Þessi grein er skrifuð fyrir þann sem vafrar um í frum­skógi og víð­lendum sjálf­bærra fjár­fest­inga, í því augna­miði að rata á nýjar slóð­ir.

Boð­orðin tíu um sjálf­bærar fjár­fest­ing­ar, eða fjár­fest­ingar sem upp­fylla kröfum um eða ýta undir frek­ari sjálf­bærni á sviði umhverf­is-, félags­þátta og góðra stjórn­ar­hátta (UFS), eru byggð á yfir 20 ára reynslu í sjálf­bærum fjár­fest­ing­um. Og ég vona að þau muni hjálpa ykkur að finna leið sem hentar ykkar UFS þörfum og vænt­ing­um.

Af hverju er ég að birta þessa grein núna? Síð­ast­liðin þrjú ár hefur UFS-fjár­fest­ingum vaxið ásmegin og eru að ná flugi alþjóð­lega. Sjálf­bærni fjár­fest­ingar eru að umbreyta hefð­bundnum fjár­fest­ingum þannig að hugað sé að afleið­ingum fjár­fest­ing­anna á umhverfi, félags­lega þætti og góða stjórn­ar­hætt­i. 

Hug­takið UFS (e. ESG) er notað og mis­notað á marga vegu. Ásetn­ing­ur­inn með UFS, sem sann­ar­lega eykur verð­mæti, á á hættu að verða útvatn­aður með stór­tækum mark­aðs­gern­ingum innan og utan fjár­mála­geirans. Við skulum bara kalla það græn­þvott.

1. Umfram allt, fjallar þetta um fólk og plánet­una: Meg­in­spurn­ingin er hvort fjár­fest­ing­arnar og und­ir­liggj­andi eignir (fyr­ir­tæki, verk­efni, afleidd verð­mæti, skulda­bréf, osfrv) geri heim­inn meira og minna sjálf­bær­ari í dag og í fram­tíð­inni. Í fjár­mála­geir­anum erum við að taka fjár­fest­inga­á­kvarð­anir fyrir við­skipta­vini sem treysta okkur til að gera það fyrir þau. Við þurfum að skilja og virða þeirra hvata.
2. Þú verður að fjár­festa í þess­ari veg­ferð: Að inn­leiða UFS eða fá það besta út úr grein­ingu og inn­sýn krefst tölu­verðra fjár­fest­inga í formi grein­ing­ar­vinnu, þekk­ingar og reynslu.  Þetta er ekki við­bót­ar­þjón­usta sem boðin er í hefð­bundnum fjár­fest­inga­vörum og pakkað inn í fal­lega bæk­linga. 
3. Þú verður að vera þol­in­móð/­ur: Það tekur tíma að ná árangri, bæði fjár­hags­legum árangri og tengdum fólki og nátt­úru. Ef þú hefur heyrt eitt­hvað annað þá er það ekki satt.
4. Það verður sárs­auka­fullt: Að breyta við­skipta­mód­elum og hegðun þegar kemur að fjár­fest­ing­um, fólki og plánet­unni er hörku vinna sem felur í sér streð, átök og þver­sagn­ir. Hverskyns breyt­ing felur alltaf í sér spennu og mætir oft mót­stöðu.
5. Þú verður að vera stefnu­föst/-­fast­ur: Það að breyta núver­andi gang­virki fjár­mála og fjár­fest­inga svo það þjóni bæði fólki og plánet­unni, krefst stefnu­festu í flæði fjár­magns. Þú getur ekki gefið með einni hönd (fjár­fest í, lán­að/fjár­magnað sjálf­bærar lausnir) og tekið með hinni hönd­inni (fjár­fest í og lán­að/fjár­magnað ósjálf­bærar lausnir).
6. Þér verður fyr­ir­gef­ið: UFS-ramm­inn er til­tölu­lega nýtil­kom­inn og skapar nægt rými fyrir stöðugar bætur fyrir hvern þann sem er stefnu­fastur og hefur það mark­mið að hafa upp­byggi­leg áhrif á fólk og plánet­una.
7. Þú verður að muna eftir F og S: Jú, U-ið í UFS felur í sér lofts­lags­breyt­ingar og hlýn­un, og er mik­il­væg­ast í ljósi stöðu plánet­unnar í dag.  En án F (fé­lags­þátta) og S (góðir stjórn­ar­hætt­ir) er allt fyrir bí, jafn­vel fyrir lofts­lag­ið.
8. Horfðu lengra en á UFS upp­lýs­ing­ar: Vissu­lega eru UFS upp­lýs­ingar mik­il­væg­ar. Og gæði upp­lýs­ing­anna eru að batna ár frá ári, þó svo að breyt­ing­arnar séu hæg­ar. En tölur og gögn segja ekki alla sög­una. Grein­ingar éta gögn í morg­un­mat, alltaf.   
9. Þú verður að skilja tak­mörk­in: Það er ekki ein stærð eða aðferð sem passar öll­um. Og það er engin ein lausn sem leysir allt. Það er erfitt að umbreyta sumum svæð­um, geirum og eign­um. Og sumt fólk í fjár­mála­geir­anum mun aldrei breyt­ast.
10. Haltu athygl­inni á útkom­unni: Gleymdu ferlum, kynn­ing­ar­bæk­lingum og hljóm­fögrum sög­um. Það sem skiptir máli er hvað þú færð. Áþreif­an­legar útkomur skipta öllu máli.  

Höf­undur er for­stöðu­maður sjálf­bærra fjár­fest­inga hjá J. Safra Sarasin bank­anum í Sviss. Hrund Gunn­steins­dóttir þýddi grein­ina.