Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, hefur kallað eftir því að þeir lífeyrissjóðir sem áttu hlut í Bakkavör fari fram á opinbera rannsókn á því hvort þeir hafi verið blekktir og hvort bræðurnir Lýður og Ágúst Guðmundssyni, aðaleigendur Bakkavarar, hafi leynt mikilvægum upplýsingum þegar sjóðirnir seldu hluti sína í fyrirtækinu í fyrra.
Ragnar vill einnig að rannsakað verði hvort að bræðurnir hafi hagað bókum þannig að áhrifa gætti við verðmat og hvaða hlutverki ráðgjafar gegndu við söluna. Ef þannig er sé „um að ræða eitt stærsta fjársvikamál Íslandssögunnar þar sem lífeyrissjóðir almennings urðu af milljarða tugum í viðskiptum við bræðurna sem sitja báðum megin borðs í fyrirtækinu, annar er forstjóri en hinn stjórnarformaður, eitthvað sem hefði átt að hringja mörgum viðvörunarbjöllum stærstu eigenda félagsins.“ Þetta kemur fram í stöðuuppfærslu sem Ragnar birtist á Facebook í dag.
VR skipar fjóra aðalmenn í stjórn eins stærsta lífeyrissjóðs landsins, Lífeyrissjóðs verslunarmanna.
Íslenskir lífeyrissjóðir tapað háum fjárhæðum á bræðrunum
Íslenskir lífeyrissjóðir hafa í gegnum árin tapað miklum fjárhæðum á viðskiptum í félögum tengdum Bakkavararbræðrum. Í úttekt sem gerð var á starfsemi lífeyrissjóðanna í aðdraganda bankahrunsins og kynnt var í apríl 2012 kom fram að sjóðirnir hefðu tapað samtals 170,9 milljörðum króna á hlutabréfum og skuldabréfum sem útgefin voru af Existu og tengdum aðilum. Hlutdeild þessara aðila, sem voru aðallega Kaupþing, Exista og Bakkavör, í heildartapi lífeyrissjóðanna vegna slíkra bréfa var 44 prósent.
Vegna stöðu Bakkavarar eftir hrunið var gerður nauðasamningur milli Bakkavarar Group og kröfuhafa þess félags í byrjun árs 2010.
Í upphafi árs 2012 var orðið augljóst að forsendur nauðasamninganna myndu ekki halda. Á þeim tíma gekk rekstur Bakkavarar erfiðlega og samþykkt var að breyta kröfum í hlutafé. Til að fá bræðurna til að samþykkja þá aðgerð, sem ella hefðu getað haldið Bakkavör í herkví fram á sumarið 2014, var fallist á að leyfa þeim að kaupa fjórðungshlut í félaginu.
Fjórðungshlutinn fengu bræðurnir að kaupa á fjóra milljarða króna. Innra virði Bakkavarar miðað við eiginfjárstöðu samstæðunnar var um 20 milljarðar króna og því ljóst að bræðurnir voru að greiða minna en eina krónu fyrir hverja nafnvirðiskrónu.
Næstu misseri juku þeir við hluti sína í Bakkavör, meðal annars með því að flytja fé frá aflandsfélögum til Íslands í gegnum fjárfestingaleið Seðlabanka Íslands og kaupa hlutafé af íslenskum aðilum.
Þann 25.Janúar 2016 keypti síðan félag í eigu bræðranna 46 prósent hlut BG12 ehf., félags í eigu Arion banka, Lífeyrissjóðs verzlunarmanna, Gildi lífeyrissjóðs, fleiri minni lífeyrissjóða og fagfjárfesta, til bræðranna fyrir 147 milljónir punda. Það þýddi að áætlað heildarverðmæti félagsins nam um 320 milljónum punda, eða um 60 milljarðar íslenskra króna á þáverandi gengi.
Vill fá að vita hvaða hlutverki ráðgjafar gegndu
Ragnar bendir á í pistli sínum að Í dag, rúmlega einu og hálfu ári síðar, sé áætlað markaðsvirði Bakkavarar 1.030 til 1.500 milljónir punda eða 147 til 207 milljarðar íslenskra króna. Bakkavör var skráð á markað í Bretlandi í nóvember og bræðurnir gátu því selt hluta af eign sinni á mun hærra verði en þeir greiddu fyrir í byrjun síðasta árs.
Ragnar segir: „Ef lífeyrissjóðir hefðu beðið eftir skráningu félagsins á markað hefði hlutur BG12 verið 68 til 95 milljarða virði eða 3 til 5 sinnum hærra í pundum talið.
Hvað verður til þess að fyrirtæki í rekstri eins og Bakkavör margfaldi verðgildi sitt með þessum hætti? Hvaða hlutverki gegndu ráðgjafar lífeyrissjóðanna við sölu á þessum hlut og hvaða forsendur lágu að baki fyrir sölunni?“
Hann kallar því eftir að lífeyrissjóðirnir fari fram á opinbera rannsókn. „Ef að sjóðirnir hafa verið blekktir eða bræðurnir leynt mikilvægum rekstrarlegum upplýsingum eða hagað bókum þannig að áhrifa gætti við verðmat er um að ræða eitt stærsta fjársvikamál Íslandssögunnar þar sem lífeyrissjóðir almennings urðu af milljarða tugum í viðskiptum við bræðurna sem sitja báðum megin borðs í fyrirtækinu, annar er forstjóri en hinn stjórnarformaður, eitthvað sem hefði átt að hringja mörgum viðvörunarbjöllum stærstu eigenda félagsins.“
