Stjórnarandstaðan á breska þinginu reynir nú að sammælast um mögulegan forsætisráðherra sem gæti leitt bráðabirgðastjórn í Bretlandi og kæmi í stað Borisar Johnson, núverandi forsætisráðherra. Stjórnarandstaðan vill með því koma í veg fyrir að Bretland gangi úr Evrópusambandinu án samnings. Jeremy Corbyn, formaður Verkamannaflokksins, vill að hann sjálfur verði fyrir valinu en ekki eru allir þingmenn stjórnarandstöðuna á því að hann sé besti maðurinn í hlutverkið.
Corbyn vill að stjórnarandstaðan velji sig sem næsta forsætisráðherra eftir að kosið hafi verið um vantrauststillögu gegn Boris. Corbyn hefur hvatt þingmenn Íhaldsflokksins sem ekki séu hliðhollir Boris að hjálpa stjórnarandstöðunni að bola honum burt. Þannig muni verða hægt að koma í veg fyrir að Bretland gangi úr ESB án samnings.
Jo Swinson, leiðtogi frjálslyndra demókrata, telur áætlun Corbyn ekki vera fýsilega þar sem hann gæti ekki safnað nægilegu fylgi stjórnarandstöðunnar og þeirra þingmanna Íhaldsflokksins sem væru óhliðhollir Boris til að ná meirihluta innan þingsins.
Swinson lagði til að stjórnarandstaðan myndi fremur styðja við Kenneth Clarke, þingmann Íhaldsflokksins, eða Harriet Harman, þingmann verkamannaflokksins. Þau hafa bæði verið í stjórnmálum lengi og eru stjórnmálaskoðanir þeirra taldar vera til miðju, fremur en vinstri eða hægri. Þannig gætu fleiri þingmenn sameinast um þau sem leiðtoga bráðabirgðastjórnarinnar.
„Lof mér að vera skýr, við erum að renna út á tíma. En þessi krísa um engan Brexit samning getur verið og verður að vera stöðvuð,“ sagði Swinson í samtali við the Guardian.
Swinson segir að hennar fyrsta val væri að efna til nýrra kosninga um Brexit þar sem möguleiki væri á að halda Bretlandi innan ESB. Annað val væri að kjósa um vantrauststillögu gegn Boris.
Liz Saville Roberts, leiðtogi velska flokksins Plaid Cymru, sagði það afar mikil vonbrigði að Corbyn vilji ekki nýja þjóðaratkvæðagreiðslu sem fyrsta val, heldur vilji fremur almennar kosningar. Caroline Lucas, þingmaður Græningja, tók undir með Roberts og lýsti yfir vonbrigðum sínum.
Nicola Sturgeon, fyrsti ráðherra Skotlands, segir að Swinson ætti að endurskoða það að hafa Corbyn sem leiðtoga bráðabirgðastjórnarinnar. Hún segir að Corbyn sé ekki eini möguleikinn, en miðað við núverandi aðstæður ætti ekki að útiloka neitt. Sturgeon sagði einnig að hún myndi vinna með hverjum þeim sem kæmi í veg fyrir Brexit eða kæmi í veg fyrir útgöngu Breta úr ESB án samnings.
„Þessi ríkisstjórn hefur ekkert umboð til að ganga úr ESB án samnings og þjóðaratkvæðagreiðslan árið 2016 veitti heldur ekkert umboð fyrir útgöngu án samnings. Þess vegna ætla ég að leggja fram vantrauststillögu við fyrsta tækifæri, þegar við getum verið viss um árangur,“ skrifar Corbyn í opinberri yfirlýsingu. Hann skrifar að í kjölfarið muni Corbyn mynda tímabundna ríkisstjórn sem myndi kalla til almennra kosninga. Corbyn hefur þó enn ekki gefið út neina dagsetningu sem kosningarnar yrðu haldnar.
Nái áætlun Corbyn fram að ganga mun Corbyn efna til nýrra kosninga og nýrrar þjóðaratkvæðagreiðslu um Brexit í kjölfarið. Corbyn hefur einnig sagt að það væri „and-lýðræðisleg valdamisnotkun“ af völdum Borisar ef útganga Bretlands úr ESB myndi eiga sér stað án samnings.
I've written to the leaders of other political parties and senior backbenchers from across Parliament to lay out my plan to stop a disastrous No Deal Brexit and let the people decide the future of our country. pic.twitter.com/Jz1MjXCrqk
— Jeremy Corbyn (@jeremycorbyn) August 14, 2019
Landamæri Írlands og Norður-Írlands eru afar viðkvæm á stjórnmálalegan og diplómatískan hátt, auk þess sem öryggismál landamæranna eru vandmeðfarin, ekki einungis fyrir Írland heldur einnig Bretland. Þess vegna vilja hvorki Bretland né Evrópusambandið að landamæravörslu komið á eða innviðir, til að mynda hlið eða veggur, á milli ríkjanna verði byggðir.
Þaðan kemur hugmyndin að hinu umdeilda „backstop“ eða bakstopp, til sögunnar. Johnson er andvígur „bakstoppinu“ sem myndi tryggja frjálst flæði fólks á milli landamæra Írlands og Norður-Írlands og koma í veg fyrir landamæravörslu. Hins vegar myndi bakstoppið skapa annað vandamál, það er að segja að þá þyrfti að skoða vörur og staðla þeirra þegar þær færu frá Norður-Írlandi til Bretlands. Það gæti í raun valdið því að allt Bretland þyrfti að vera innan sameiginlega markaðs ESB um ókominn tíma. ESB hefur jafnframt krafist þess að Brexit samningur innihaldi klausu um slíkt stopp.
Bakstoppið er talið nauðsynlegt þar sem Bretland og Írland eru í tollabandalagi ESB og hluti af sameiginlegum markaði ESB. Þar af leiðandi þurfa vörur ekki að vera til skoðunar á landamærum Írlands og Bretlands hjá tollvörðum, auk þess sem sömu staðlar eru á öllum vörum, til að mynda heilbrigðisstaðlar.
Theresa May, forveri Johnson, hafði samið við Evrópusambandið um slíkt bakstopp en kom því ekki í gegnum breska þingið. Bæði ESB og breska ríkisstjórnin vilja nýjan verslunarsamning. Boris Johnson vill þó fara úr bæði tollabandalagi og sameiginlegum markaði ESB, sem gerir það nærri ómögulegt að koma í veg fyrir hörð landamæri á milli ríkjanna.
Á miðvikudaginn síðastliðinn svaraði Boris völdum spurningum almennings í beinni útsendingu á Facebook. Boris sagði að líkurnar á að samningur myndi ekki nást um Brexit fyrir útgöngu væru sífellt meiri þar sem 31. október, dagurinn sem útganga mun að öllum líkindum gerast, nálgast óðfluga. Ekki er víst hverjar afleiðingarnar yrðu af útgöngu án samnings á landamæri Írlands og Norður-Írlands. Margir stjórnmálamenn í Bretlandi óttast að útganga án samnings myndi neyða bæði Írland og Bretland til að koma á hörðum landamærum.
Boris segir að undirbúningur undir útgöngu Bretlands úr ESB án samnings sé helsta forgangsatriði ríkisstjórnar hans. Hann segir jafnframt að opinberir embættismenn ættu að gera allt sem þeir gætu til að svo yrði. Það kemur í kjölfar yfirlýsinga Corbyn um að embættismenn Bretlands ættu að reyna að koma í veg fyrir að enginn samningur muni nást.
Johnson hefur staðhæft að engri sýnilegri landamæravörslu eða hindrunum verði komið á milli Írlands og Norður-Írlands. Hann hefur enn fremur verið afar gagnrýndur fyrir að neita að setjast niður til að ræða Brexit samninginn við leiðtoga Evrópusambandsins nema að sambandið gefi eftir kröfur sínar um bakstoppið.
Írska ríkisstjórnin hefur þó lagt áherslu á að bakstoppið sé nauðsynlegt til að koma í veg fyrir hörð landamæri. Hún hefur einnig sagt að bakstoppið gæti verið tímabundið á meðan betra samkomulag næðist um framtíðarsamband Bretlands og Írlands.
Írska ríkisstjórnin telur bakstoppið einnig vera nauðsynlegt til að koma í veg fyrir hörð landamæri við Norður-Írland, verði ekki búið að koma á nýjum samningi með tollamál þegar Bretland yfirgefur Evrópusambandið. Írski forsætisráðherrann, Leo Varadkar, segist til að mynda vera mótfallinn Brexit samningi án bakstoppsins.
Fjölmargir viðskipta- og landbúnaðarhópar, auk ýmissa stjórnmálamanna í Norður-Írlandi hafa lýst yfir stuðningi sínum við bakstoppið, þar sem þeir telja það vernda viðskipti á milli Írlands og Norður-Írlands.
Bandarískir stjórnmálamenn hafa lýst því yfir að komið verði í veg fyrir nýjan fríverslunarsamning á milli Bandaríkjanna og Bretlands eftir útgöngu Breta úr ESB verði landamæri Írlands og Norður-Írlands ekki opin.
Til að vinna sér í haginn og minnka efnahagslega skaðann sem mun hljótast við útgöngu Bretlands úr ESB hefur Boris Johnson afhent bandarískum stjórnvöldum drög að nýjum fríverslunarsamningi. Þrátt fyrir góðan vinskap á milli Donalds Trump, forseta Bandaríkjanna, og Borisar myndi það reynast Trump erfitt að koma slíkum samningi í gegnum bandaríska þingið ef Good Friday samningurinn væri í hættu.
Margir bandarískir þingmenn hafa lýst því yfir að þeir myndu kjósa gegn fríverslunarsamningi á milli Bretlands og Bandaríkjanna ef komið væri á landamærum, þar á meðal Nancy Pelosi, forseti fulltrúadeildar Bandaríkjaþings. Boris Johnson segist munu virða Good Friday samninginn, sem kveður á um að engin hörð landamæri séu á milli Írlands og Norður-Írlands.
Boris Johnson segir að hvort Bretland gangi úr Evrópusambandinu með eða án samnings velti á Evrópusambandinu. „Þau vita að neðri deild breska þingsins hefur synjað bakstoppinu þrisvar, það er engin leið að koma því í gegnum þingið, við verðum að taka bakstoppið úr samningnum, við getum ekki haldið núverandi samningi til streitu,“ sagði Boris Johnson í lok júlí.
Hann sagði jafnframt að ef ESB vildi ekki gera málamiðlanir þá yrði sambandið að undirbúa sig undir Brexit án samning.
Aðstæður Borisar Johnson, forsætisráðherra Bretlands, eru vægast sagt snúnar um þessar mundir. Ekki einvörðungu vill Boris nýjan samning um útgöngu Breta frá Evrópusambandinu fyrir 31. október næstkomandi, heldur hefur einnig verið kallað eftir sjálfstæði Norður-Írlands sem og Skotlands. Fyrsti ráðherra Skotlands, Nicola Sturgeon, segir að með Brexit hafi skapast nýr grundvöllur fyrir atkvæðagreiðslu um sjálfstæði Skotlands.
