Í fyrsta skipti í nær hund­rað ár, kemur íslenskt launa­fólk ekki saman í kraft­miklum kröfu­göngum á alþjóð­legum bar­áttu­degi verka­lýðs­ins. 

En þótt sam­taka­máttur launa­fólks verði kannski ekki jafn sýni­legur á götum úti víðs vegar um landið í dag, heldur bar­áttan svo sann­ar­lega áfram.

Veiran hefur fært okkur heim sann­inn um nauð­syn þess að hafa sterkt vel­ferð­ar­kerfi og öfl­uga sam­neyslu, þó vissu­lega ættum við að dreifa byrð­unum jafn­ar. Þá hefur öfl­ugt örygg­is­net á vinnu­mark­aði skipt höf­uð­máli í bar­átt­unni við heims­far­ald­ur­inn. Það náð­ist ekki af sjálfu sér. Staðan væri allt önnur á Íslandi, ef ekki væri fyrir sam­taka­mátt launa­fólks og þrot­lausa bar­áttu þess í þágu félags­legs rétt­lætis og bættra lífs­kjara.

En erf­iður vetur kennt okkur að betur má ef duga skal, svo við getum tryggt nægi­lega sterka og vel fjár­magn­aða grunn­inn­viði sem þjóna öllum lands­mönnum frá degi til dags - en geta líka þolað áraun og staðið af sér hörð vetr­ar­veður eða skæðan far­aldur sem við upp­lifum nú. Þetta á við um sam­göng­urnar okk­ar, fjar­skipt­in, raf­magnið – en líka heil­brigð­is­þjón­ustu og mennt­un.

Nú þegar við upp­lifum þennan skóg­ar­bruna sem orðið hefur er mik­il­vægt að við höfum fram­sýni til að taka með­vit­aða ákvörðun um hvers konar gróður við viljum rækta þegar hann er geng­inn yfir. Þar verðum við að huga að því að upp spretti lágreist, fjöl­breytt flóra frekar en örfá háreist tré sem skyggja á rest. 

Nú þarf að eiga sér stað lýð­ræð­is­leg umræða um grund­vall­ar­gildi, skipu­lag og skipt­ingu gæða í sam­fé­lag­inu. Með skap­andi hugsun að vopni, jöfnuð og fjöl­breytni að leið­ar­ljósi, höfum við raun­veru­legt tæki­færi til að betra sam­fé­lag rísi upp úr bruna­rúst­un­um.

Sú umræða verður að eiga sér sér stað á þeim for­sendum að innan fárra ára­tuga verður þátt­taka manns­ins í sam­fé­lag­inu með allt öðrum hætti en við höfum þekkt hingað til. Tækni­þró­un­in, sem er í veld­is­vexti, mun gjör­breyta sam­fé­lag­inu okk­ar.

Fram­leiðni getur auk­ist gríð­ar­lega, sem er for­senda þess að við getum tek­ist á við breytta ald­urs­sam­setn­ingu mann­kyns. Mögu­leikar skap­ast til styttri vinnu­viku og fjöl­skyldu­vænna sam­fé­lags, til vist­vænni fram­leiðslu, sem eru nauð­syn­leg við­brögð við lofts­lagsógn­inni og síð­ast en ekki síst getur hún nýst til að jafna stöðu milli rík­ari og fátæk­ari hluta heims­ins. Allt þetta er for­senda fyrir lang­þráðum friði í heim­in­um.

Þessum breyt­ingum fylgja þó líka ógn­ir, ef ekki er rétt haldið á spil­un­um: sund­ur­lyndi þjóða gæti aukist, með vax­andi ófriði og minni mögu­leikum til að sam­hæfa nauð­syn­legar loft­lags­að­gerð­ir. Loks gæti bilið milli þeirra efna­meiri og snauðu stór­auk­ist.

Bar­áttu launa­fólks fyrir rétt­lát­ara sam­fé­lagi er því hvergi nærri lokið - og Sam­fylk­ingin mun halda áfram að styðja þá bar­áttu af alefli sviði stjórn­mál­anna.

Til ham­ingju með dag­inn!

Höf­undur er for­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar.