fjár­plógs en á sama tíma hlunn­fara eig­and­ann, þjóð­ina, af sama fjár­magni. Hvers vegna er sið­ferðið svona veikt hér á Íslandi þegar kemur að sam­skiptum stjórn­mála og stór­út­gerð­ar?

Aðferða­fræðin hefur nú verið opin­beruð af Kveik, Al Jazeera og Wiki­leaks í Sam­herj­a­mál­inu.

Namib­íu­mál Sam­herja opin­berar aðferð­ar­fræði sem er ekki ný af nál­inni. Hags­muna­tengsl stjórn­mála­flokka og stór­út­gerðar á Íslandi bjaga lýð­ræðið og skekkja stöðu heil­brigð­is- og vel­ferða­mála.

Sven Har­ald Oygard fyrrum seðla­banka­stjóri sagði nýlega í við­tali í Silfr­inu: „Það er eitt­hvað und­ar­legt í gangi á Íslandi og kom­inn tími til að hreinsa upp.“

Ég er honum sam­mála.

Á Íslandi, umliðna þrjá ára­tugi, hefur ómann­úð­legt rányrkju­kerfi verið þróað sem svift hefur almenn­ing sann­gjörnum arði auð­linda sinna. Hug­mynda­fræði þessa kerfis er nú orðin útflutn­ings­vara til van­þró­aðri landa. Þolendur eru fátækar fjöl­skyldur og börn sem líða fyrir skort á góðri mennt­un, hús­næði og heilsu­sam­legs fæð­is. Börn og fjöl­skyldur sem veikj­ast og deyja vegna skorts á fjár­magni til heil­brigð­is­mála svo fátt eitt sé nefnt.

Ennþá situr íslenskur sjáv­ar­út­vegs­ráð­herra í emb­ætti þrátt fyrir að vera per­sónu­legur vinur meints höf­uð­paurs í þessu máli og fyrrum stjórn­ar­for­maður umrædds fyr­ir­tæk­is.

Kæru vin­ir, njótið kristi­legs kær­leika og fal­legrar aðventu en ekki gleyma þeim sem minna mega sín í Namibíu og líða skort, því ástand þeirra er m.a. á ábyrgð okkar aðgerða­leys­is.