Gríð­ar­leg aukn­ing varð í fram­taks­fjár­fest­ingu í tækni- og ný­sköp­un­ar­geir­unum á Íslandi á síð­asta ári. Alls nam ný fjár­mögnun fyr­ir­tækja sem til­heyra þeim geirum, og eru oft köll­uð „eitt­hvað ann­að", 194 millj­ónum dala, um 25,2 millj­örðum króna. Til sam­an­burð­ar­ nam fjár­fest­ing í þeim 11,5 millj­ónum dala, um 1,5 millj­örðum króna, árið 2014. Hún tæp­lega 17fald­að­ist því í fyrra. Árið 2014 áttu sér stað alls sjö fjár­fest­ingar í þessum geirum en í fyrra voru þær 17 tals­ins. Þetta kemur fram í úttekt sem vef­ur­inn The Nor­dic Web, sem sér­hæfir sig í umfjöllun um nýsköp­un­ar­fyr­ir­tækja á Norð­ur­lönd­um, hefur gert.

Vert er að taka fram að þarna er ein­ungis verið að tala um fram­taks­fjár­magn og eigið fé sem fjár­festar hafa lagt íslenskum ný­sköp­un­ar­fyr­ir­tækjum til, ekki lánsfé sem þau hafa náð sér í. Sam­hliða þess­ari miklu fjár­fest­ingu í nýsköpun hefur störfum fjölgað mikið og tekjur auk­ist hratt. 

Nán­ast jafn há upp­hæð og í Finn­landi

Í úttekt Nor­dic Web er fjallað um 17 fjár­fest­ingar í íslenskum ­fyr­ir­tækj­um. Þorri þeirra átti sér stað á síð­ari hluta árs­ins 2015, eða tólf tals­ins. Þar af duttu átta inn á síð­asta árs­fjórð­ungi árs­ins. Heild­ar­upp­hæðin sem ­ís­lensku fyr­ir­tækin náðu að krækja í þykir ótrú­lega há, alls 194 millj­ón­ir dala, eða um 25,2 millj­arðar króna. Það er ekki langt frá heild­ar­fjár­fest­ingu í finnskum fyr­ir­tækjum í tækni- og nýsköpun á árinu 2015. Hún nam 197,5 millj­ón­um dala, eða um 25,7 millj­örðum króna. Því fengu nýsköp­un­ar­fyr­ir­tæki í Finn­landi „ein­ung­is“ um hálfum millj­arði króna meira en íslensk í fjár­fest­ingu í fyrra. Það kemur veru­lega á óvart þar sem sprota- og nýsköp­un­ar­um­hverfið í Finn­landi þykir eitt það þroskað­asta á Norð­ur­lönd­un­um, en það íslenska hefur lengi verið talið eft­ir­bátur hinna.

Fimm fjár­fest­ing­anna eru í fyr­ir­tækjum sem fram­leiða efn­i ­fyrir sýnd­ar­veru­leika eða tölvu­leiki.

Munar mest um þrjár fjár­fest­ingar

Mest munar um þrjár fjár­fest­ing­ar. Sú fyrsta er hluta­fjár­aukn­ing Verne Global, sem rekur gagna­ver á Ásbrú í Reykja­nes­bæ, í jan­úar 2015. Verne Global náði þar í 98 millj­ónir dala, tæpa þrettán millj­arða króna. SÍA II, fram­taks­sjóður í rekstri hjá Stefni, dótt­ur­fé­lag­i ­Arion banka, kom þá ásamt hópi íslenskra líf­eyr­is­sjóða, nýr inn í hluta­hafa­hóp ­fé­lags­ins. Stærstu hlut­hafar Verne Global hafa til þessa verið Wellcome Trust, Novator Partners, félag að hluta í eigu Björgóls Thors Björg­ólfs­son­ar, og ­General Cata­lyst, en félögin tóku öll þátt í hluta­fjár­aukn­ing­unni að þessu sinni. Verne Global tók því til sín tæpan helm­ing allrar fjár­fest­ingar í tækni – og nýsköpun á Íslandi í fyrra.

Í fyrra­sum­ar fjár­festi kín­verska félagið Gelly Group ætli að fjár­festa í íslenska ­fyr­ir­tæk­inu Car­bon Recycl­ing International fyrir sex millj­arða króna.

Þriðja stóra fjár­fest­ingin var síðan 30 milljón dala, um fjórir millj­arðar króna, fjár­fest­ing eins stærsta fram­taks­sjóðs heims, New Enter­prise Associ­ates (NEA), í CCP í nóv­em­ber. Novator Partner­s, fjár­fest­inga­fé­lag Björg­ólfs Thors Björg­ólfs­son­ar, tók einnig þátt í þeirri fjár­fest­ingu.

Á meðal ann­arra fyr­ir­tækja sem náðu í háar fjár­hæðir vor­u Plain Vanilla, Arctic Trucks, ARK Technology og Sól­far.

Hund­ruð nýrra starfa og tekjur auk­ist um tug­millj­arða

Fjallað er um nýsköpun og tækni í mark­aðs­punktum Arion banka í dag. Þar segir að vöxtur upp­lýs­inga­tækni, vís­inda­rann­sókna og þró­un­ar­starfs, ­sem allt fellur undir nýsköp­un, er mun hrað­ari en í öðrum geirum á und­an­förn­um ár­um. Í virð­is­auka­skatt­skyldrar veltu var hlut­fall þeirra 2,3 pró­sent frá­ jan­úar og út októ­ber í fyrra. Árið 2009 var hlut­fall þess­arra liða í þeirri veltu 1,6 pró­sent. Í grein­ingu Arion banka seg­ir: „Virð­is­auka­skattsvelta gefur hug­mynd um efna­hags­um­svif, og því hag­vöxt, en af því má ráða að nýsköpun og tækni hafi átt sinn þátt í efna­hags­bat­an­um ­síð­ustu ár, þó að hann hafi verið fremur lít­ill í stóra sam­heng­inu.“

Nýsköp­un­ar­fyr­ir­tækj­u­m hefur einnig fjölgað mikið á und­an­förnum árum. Þeim fjölg­aði til að mynda um 55 á Íslandi milli áranna 2012 og 2014. Starfs­mönnum þeirra fjölg­aði um 400 og ­tekjur juk­ust um tæpa 22 millj­arða króna. Virð­is­auk­inn jókst minna, en Arion ­banki segir að það komi ekki á óvart ef fjöldi fyr­ir­tækja í þessum at­vinnu­greinum var í miklum vexti og með hlut­falls­lega litlar eða engar tekjur