Þjóð­ir, líkt og ein­stak­ling­ar, verða sterk­ari þegar þær vinna sam­an. Ég held reyndar að flestir geri sér grein fyrir því og á þessum tíma­punkti væri hægt að velta fyrir sér hvort þetta sé grein um almenna skyn­semi. Kannski svona hent­ugur listi með spak­mælum á borð við: „Það er gott að drekka vatn þegar maður er þyrst­ur“ eða „grímur draga úr smit­hætt­u“. Hið síð­ar­nefnda vefst vissu­lega fyrir fáeinum en vert er að minna á mik­il­vægi þess sem hljómar sjálf­sagt þegar heims­far­aldur kann að draga fram ýkt­ari við­brögð á meðal fólks.

 Til marks um hversu skrít­inn þessi tími er hafa yfir­völd svo gott sem lokað landa­mær­unum til þess að við getum lifað eins öruggu og frjálsu lífi og kostur er á. Það er enda skilj­an­legt þegar raun­veru­leg ógn blasir við okkur utan landamæra. En hættan er sú að við lítum á tíma­bundna smit­hættu sem ástæðu til að loka á sam­starf við mik­il­væga banda­menn, í nafni sjálfs­bjarg­ar­við­leitni.

Evr­ópu­sam­bandið tryggir bólu­efni

Síð­ustu mán­uðir hafa verið krafta­verki lík­ast­ir. Fyr­ir­tæki og stofn­anir erlendis hafa búið til bólu­efni gegn COVID-19 á ein­ungis nokkrum mán­uðum og kapp­kosta að fram­leiða nógu mikið af því fyrir allt mann­kynið á eins stuttum tíma og hægt er, svo að kveða megi far­ald­ur­inn nið­ur. Það gerir bólu­efnið að einni eft­ir­sótt­ustu vöru ver­aldar og því ekki sjálf­sagt að örþjóð, eins og Ísland, fái yfir höfuð sinn skammt. Bless­un­ar­lega erum við með annan fót­inn inni í Evr­ópu­sam­band­inu (ESB) í gegnum samn­ing­inn um Evr­ópska Efna­hags­svæðið (EES). Það hefur gert nágranna­þjóðum okkar kleift að semja um bólu­efna­skammta handa Íslend­ing­um, vel umfram það sem okkur vant­ar.

Ýmsir efa­semd­ar­menn um evr­ópu­sam­starf hafa velt því upp hvort það hafi verið mis­tök að treysta á ESB við gerð þess­ara samn­inga, í ljósi þess að þjóðir á borð við Banda­ríkin og Bret­land hafi tryggt sér stóra skammta strax á meðan hægar gengur í Evr­ópu. Slíkt er skilj­an­legt. Það eru gríð­ar­legir hags­munir í húfi fyrir þjóð­ina að hér verði bólu­sett fljótt og vel og ESB hefði átt að geta samið betur en raun ber vitn­i. 

Hér þarf þó að meta hvort þeir samn­ingar sem við náðum í gegn, með sam­starfi við aðrar Evr­ópu­þjóðir á grund­velli þess að hlut­falls­lega fengju allar þjóð­irnar jafn­mikið af bólu­efni, séu næg ástæða til að grafa undan gildi alþjóða­sam­skipta og sam­starfs við ESB. Það virð­ist vera mark­mið þeirra sem hæst gagn­rýna samn­ing­inn. Einnig þarf að skoða hvort lík­legt sé að örþjóðin Ísland hefði ein getað náð mun betri samn­ingum og hvað slíkir samn­ingar hefðu kost­að. Líkur eru á að við höfum náð betri árangri, sem hluti af stærri og öfl­ugri heild. 

Göngum alla leið í ESB

Síð­ustu ára­tugi hefur Ísland til­heyrt EES og því hálf­part­inn hluti af Evr­ópu­sam­band­inu. Margir ótt­uð­ust að með aðild að EES myndu þjóð­ar­ein­kenni Íslands dvína, við þyrftum að greiða dýru verði fyrir aukið við­skipta­frelsi og að í því fælist of mikið valda­fram­sal.  Raunin hefur þó aðeins verið jákvæð. Hag­sæld Íslend­inga hefur auk­ist mikið og staða okkar batnað á alþjóða­vísu. Nú síð­ast hefur þetta banda­lag tryggt okkur nægt magn bólu­efnis gegn hættu­legum heims­far­aldri. Almennt er ávinn­ing­ur­inn af sam­starfi við ESB af hinu góða.

Með EES erum við með annan fót­inn inni í ESB. En með fullri aðild og báða fætur inni myndi staða okkar styrkj­ast enn frekar og tryggja okkur Íslend­ingum meiri ávinn­ing og ákvarð­ana­vald að auki. Sam­starfið við ESB og þau tæki­færi sem það býður upp á eru ekki sjálf­gef­in. Þess vegna megum við ekki leyfa þeim sem kjósa að draga úr sam­starfi við ESB að stýra umræð­unni. Við komumst í gegnum heims­far­ald­ur­inn einmitt með því að starfa með vinum okkar handan sjón­deild­ar­hrings­ins og vera þjóð meðal þjóða.

Höf­undur er stofn­fé­lagi Við­reisn­ar, vara­borg­ar­full­trúi og fyrrv. for­maður Ungra Evr­ópu­sinna.