Helgi Hrafn Gunn­ars­son, þing­maður Pírata, seg­ir ­þjóð­ar­at­kvæða­greiðslur ekki vera mark­mið í sjálfu sér heldur tæki til að ­vald­efla þjóð­ina gegn vald­höf­um. Það séu ekki lýð­ræð­isum­bætur að ráða­menn legg­i fram spurn­ingar að eigin vali og eigin frum­kvæði í þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu vegna þess að það vald­efli fyrst og fremst ráða­menn sjálfa. „Það er til dæmis nákvæm­lega ekki neitt sem kallar á hug­mynd for­sæt­is­ráð­herra um ­þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu um verð­trygg­ing­una; nærri lagi væri að leggja til­lög­una fram yfir­höfuð og svo gæti þjóðin kosið um hana ef hún sjálf kærði sig um það - en það á þá að vera að kröfu þjóð­ar­inn­ar, ekki for­sæt­is­ráð­herra. (Svo er hitt að for­sæt­is­ráð­herra hefur forð­ast umræðu um verð­trygg­ing­una á Alþingi eins og heitan eld­inn og skilj­an­lega, en það er önnur saga.)“

Þetta kemur fram í stöðu­upp­færslu sem Helg­i Hrafn skrifar á Face­book þar sem hann tjáir sig um hug­mynd Sig­mundar Dav­íðs G­unn­laugs­son­ar, for­sæt­is­ráð­herra Íslands, um að setja verð­trygg­ingu í þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu. Þá hug­mynd kynnti for­sæt­is­ráð­herra í þætt­inum Eyj­unni á Stöð 2 í gær. Helgi segir ágætt að for­sæt­is­ráð­herra sé hlynntur því að þjóð­in hafi meiri rétt til að kalla eftir þjóð­ar­at­kvæða­greiðslum en það verði þó að ­segj­ast að „sá mál­flutn­ingur minnir óneit­an­lega á mál­flutn­ing hans í sam­band­i við Evr­ópu­sam­bands-við­ræð­urnar fyrir kosn­ing­ar. Ég hef nefni­lega aldrei heyrt ­stjórn­mála­mann segj­ast vera á móti þjóð­ar­at­kvæða­greiðsl­um, svo lengi sem þær ann­að­hvort eigi sér ekki stað eða skipti ekki máli.“

Þjóð­ar­at­kvæði ekki póli­tískt vopn handa ráða­mönnum

Helgi segir kröf­una um beint lýð­ræði í formi þjóð­ar­at­kvæða­greiðslna vera kröf­u um að efla aðhald almenn­ings að ráða­mönn­um. Þjóð­ar­at­kvæða­greiðslur sem séu ein­ungis haldnar að frum­kvæði ráða­manna geti aldrei orðið að slíku aðhald­i, heldur fyrst og fremst að póli­tísku vopni ráða­manna sjálfra til þess að búa til­ póli­tískan þrýst­ing sjálfum sér til stuðn­ings­.“Það er ekki auka­at­riði, held­ur lyk­il­at­riði, að frum­kvæði að þjóð­ar­at­kvæða­greiðslum um mál á Alþingi komi frá­ ­þjóð­inni en ekki ráða­mönnum sjálf­um. Ekki einn ein­asti ein­ræð­is­herra er á mót­i ­þjóð­ar­at­kvæða­greiðslum svo lengi sem hann getur sjálfur ákveðið hvað fari í þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu og hvenær.“

Því sé ekki bara stigs­munur held­ur eðl­is­munur á þjóð­ar­at­kvæða­greiðslum að frum­kvæði þjóðar ann­ars­vegar og að frum­kvæði ráða­manna hins­veg­ar. Hið fyrra séu lýð­ræð­isum­bæt­ur, hið síð­ar­a póli­tískt vopn handa ráða­mönn­um. „Lýð­ræð­is­legir ferlar eru ekki til þess að ráða­menn geti notað þá til að afla sér vin­sælda heldur til þess að þjóðin sjálf ­geti ýmist tekið fyrir hend­urnar á Alþingi eða knúið það til að fjalla um til­tekin mál.“

Fram­sókn ætl­aði að afnema verð­trygg­ingu

Sig­mundur Davíð ræddi þjóð­ar­at­kvæða­greiðslur í Eyj­unni í gær og sagð­ist hlynntur því að þjóðin fengi oftar að segja skoðun sína í slík­um. „Tökum dæmi af stóru og umdeildu máli eins og verð­trygg­ing­unni. Þar hafa menn tek­ist á árum saman og ekki náð að leiða það til lykta í rök­ræðu. Rík­is­stjórnin er með ákveðin áform í því efni sem hún vinnur að. Við finnum fyrir mót­þróa á ýmsum stöðum og höldum áfram að reyna að ýta þessu áfram og breyta og bæta fjár­mála­kerf­ið. [...] Þetta er mál sem maður sæi fyrir sér að væri hægt að setja í að minnsta kosti ráð­gef­andi þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu þannig að stjórn­völd hefðu þá þjóð­ina á bak­við sig í því að fylgja þessu eft­ir."­Sig­mundur Davíð sagð­ist sann­færður um að hann fengi stuðn­ing þjóð­ar­innar við afstöðu sína gagn­vart verð­trygg­ingu, en hann hefur ítrekað talað fyrir afnámi henn­ar.

Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn ræddi mikið um afnám verð­trygg­ing­ar­innar í aðdrag­anda síð­ustu kosn­inga. Í pistli fyrir kosn­ing­arn­ar, sem nefnd­ist Fram­sókn­ar­stjórn eða verð­trygg­ing­ar­stjórn, sagði Sig­mundur Davíð meðal ann­ars að staðan væri ekki flókin og ljóst væri að annað hvort yrði rík­is­stjórn mynduð um skulda­leið­rétt­ingu, afnám verð­trygg­ingar og heil­brigð­ara fjár­mála­kerfi, eða rík­is­stjórn þeirra sem væru gegn þessum mál­u­m. 

Í stefnu­skrá Fram­sókn­ar­flokks­ins fyrir síð­ustu kosn­ingar var þessi stefna einnig tíund­uð. Þar sagði að flokk­ur­inn ætl­aði sér að afnema verð­trygg­ingu á neyt­enda­lán­um. Undir þeim lið sem fjall­aði um þá aðgerð sagði m.a.: „Fyrsta skrefið verði að setja þak á hækkun verð­trygg­ingar neyt­enda­lána". Slíkt þak hefur ekki verið sett það sem af er kjör­tíma­bil­inu.