Á meðan áhyggj­urnar magn­ast upp í heims­bú­skapn­um, meðal ann­ars vegna vand­ræða í Kína, er uppi stór­merki­leg staða á Íslandi. Skuldir rík­is­sjóðs hafa verið greiddar til­tölu­lega hratt niður að und­an­förnu, eru nú komnar niður í 63 pró­sent af árlegri lands­fram­leiðslu, en þær voru yfir 100 pró­sent af lands­fram­leiðslu eftir hrun­ið.

Sér­stak­lega hefur staðan batnað hvað erlendar skuld­bind­ingar varð­ar. Áætl­unin um losun fjár­magnas­hafta hefur fengið góðar við­tök­ur, bæði hjá stjórn­mála­mönnum og einnig hjá þeim sem greina stöðu Íslands erlend­is, þar á meðal láns­hæf­is­mats­fyr­ir­tækj­um. Almenn til­trú virð­ist vera á því að Ísland geti losað um höft, og losað um spenn­una á krón­una, þannig að stöð­ug­leika hag­kerf­is­ins sé ekki ógn­að.

Það sem einnig er áhuga­vert við stöð­una, er að íslenska ríkið getur bætt stöðu sína stór­kost­lega í þessum aðgerð­um, ekki aðeins með því að fá mörg hund­ruð millj­arða í sinn hlut, heldur getur einnig skap­ast mik­il­væg staða þegar kemur að því að stýra end­ur­skipu­lagn­ingu fjár­mála­kerf­is­ins.

Páll Harð­ar­son, for­stjóri Kaup­hallar Íslands, hefur bent á að það geti verið hætta í því fólgin að greiða niður rík­is­skulda­bréf, og um leið draga hratt úr fram­boði af rík­is­skulda­bréf­um. Það kunni að valda miklu ójafn­vægi á mark­aði og valda mik­illi þenslu.

Hvernig sem fer, þá verður það tölu­verður vandi fyrir stjórn­völd að halda þannig á spöð­unum að jafn­vægi verði ekki rask­að. Einn mögu­leik­inn sem ríkið mun standa frammi fyrir er að vinna upp gríð­ar­lega upp­safn­aða skekkju í opin­bera líf­eyr­is­kerf­inu, en hún nemur hátt í sex hund­ruð millj­örðum króna eins og mál standa nú. Einnig gæti ríkið styrkt inn­viði lands­ins, t.d. með nauð­syn­legum end­ur­bótum í heil­brigð­is­kerf­inu, vega­kerf­inu eða þjóð­görð­um, svo fátt eitt sé nefnt.

Einn mögu­leik­inn sem getur komið upp, er að íslenska ríkið eign­ist eign­ar­hlut­ina í fjár­mála­fyr­ir­tækj­unum end­ur­reistu, Arion banka og Íslands­banka, að nán­ast öllu leyti, en ríkið á Lands­bank­ann að nán­ast öllu leyti núna. Þá væri ríkið komið með svo til allt fjár­mála­kerfið í fang­ið, og mikil verð­mæti á sama tíma, þar sem eigið fé banka­kerf­is­ins er nú nálægt 600 millj­örðum króna. Síðan þegar kæmi að sölu á hlut­un­um, þá myndi málið vand­ast og mik­il­vægt að allt ferlið væri algjör­lega gagn­sætt svo að almenn­ingur hefði á því traust. Ann­ars er voð­inn vís.

Það er óhætt að segja að áhyggj­ur ­stjórn­mála­manna og ýmissa fjár­festa séu svo­lítið ann­ars eðlis í flestum öðrum lönd­um, en eru fyrir hendi á Íslandi núna, jafn­vel þó vaxta­hækk­anir og verð­bólgu­þrýst­ingur séu til umræðu. Áætl­unin um losun hafta er risa­vax­inn atburður sem getur haft mikil áhrif til langrar fram­tíð­ar, þegar henni er hrint í fram­kvæmd.

Vonum það besta...