Það merki­leg­asta, það eft­ir­tekt­ar­verðasta, það gleði­leg­asta sem ég heyrði úr póli­tískum munni árið 2018 var brot úr ræðu Katrínar Jak­obs­dótt­ur, for­sæt­is­ráð­herra þar sem hún tal­aði um að kom­inn væri tími til að stöðva neyslu­hyggj­una, fram­leiðslu­aukn­ing­ar­kröf­una og huga þess í stað að leiðum til að efla hag jarð­ar­inn­ar, dreifa gæðum hennar jafnt og styrkja inn­viði sam­fé­lags manna. Það sem olli mér hins vegar von­brigðum var að hvorki stjórn­mála­menn né for­svars­menn verka­lýðs­hreyf­ing­ar­innar tóku undir með ráð­herr­an­um.

*

Og nú er að koma kreppa. Sprottin af kór­ónu­veirunni COVID-19. Heil­brigð­is­kerfið leiðir hjá sér upp­hróp­anir póli­tískra lukku­ridd­ara og múgæs­inga­manna, lætur þá ekki slá sig út af lag­inu, heldur bregst við vand­anum á frá­bær­lega fag­mann­leg­an. Fum­laust. 

Rík­is­stjórnin bregst líka við. Hún ráð­færði sig við atvinnu­rek­end­ur. Að svo búnu kynnti hún aðgerðir gegn kreppu. Björg­un­ar­að­gerðir í sjö lið­um. Í einum lið felst að ríkið kaupi sér­­­tryggð skulda­bréf af fast­­eigna­­fé­lögum og taki hluta af áhætt­unn­i. 

Hér kemur svo aftur “björg­un­ar­leið­in” sem nefnd var hér ofar: … að ríkið kaupi sér­­­tryggð skulda­bréf af fast­­eigna­­fé­lögum og taki hluta af áhætt­unni.

Og hvað þýðir þetta?

Það er hægt að velta vöngum yfir þessu, teygja það og toga. En kjarna­merk­ingin stendur óhögguð. Hún er ljós: Seðla­bank­inn, rík­ið, við, eigum að láta fast­eigna­fé­lög hafa pen­inga til þess að braska með og við eigum að taka á okkur tapið sem við­búið er að verði af rekstri þegar gróð­ans menn fá ann­arra manna fé til þess að svala sér. Með þessu til­tæki er rík­is­stjórnin að vekja gróða­veiruna, “hleypa súr­efni” í hluta­bréfa­mark­að­inn, eins og óla­birnir heims­ins orða það þegar ríkið borgar tapið af braski þeirra.

Og annað er líka ljóst.

Þessi “björg­un­ar­að­gerð” er ekki til þess fallin að stöðva neyslu­hyggj­una, fram­leiðslu­aukn­ing­ar­kröf­una. Þetta er ekki heldur leið til þess að efla hag jarð­ar­inn­ar, dreifa gæðum hennar jafnt og styrkja inn­viði sam­fé­lags manna.

*

Sem sagt, samt sem áður og sjáðu til, félagi for­sæt­is­ráð­herra! 

Kór­ónu­veiran COVID-19 og afleið­ingar henn­ar, hrun og kreppa í kjöl­far­ið, gefur kjörið færi á að end­ur­skoða og skipu­leggja efna­hags­kerfi heims­ins upp á nýtt. Fyrir okk­ur, mann­skepn­una. Það er enn hægt að vekja alþjóð­lega umræðu um slíkt þrifa­verk fyrir menn og nátt­úru. Með aðstoð Seðla­bank­ans. Ef, já, aðeins ef ...