Stein­grímur J. Sig­fús­son rit­aði grein og birti nýlega hér í Kjarn­an­um. Stein­grímur er fyrr­ver­andi þing­maður til ára­tuga og þar af bæði ráð­herra fjár­mála og fjar­skipta­mála um drjúga hríð. Í grein sinni fjall­aði Stein­grímur um sölu Sím­ans á Mílu til franska sjóða­stýr­ing­ar­fyr­ir­tæk­is­ins Ardi­an. Rétt að halda til haga nokkrum atriðum sem Stein­grímur hafði ekki rými fyrir í skrifum sín­um.

Lands­sími Íslands var árið 2005 seldur úr höndum þáver­andi eig­anda, íslenska rík­is­ins. Salan var sér­lega vel heppnuð og far­sæl fyrir selj­and­ann. Verðið var í öllu sam­hengi hátt, sér­stak­lega í alþjóð­legum sam­an­burði og nam þá 66,7 millj­örðum króna fyrir megnið af hlutafé félags­ins. Sú tala er tæpir 150 millj­arðar króna að núvirði. Upp­hæðin var að fullu greidd í rík­is­sjóð og nýtt­ist til að lækka skuldir rík­is­ins. Fjár­hagur rík­is­sjóðs þró­að­ist síðan með ýmsum hætti eftir söl­una, til að mynda í afar nei­kvæða átt kringum banka- og fjár­málakrís­una 2008. Það er önnur og ótengd saga. Hafa má þó í huga að í hinni djúpu efna­hag­skreppu sem skall þá á naut rík­is­sjóður afar góðs af því að hafa skömmu áður styrkt efna­hag sinn með því að breyta sam­keppn­is­fyr­ir­tæki í ríf­legt fé.

Kaupin á Lands­sím­anum úr höndum rík­is­ins voru að stórum hluta fjár­mögnuð með lán­tökum hjá íslenskum líf­eyr­is­sjóð­um. Þau lán féllu hvorki á almenn­ing né þurfti að afskrifa þau. Eftir að félagið sem keypt hafði Lands­sím­ann 2005 rataði í greiðslu­þrot í kjöl­far efna­hag­skrepp­unn­ar, var lánum sem á Lands­sím­anum hvíldu breytt í hluta­fé. Ekk­ert var afskrif­að. Þvert á móti hafa þessir eign­ar­hlutir í Sím­anum hafa reynst ein­stak­lega far­sæl fjár­fest­ing líf­eyr­is­sjóð­anna.

Sam­keppni og evr­ópskt reglu­verk

Einka­væð­ing Lands­sím­ans varð ekki til í lausu lofti. Komin var sam­keppni á íslenskum fjar­skipta­mark­aði og stefna stjórn­valda var hér sem ann­ars staðar að ríkið ætti ekki að keppa á mark­aði við einka­að­ila. Lands­sími Íslands var færður úr rík­i­s­eigu tals­vert síðar en sam­bæri­leg félög ann­ars staðar í álf­unni. Reykja­vík­ur­borg hefur reyndar kosið að fara aðra leið og falið íbúum á suð­vest­ur­horn­inu gegnum útsvar og orku­reikn­inga að fjár­magna opin­berar fjár­fest­ingar í fjar­skipta­rekstri og við­var­andi nei­kvætt fjár­flæði í þeim rekstri.

Þetta gengur í ber­högg við rík­is­styrkja­reglur EES-­samn­ings­ins, en evr­ópskt reglu­verk gerir einmitt ráð fyrir að fjar­skipta­þjón­usta byggi á sam­keppni á jafn­ræð­is­grund­velli milli einka­fyr­ir­tækja. Kjarni máls­ins varð­andi Mílu er hins vegar sá, að á grunni sam­evr­ópskra reglna leggja íslensk stjórn­völd afar ríkar kvaðir á félag­ið, meðal ann­ars sem snúa að sam­keppni, jafn­ræði, gagn­sæi, rekstr­ar­ör­yggi og þjóðar­ör­yggi. Opin­berar stofn­anir hafa þannig náið eft­ir­lit með öllum þessum þáttum í rekstri Mílu, auk þess sem félagið hefur gert sér­staka samn­inga við íslenska rík­is­stofn­anir um enn rík­ari inn­grips­mögu­leika hins opin­bera í rekstur félags­ins en íslensk lög og alþjóð­legar skuld­bind­ingar segja til um.

Grunn­netið lagt af

Hið upp­haf­lega grunn­net fjar­skipta­inn­viða Íslands hefur nú verið í eigu einka­að­ila í sautján ár, eða frá því ríkið seldi Lands­sím­ann. Á þeim tíma sem lið­inn er frá söl­unni hafa bæði Íslend­ingar og erlendir aðilar átt hluti í sam­stæð­unni, sem eftir einka­væð­ingu skiptis í Sím­ann og Mílu, og ráð­ist hefur verið í gríð­ar­miklar fjár­fest­ingar í fjar­skipta­innvið­um. Ljós­leið­arar hafa verið lagðir í jörðu, far­síma­möstur reist lands­horn­anna á milli og far­síma­kerfi hafa þró­ast úr 2G yfir í 3G, 4G og nú síð­ast 5G. Komið hefur verið upp þéttriðnu neti far­síma­senda um land allt, ljós­heim­taugum að meiri­hluta heim­ila lands­ins og sífellt öfl­ugri stofn­sam­böndum milli lands­hluta.

Það eru fyrst og fremst þessir inn­viðir og sú starf­semi sem á þeim byggir sem eru sölu­varan í við­skipt­unum með Mílu nú. Allar rann­sóknir sýna að fjar­skipta­kerfi Íslands stand­ast fylli­lega sam­an­burð á heims­vísu og til dæmis gáfu Sam­ein­uðu þjóð­irnar út fyrir nokkrum árum að Ísland væri í fjar­skipta­legu til­liti þró­að­asta land í heimi. Hag­stæð verð til neyt­enda, útbreiðsla nýj­ustu tækni og öryggi við erf­iðar aðstæður hald­ast þar í hend­ur. Kaup­andi Mílu, evr­ópskur sér­hæfður inn­við­a­r­ek­andi, hyggst auk þess gefa í og byggja upp inn­viði í land­inu enn hraðar en Sím­inn sem eig­andi Mílu hefur haft getu til. Mun þetta nýt­ast íslenskum neyt­endum vel og þá sér­stak­lega íbúum á lands­byggð­inni.

Gamla kop­ar­kerfið er kjarni grunn­nets­ins sem selt var með Land­sím­anum árið 2005. Íslenskur almenn­ingur fékk ríku­lega greitt fyrir það kerfi þá. Örlög þessa kerfis eru ráðin og verður end­an­lega aflagt á næstu árum. Íslenskir líf­eyr­is­sjóðir eiga um 60 pró­sent í Sím­anum nú. Inn­við­irnir sem Míla býr nú yfir hafa að lang­mestu leyti verið byggðir upp eftir að Lands­sím­inn var seldur frá rík­inu. Með söl­unni á Mílu nú eru lands­menn því að fá góðan ávinn­ing af sölu fjar­skipta­inn­viða í annað sinn á sautján árum.

Höf­undur er for­stjóri Sím­ans.

Þau sem vilja fræð­ast meira um þessi við­skipti geta smellt á þennan hlekk hér (https://www.sim­inn.is/frett­ir/­spurt-og-svara­d-um-sol­una-a-milu) og lesið svör við helstu spurn­ingum vegna sölu Mílu.