Ég vildi óska þess að ég hefði eitt­hvað gáfu­legt að segja og skrifa um COVID-19. Því miður er það ekki raun­in. Mín þekk­ing á við­brögðum við veiru­far­aldri byggir alfarið á kvik­mynd­inni Out­br­eak og hinni stór­góðu Out­br­eak 2, the Virus takes Man­hatt­an, með Jean Claude Van Damme. Í ofaná­lag verður að við­ur­kenn­ast að ég man frekar lítið eftir Out­br­eak og að Out­br­eak 2 er ekki alvöru kvik­mynd. 

Sjálfur starfa ég á fjár­mála­mörk­uð­um, nánar til­tekið við rekstur Kaup­hall­ar­inn­ar. Hlut­verk okkar sem störfum á fjár­mála­mörk­uðum er nokkuð ein­falt í svona krís­um: Ekki þvæl­ast fyrir og aðstoða þá sem eru að bjarga heim­inum með aðgengi að fjár­magni. Það má raunar segja að þetta eigi alltaf að vera hlut­verk okk­ar, þó það hafi reyndar átt það til að gleym­ast. 

Við höfum áður stillt fjár­mála­mörk­uðum upp í hetju­hlut­verk­ið. Reynt að vera númer eitt, baðað okkur í sviðs­ljós­inu og gert til­raun til þess að skapa raun­veru­leg verð­mæti úr því að færa fjár­magn fram og til baka. Það heppn­að­ist ekki mjög vel. Fjár­mála­mark­aðir þurfa að vera meira eins og Q frekar en James Bond. Láta lítið fyrir okkur fara og útvega hetj­unni þau tæki og tól sem við­kom­andi þarf til að bjarga deg­in­um. 

Á næstu vikum og mán­uðum þýðir þetta ann­ars vegar að tryggja þurfi heim­il­unum og atvinnu­líf­inu aðgengi að fjár­magni og annan stuðn­ing, eins og við á. Halda öllu gang­andi og gott bet­ur. Það hefur verið hug­hreystandi að sjá skjót við­brögð stjórn­valda, Seðla­bank­ans og bank­anna á síð­ustu dögum í þessu furðu­lega ástandi.

Hins vegar að búa þurfi þannig um hnút­ana að fjár­mála­kerfið geti hjálpað frum­kvöðlum og fyr­ir­tækjum að grípa tæki­færin sem munu mynd­ast þegar styttir upp. Einn liður á þeim verk­efna­lista er nokkuð ein­fald­ur: Ekk­ert rugl. Í hrun­inu tap­að­ist mikið traust. Ekki ein­ungis vegna þess hve illa fór, heldur einnig hvers vegna, sam­an­ber skýrslur rann­sókn­ar­nefnda Alþing­is, nið­ur­stöður dóms­mála og aðrar umfjall­anir um við­skipta­hætti fyrir hrun. Án trausts á fjár­mála­mörk­uðum gengur mun erf­ið­ara en ella að byggja upp öfl­ugt og fjöl­breytt atvinnu­líf. 

Sagt er að tím­inn lækni öll sár, en þetta sár hefur verið allt of lengi að gróa. Frá því í febr­úar 2009 og þar til í febr­úar 2020 hefur mæli­kvarði á traust á banka­kerf­inu t.d. mjakast úr 4 í 21, skv. könnun Gallup á trausti til stofn­ana. Árið 2008 stóð gildið í 40. Ég tel ekki ólík­legt að heim­færa megi þessa þróun á fjár­mála­mark­aði í víð­ari skiln­ingi. Vissu­lega hreyf­ing í rétta átt, en langt frá því að vera ásætt­an­legt. Með þessu áfram­haldi tekur það okkur tíu ár í við­bót að nálg­ast það traust sem var á fjár­mála­mörk­uðum árið 2008, sem var þó varla fram­úr­skar­and­i. 

Að því leyt­inu til er þetta kjörið tæki­færi. Ef við komumst í gegnum þessa krísu án þess að eftir standi gjald­eyr­is­höft og sviðin jörð vafa­samra við­skipta­hátta, mark­aðs­mis­notk­un­ar­mála og inn­herja­svika höfum við von­andi sýnt það í verki að við eigum traust skil­ið. Við þurfum að gera bók­staf­lega allt sem við getum til að passa upp á þetta. Það er mikið í húfi og ef vel tekst til gæti íslenskur fjár­mála­mark­aður að mörgu leyti verið í mun sterk­ari stöðu en fyrir þessa krísu, til­bú­inn til að standa á hlið­ar­lín­unni og aðstoða þá sem ætla að bjarga heim­inum með aðgengi að fjár­magni. En fyrst: Ekk­ert rugl. 

Höf­undur er við­­skipta­­stjóri hjá Nas­daq Iceland.