Ákveðið hefur verið að senda þings­á­lykt­un­ar­til­lögu utan­rík­is­ráð­herra, um stað­fest­ingu EES reglna um fjár­mála­eft­ir­lit, aftur í nefnd. Þetta var gert eftir hörð mót­mæli fjölda þing­manna á þing­fundi í morg­un, en greiða átti atkvæði um málið á fund­in­um. 

Ástæða mót­mæl­anna eru ummæli Bjargar Thoraren­sen, pró­fess­ors í lög­fræði og sér­fræð­ings í stjórn­skip­un­ar­rétti, um til­lög­una. Björg sagði við Morg­un­blaðið í gær að henni þætti málið ekki hafa tekið nægum lag­fær­ingum og að það verðu „ekk­ert lengra kom­ist í að teygja stjórn­ar­skrána heldur en orðið er.“ Sam­kvæmt til­lög­unni verði fram­sal valda­heim­ilda til yfir­þjóð­legrar stofn­unar gríð­ar­lega mik­ið, meira en rúm­ast innan stjórn­ar­skrár­inn­ar. 

Björg sagði jafn­framt: „Mín skoðun er sú að for­­send­­urn­ar sem voru uppi við gerð EES-­samn­ings­ins 1992 séu brostn­­ar. Þess vegna tel ég þess­ar lag­­fær­ing­­ar, sem hafa verið gerðar til þess að fella þær að tveggja stoða kerf­inu, ekki breyta eðli máls­ins. Þetta er nýtt fram­sal á nýj­um svið­u­m.“

Það var Össur Skarp­héð­ins­son, þing­maður Sam­fylk­ing­ar­innar og fyrr­ver­andi utan­rík­is­ráð­herra, sem vakti athygli á mál­inu í óund­ir­búnum fyr­ir­spurna­tíma á Alþingi í morg­un. Hann spurði Eygló Harð­ar­dótt­ur, sem er starf­andi utan­rík­is­ráð­herra, um mál­ið. Hann sagði að risið hafi alvar­leg stjórn­skipu­leg álita­efni vegna máls­ins, sem feli í sér meira fram­sal á rík­is­valdi en nokkur dæmi séu um. „Fram­salið er ekki vel afmark­að, er ekki á þröngu sviði og er veru­lega íþyngj­andi. Það veitir m.a. yfir­þjóð­legri stofnun rétt til að grípa inn í hvers kyns fjár­mála­starf­semi og við sér­stakar aðstæður rétt til þess að stöðva á einni nóttu rekstur slíks fyr­ir­tæk­is. Þetta er miklu meira fram­sal en við höfum séð áður.“ Allir þing­menn sem tóku þátt í umræðu um mál­ið, fyrir utan einn, hafi verið á sama máli. 

„Nú er uppi ný staða í mál­inu. Nú hef­ur það gerst að einn af helstu stjórn­skip­un­ar­fræð­ingum lands­ins, Björg Thoraren­sen pró­fess­or, hefur stigið fram og gefið tvö­falda yfir­lýs­ingu um að hún sé sam­mála þessu og telji að þetta rúmist ekki innan stjórn­ar­skrár­inn­ar.“ Hann spurði því hvaða skaði yrði þótt mál­inu yrði frestað og utan­rík­is­mála­nefnd, stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd, skoði málið þar til í næstu viku. 

Eygló svar­aði því til að hún hefði rætt við Lilju Alfreðs­dóttur utan­rík­is­ráð­herra um málið og sam­kvæmt upp­lýs­ingum frá henni teldu stjórn­völd málið rúm­ast innan heim­ilda og búið væri að vinna málið leng­i. 

„Ætlar hæst­virtur ráð­herra að koma hingað og segja að það sé í lagi að böðl­ast áfram með málið og þar með að leggja blessun sína yfir það að fram­kvæmd­ar­valdið gangi á skítugum skóm yfir stjórn­ar­skrána? Hefur ekki hæst­virtur ráð­herra svarið eið að stjórn­ar­skránn­i?“ spurði Össur þá. 

„Eins og ég sagði í svari mínu hlust­aði ég og skil að þetta mál sé umdeilt. Hins vegar hefur verið talið og það hefur utan­rík­is­mála­nefnd án efa farið mjög vel yfir, sem og utan­rík­is­ráðu­neytið og fjár­mála­ráðu­neyt­ið, og talið að þetta rúm­að­ist innan þeirra heim­ilda sem við höf­um. Það var for­sendan fyrir því að ráð­herr­ann mælti fyrir þessu máli og utan­rík­is­mála­nefnd afgreiðir það síð­an. Ég get raunar ekki bætt neinu við hvað það varð­ar,“ svar­aði Eygló. 

Að loknum fyr­ir­spurna­tím­anum kvöddu sér fjöl­margir þing­menn hljóðs og ósk­uðu eftir því að málið yrði tekið af dag­skrá. „Alþingi getur ekki gengið til atkvæða og greitt atkvæði gegn fag­legu áliti helsta sér­fræð­ings lands­ins um stjórn­ar­skrána sem við höfum svarið eið að,“ sagði Helgi Hjörvar um mál­ið. Nafni hans Helgi Hrafn Gunn­ars­son tók undir með hon­um. „Ég mæli ein­dregið með því að við frestum þess­ari atkvæða­greiðslu þar til málið er útkljáð. EES má bara bíða eftir því að Alþingi Íslend­inga tryggi að reglu­gerðin stand­ist stjórn­ar­skrá. Ekk­ert í okkar störfum er sjálf­sagð­ara en það.“ 

„Við erum ekki að tala um hvaða mál sem er, við erum að tala um það að rök­stutt er af einum helsta sér­fræð­ingi Íslands í stjórn­skip­un­ar­rétti að hér verði ekki lengra kom­ist í því að teygja stjórn­ar­skrána. Ég held í ljósi þess að þetta kom fram í gær að við verðum ein­fald­lega að fresta þess­ari atkvæða­greiðslu,“ sagði Svan­dís Svav­ars­dótt­ir, og sagði óábyrgt að gera annað en fresta mál­in­u. 

Eygló Harð­ar­dóttir kom þá aftur upp í ræðu­stól og óskaði eftir því að gert yrði hlé á fund­inum og þing­flokks­for­menn myndu ráða ráðum sín­um. Það var gert og ákveðið var að málið yrði sent aftur inn í nefnd, til stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar.