Í Kjarn­anum var skrifuð frétt upp úr svari á vís­inda­vefn­um, sem í kjöl­farið rataði á RÚV, þar sem leit­ast var við því að svara spurn­ing­unni hver útgjöld rík­is­sjóðs væru vegna beins og óbeins stuðn­ing við íslenskan land­bún­að. Ýmis­legt er hægt að gagn­rýna við hvernig höf­undur svars­ins, Þórólfur Matth­í­as­son, túlk­aði útreikn­inga og for­sendur Efna­hags og fram­fara­stofn­unar á stuðn­ingi við land­bún­að. Út í þá sálma verður þó ekki farið hér. Heldur verður farið yfir sam­hengi þessa stuðn­ings. 

Það er ekk­ert leynd­ar­mál að það eru tvær stoðir opin­bers stuðn­ings við land­búnað á Íslandi. Ann­ars vegar eru það búvöru­samn­ing­arn­ir, sem segja til um hvernig beinum útgjöldum rík­is­ins er varið og svo er það toll­vernd­in. Þetta er sama leið og flestar þjóðir heims beita til þess að styðja sinn land­bún­að. Til þess að hafa sam­an­burð­ar­hæfan mæli­kvarða setur OECD þetta fram sem hlut­fall af lands­fram­leiðslu sem gefur flestum löndum heims fall­ein­kunn þegar kemur að því hvernig stuðn­ingur við land­búnað er ákvarð­að­ur. Mark­mið ein­kunna­gjafar OECD er að hvetja til þess að stuðn­ingi við land­búnað verði settar skorður þannig að mark­aðs­öflin fái að leika lausum hala í mat­væla­fram­leiðslu. Flestar þjóðir heims virð­ast hafa metið það sem svo að mat­væli séu of mik­il­væg til þess að leyfa mark­aðnum einum að ákvarða hvar hann sé stund­að­ur. Sjón­ar­mið um fæðu­ör­yggi vega þar þungt víð­ast hvar. 

Ísland er í alþjóð­legum sam­an­burði auðug þjóð. Þjóð­ar­tekjur eru hér háar, laun há og verð á vöru og þjón­ustu hátt. Ef þjóð í þeirri stöðu ætlar að hafa land­búnað þar sem bændur hafi kjör sem séu í sama efna­hags­lega veru­leika og aðrir þegnar þá þarf ann­að­hvort fram­leiðni að vera mun meiri en að með­al­tali í land­bún­aði eða að verð á afurðum bænda sé hærra en heims­mark­aðs­verð. Þannig kemur það ekki á óvart að allar þjóðir sem eru í svip­aðri stöðu og Ísland hvað þjóð­ar­hag varðar raða sér í hóp þeirra þjóða sem styðja land­búnað sinn mik­ið. Sviss, Suður Kór­ea, Nor­eg­ur, Japan og Ísland eru allt til­tölu­lega harð­býl lönd, þar sem að ógjörn­ingur er að fram­leiðni í land­bún­aði verði hærri en gengur og ger­ist í þeim löndum sem setja heims­mark­aðs­verð­ið. Lönd þar sem þjóð­ar­tekjur á mann eru háar og verð­lag hátt.

Í öllum þessum löndum er póli­tískur vilji til þess að búa þannig um hnút­ana að bændum sé gert kleift að búa í sama efna­hags­lega veru­leika og aðrir íbúar lands­ins. En sjálf­sagt er þar einnig deilt um sömu hluti og koma upp á hverju ári eftir að OECD birtir skýrslu sína þar sem þessi lönd fá fall­ein­kunn. Það er eðli­legt og sjálf­sagt að ræða mark­mið með opin­berum stuðn­ingi við land­bún­að. En til þess að upp­lýst umræða geti átt sér stað þarf að setja hlut­ina í sam­hengi. Slíkt sam­hengi skortir í svari pró­fess­ors­ins. 

Höf­undur er for­maður Bænda­sam­taka Íslands og garð­yrkju­bóndi.