Stundum er sagt að það sé skrýtin tík, pólitíkin. Undir það gæti Lars Løkke Rasmussen fráfarandi forsætisráðherra Dana, og formaður Venstre, tekið. Í þingkosningunum 2015 fékk Venstre 34 þingmenn, missti 13. Eigi að síður tókst Lars Løkke Rasmussen, með stuðningi Íhaldsflokksins, Frjálsræðisbandalagsins og Danska þjóðarflokksins, að mynda stjórn. Íhaldsflokkurinn og Frjálsræðisbandalagið fengu síðar aðild að stjórninni, sem sat út kjörtímabilið. Danski þjóðarflokkurinn, með 37 þingmenn, vildi ekki setjast í ríkisstjórn, vildi frekar stjórna úr aftursætinu, eins og danskir fjölmiðlar orða það. Þessir flokkar tilheyra bláu blokkinni svonefndu.
Skoðanakannanir
Í kjölfar kosninganna hefur talsvert verið rætt um skoðanakannanir, og spár, sem fram fóru í aðdraganda kosninganna. Þær reyndust í mörgum tilvikum all fjarri lagi og stjórnmálaskýrendur kenna það mismunandi aðferðum. Allar kannanir höfðu sýnt að Danski þjóðarflokkurinn og Frjálsræðisbandalagið myndu tapa umtalsverðu fylgi, það gekk eftir. Kannanirnar sýndu fylgi Sósíaldemókrata mjög líkt því sem raunin varð en Venstre var spáð talsverðu tapi og sömuleiðis Íhaldsflokknum. Spárnar, og kannanirnar, varðandi þessa tvo síðastnefndu flokka reyndust í nær öllum tilvikum víðs fjarri því sem niðurstaða kosninganna leiddi í ljós. Rétt er að nefna að fram á síðustu stundu voru margir óákveðnir.
Sigurvegarar
„Konan sigraði“ sagði viðmælandi danska sjónvarpsins, DR, þegar hann var spurður álits á úrslitum kosninganna. Átti þar væntanlega við Mette Frederiksen leiðtoga Sósíaldemókrata, stærsta flokks rauðu blokkarinnar svonefndu í dönskum stjórnmálum. Þetta svar er kannski rétt, svo langt sem það nær, en sigurinn var ekki tilkominn vegna þess að flokkur Mette Frederiksen hefði aukið svo fylgi sitt. Flokkurinn tapaði reyndar svolitlu fylgi, en bætti eigi að síður við sig, vegna reglna um skiptingu þingsæta, einum þingmanni. Sósíalíski þjóðarflokkurinn og Radikale venstre, sem báðir tilheyra rauðu blokkinni svonefndu í dönskum stjórnmálum bættu samtals við sig 15 þingmönnum en Einingarlistinn, sem líka tilheyrir rauðu blokkinni tapaði einum þingmanni. Rauða blokkin hefur samtals 91 þingmann af þeim 179 sem sæti eiga á þingi, Folketinget, og þar með meirihluta.
„Bláa blokkin“ missir völdin
„Völdin færast til“ sagði Lars Løkke Rasmussen í ávarpi sínu á kosningavöku Venstre að kvöldi kjördags, þegar ljóst var hvert stefndi. Eins og áður var nefnt mátti Venstre flokkurinn vera sáttur við sinn hlut, með 43 þingmenn. Íhaldsflokkurinn tvöfaldaði þingmannafjöldann og hefur nú 12 þingmenn. Tveir flokkar úr „bláu blokkinni“ fengu hinsvegar herfilega útreið. Danski þjóðarflokkurinn tapaði 21 manni og hefur nú 16 þingmenn. Frjálsræðisbandalagið tapaði 9 mönnum og á nú aðeins 4 fulltrúa á þingi.
„Völdin færast til“ sagði Lars Løkke Rasmussen í ávarpi sínu á kosningavöku Venstre að kvöldi kjördags, þegar ljóst var hvert stefndi. Eins og áður var nefnt mátti Venstre flokkurinn vera sáttur við sinn hlut, með 43 þingmenn. Íhaldsflokkurinn tvöfaldaði þingmannafjöldann og hefur nú 12 þingmenn. Tveir flokkar úr „bláu blokkinni“ fengu hinsvegar herfilega útreið. Danski þjóðarflokkurinn tapaði 21 manni og hefur nú 16 þingmenn. Frjálsræðisbandalagið tapaði 9 mönnum og á nú aðeins 4 fulltrúa á þingi.
Hvað skýrir tap þessara tveggja flokka?
Danskir stjórnmálaskýrendur nefna nokkrar ástæður fyrir fylgishruni Danska þjóðarflokksins. Í fyrsta lagi er sú harða og stranga stefna í málefnum flóttafólks og hælisleitenda, sem hefur verið eitt helsta baráttumál flokksins, að nokkru leyti gufuð upp og mun minna áberandi í fréttum en áður.
Stjórnmálaskýrendur nefna líka að hluti þeirra sem áður kusu Danska þjóðarflokkinn hafi hugsanlega kosið Nýja borgaralega flokkinn sem er nýr á þingi og fékk 4 þingmenn (83.201 atkvæði, 2.4% ) Annar nýr flokkur, Ströng stefna, (Stram kurs), náði ekki yfir 2% lágmarkið og fékk því engan þingmann en eigi að síður 63.114 atkvæði (1.8%).
Ummæli Piu Kjærsgaard, forseta þingsins og þingmanns Danska þjóðarflokksins, þegar hún kenndi umhverfissinnum um tap flokksins í kosningum til Evrópuþingsins fyrir skömmu, þar sem flokkurinn missti 3 fulltrúa af 4. Klimatosser, (loftslagsflón) var orðið sem hún notaði. Þessi ummæli túlkuðu margir sem viðhorf Danska þjóðarflokksins til loftslagsvandans og að tala niðrandi um þau mál er ekki í takt við tíðarandann. Þrátt fyrir útreiðina virðist flokksformaðurinn Kristian Thulesen Dahl traustur í sessi.
Stjórnmálaskýrendur nefna einnig að mörgum Dönum hafi þótt nóg um stjórnsemi „aftursætisbílstjórans“ í ýmsum málum og nefna þar sérstaklega boðaðan fimmtungs niðurskurð á starfsemi danska útvarpsins, DR, sem samþykktur var á þinginu, að kröfu Danska þjóðarflokksins.
Flokkar innan „rauðu blokkarinnar“ hafa reyndar talað um að snúa þeirri ákvörðun við.
Varðandi tap Frjálsræðisbandalagsins nefna stjórnmálaskýrendur einkum eina ástæðu. Fyrir síðustu kosningar var helsta (sumir segja eina) baráttumál flokksins að fá lækkaðan svonefndan hátekjuskatt, sem einkum myndi gagnast hinum efnameiri. Anders Samuelsen formaður Frjálsræðisbandalagsins sagði margoft, bæði fyrir og eftir kosningarnar 2015 að lækkun þessa skatts væri ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir stuðningi flokksins við stjórn Venstre.
Stjórnmálaskýrendur nefna einnig að vina- og frændhygli hafi verið áberandi innan valdahópsins í Frjálsræðisbandalaginu.
Foringjakreppa
Sl. fimmtudag, daginn eftir kosningar sagði Anders Samuelsen af sér formennsku í Frjálsræðisbandalaginu og kvaðst hættur í pólitík. Ekki er ljóst, þegar þetta er skrifað, hver tekur við en það er ekki um auðugan garð að gresja, þingmenn flokksins eru aðeins fjórir. Simon Emil Ammitzbøll-Bille, sem var nánasti samstarfsmaður Anders Samuelsen hefur lýst yfir að hann gefi ekki kost á sér, tveir þingmenn eru ekki taldir hæfir til formennsku, margra hluta vegna, og þá er eftir einn. Sá heitir Alex Vanopslagh, 27 ára Jóti. Hann hefur ekki áður setið á þingi en hefur um nokkurra ára skeið starfað innan flokksins. Hvenær nýr formaður tekur við, og hver það verður, er ekki vitað. Samkvæmt reglum flokksins ákveður þingflokkurinn hver skuli vera andlit flokksins út á við, eins og það er kallað.
Sumir dönsku fjölmiðlanna hafa ekki getað setið á sér varðandi ástandið í Frjálsræðisbandalaginu, vængstýða flokknum, eins og þeir nefna hann. „það ríkir ringulreið í skemmtibátaklúbbnum í Rungsted“ sagði Politiken.
Stjórnarmyndun gæti orðið snúin
Eins og vænta mátti, í ljósi kosningaúrslitanna, fól Margrét Þórhildur drottning Mette Frederiksen leiðtoga Sósíaldemókrata umboð til myndunar stjórnar. Fyrir kosningar hafði Mette Frederiksen sagt að hún myndi vilja stefna að minnihlutastjórn Sósíaldemókrata, með stuðningi annarra flokka í „rauðu blokkinni“, Sósíalíska þjóðarflokknum, Radikale Venstre og Einingarlistanum. Mette Frederiksen ræddi við fulltrúa annarra flokka, sem sæti eiga á þingi, í fyrradag (föstudag). Þeim viðræðum lýsti Mette Frederiksen sem fyrsta skrefi í göngu sem gæti orðið löng. Fulltrúar áðurnefndra þriggja flokka lögðu fram sín áhersluatriði, til kynningar eins og einn fulltrúinn komst að orði. Mette Frederiksen sagði að framundan væru stíf fundahöld „en við flýtum okkur þó hægt.“