Sádí-­Ar­abía getur fram­leitt olíu fyrir miklu minni til­kostnað en flest önnur ríki og er því í stöðu til að taka á sig slíkan skell í verði. Áhrifin á fram­leiðslu í Banda­ríkj­un­um, Kana­da, Kína og Nor­egi eru hins vegar mik­il, þar sem sárs­auka­mörkin í kostn­aði við fram­leiðslu þar eru mun hærri. 

Við­við­un­ar­verð þok­ast hægt niður á við hér­lendis

Þessi gríð­ar­lega lækkun hefur sann­ar­lega ekki skilað sér í elds­neyt­is­verð á Íslandi enn sem komið er.  Við­mið­un­­ar­verð á bens­íni hefur lækkað um 3,4 pró­sent frá miðjum jan­úar 2020 og fram í miðjan yfir­stand­andi mars­mán­uð. Við­mið­un­­ar­verðið var 217,1 krónur á lítra í jan­úar en var 209,8 krónur á lítra 15. mars síð­ast­lið­inn. 

Þetta má sjá í nýlega birtri Bens­ín­vakt Kjarn­ans sem unnin er í sam­vinnu við Bens­ín­verð.­is.

Bens­ín­verð var á mjög svip­uðum slóðum um miðjan jan­úar og það var á sama tíma fyrir ári, þegar bens­ín­lítr­inn kost­aði að jafn­­­aði 215,5 krón­­­ur. Gengi krónu gagn­vart Banda­­­ríkja­­dal ­hækk­­aði lít­il­­lega á árinu 2019, en það gengi hefur umtals­verð áhrif á þróun elds­­neyt­is­verðs hér­­­lendis þar sem að inn­­­kaup á elds­­neyti fara fram í döl­u­m. 

Á þessu ári hefur gengi krón­unnar fallið hratt, alls um 15,5 pró­sent, gagn­vart dal. Heims­­­­mark­aðs­verð á olíu hefur hins vegar fallið um 68 pró­sent það sem af er ári, líkt og áður var rak­ið. Hin mikla lækkun á olíu­verði skiptir miklu máli í þeirri þróun hér­lendis að þótt krónan hafi fallið hratt þá hefur verð­bólga ekki látið á sér kræla. Þvert á móti hefur hún hjaðn­að.

Algeng­asta verð lækkað lítið

Þegar horft er á verð­þróun hjá hverju fyr­ir­tæki fyrir sig frá því um síð­ustu ára­mót þá hefur verðið lækkað lang­mest hjá Costco. Þar var verðið í byrjun jan­úar 198,8 krónur á lítra en er nú 180,9 krónur á lítra. Verðið hefur því lækkað um níu pró­sent. 

Næst ódýrasta bens­ínið er á völdum stöðvum Orkunn­ar, þar sem það er 193,8 krón­ur, og á völdum Atl­antsolíu og ÓB, þar sem það er 193,9 krónur á lítra. 

Dýr­ast er verðið á ýmsum stöðvum Orkunn­ar, sér­stak­lega á lands­byggð­inni, þar sem það er 222,6 krón­ur. Skammt utan kemur algeng­asta verð hjá N1 og Atl­antsol­íu, á sumum stöðvum á höf­uð­borg­ar­svæð­inu en flestum á lands­byggð­inni, þar sem það er 221,9 krónur á lítra. 

Algeng­asta verðið hjá N1, sem rekur flestar elds­neyt­is­stöðvar allra á land­inu, hefur lækkað um átta pró­sent á þessu ári. 

Vert er að taka fram að töl­urnar um verð hjá hverjum elds­neyt­is­sala fyrir sig eru aðeins nýrri en við­mið­un­ar­verðið í Bens­ín­vakt­inni og miða við fram­sett verð 29. mars eins og það er birt í sam­an­burð­art­öflu á síð­unni Aur­björg.­is.

Hlutur rík­­­is­ins í hverjum lítra 57,7 pró­­­sent

Íslenska ríkið tekur til sín stóran hluta af hverjum seldum lítra af bens­íni. Þannig fór 21,02 pró­­­­sent af verði hans um miðjan mars í sér­­­­stakt bens­ín­gjald, 13,4 pró­­­­sent í almennt bens­ín­­­­gjald og 3,93 pró­­­­sent í kolefn­is­­­­gjald. Þá er ótalið að 19,35 pró­­­­sent sölu­verðs er virð­is­auka­skatt­­­­ur.

Sam­an­lagt fór því 121,05 krónur af hverjum seldum lítra til rík­­­­is­ins, eða 57,7 pró­­­­sent. Hæstur fór hlutur rík­­­­is­ins í 60,26 pró­­­­sent í júlí 2017.

Bens­ín­vakt Kjarn­ans reiknar einnig út lík­­­­­­­legt inn­­­­­­­kaups­verð á bens­íni út frá verði á lítra til afhend­ingar í New York í upp­­­­hafi hvers mán­aðar frá banda­rísku orku­­­­stofn­un­inni EIA og mið­gengi doll­­­­ars gagn­vart íslenskri krónu í yfir­­­­stand­andi mán­uði frá Seðla­­­­banka Íslands.

Í þessum útreikn­ingum kann að skeika nokkru á hverjum tíma­­­­punkti vegna lag­er­­­­stöðu, skamm­­­­tíma­­­­sveiflna á mark­aði o.s.frv. Nákvæmara væri að miða við verð á bens­íni til afhend­ingar í Rott­er­dam, en verð­­­­upp­­­­lýs­ingar þaðan liggja ekki fyrir á opnum gagna­veit­­­­um. Mis­­­­munur á verði í New York og Rott­er­dam er þó yfir­­­­­­­leitt mjög lít­ill.

Lík­­­­­­­legt inn­­­­­­­kaups­verð í síð­­­­­­­ustu birtu Bens­ín­vakt var 50,6 krónur á lítra. Um miðjan jan­úar var það 57 krónur á lítra.

Hlut­­­fall olíu­­­­­fé­laga fer lækk­­­andi

Bens­ín­vaktin reiknar loks út hlut olíu­­­­­­­fé­lags í hverjum seldum lítra sem afgangs­­­­stærð þegar búið er að greina aðra kostn­að­­­­ar­liði, líkt og farið er yfir hér að ofan. Hlutur olíu­­­­­­­fé­laga, þ.e. álagn­ingin sem fer í þeirra vasa, er nú að minnsta kosti 38,85 krónur á hvern seldan bens­ín­lítra. Í maí 2017 fengu olíu­­­­­­­fé­lög­in, til sam­an­­burð­­ar, 41,74 krónur í sinn hlut af hverjum seldum lítra.

Olíu­­­­­­­fé­lögin taka nú að minnsta kosti 18,52 pró­­­­sent af hverjum seldum olíu­­­­lítra, sem er með því lægra sem þau hafa tekið til sín á und­an­förnum árum.