Samkeppniseftirlitið telur ekki unnt að slá því föstu að Útgerðarfélag Reykjavíkur hafi, með kaupum á ríflega þriðjungshlut í HB Granda, öðlast yfirráð yfir sjávarútvegsfélaginu í skilningi samkeppnislaga. Komi hins vegar fram vísbendingar um annað áskilur eftirlitið sér rétt til þess að rannsaka málið að nýju. Þetta kemur fram í Fréttablaðinu í dag.
Fylgjast með hvort að reynt verið að stofna til yfirráða
Í apríl 2018 keypti Guðmundur Kristjánsson, forstjóri Útgerðarfélags Reykjavíkur sem áður var Brim, 34 prósent eignarhluta í HB Granda. Heildarupphæð viðskiptanna nam tæplega 21,7 milljörðum króna, en markaðsvirði HB Granda á sama tíma var metið á 54,7 milljarða króna. HB Grandi er það útgerðarfyrirtæki sem er með mesta aflahlutdeild allra íslenskra útgerða, eða 10,4 prósent. Guðmundur Kristjánsson tók við sem forstjóri HB Granda í kjölfar kaupanna.
Í nóvember samþykkti síðan stjórn HB Granda að kaupa Ögurvík af útgerðarfélaginu Brim. Stærsti eigandi Brim og þar með seljandi Ögurvíkur var Guðmundur Kristjánsson, stærsti eigandi og forstjóri HB Granda.
Í sumar upplýsti Samkeppniseftirlitið félögin um að tilkynningarskyldur samruni kynni að hafa átt sér stað þegar Útgerðarfélag Reykjavíkur eignaðist kjölfestuhlut í HB Granda síðasta vor. Sagði eftirlitið að um slíkan samruna gæti verið að ræða þrátt fyrir að fyrrnefnda félagið hefði ekki eignast meirihluta í því síðarnefnda. Aðalatriðið væri að meta hvort kaupin veittu kaupandanum yfirráð yfir HB Granda, til að mynda hvort hann kæmist í þá stöðu að geta tekið mikilvægar ákvarðanir innan félagsins.
Í bréfi Samkeppniseftirlitsins, sem Fréttablaðið hefur undir höndum, er hins vegar tilkynnt að eftirlitið teldi kaup Útgerðarfélags Reykjavíkur á 34 prósent hlut í HB Granda hafi ekki verið tilkynningarskyld. Í bréfinu kemur einnig fram að beint er til umræddra félaga að hafa „vakandi auga“ með því hvort í reynd stofnist til yfirráða Útgerðarfélags Reykjavíkur í HB Granda þó svo að ekki sé um meirihlutaeignarhald að ræða. „Dreifing eignarhalds, mæting á hluthafafundum og aðkoma annarra eigenda að stjórnun getur skipt máli í því sambandi,“ segir í bréfi Samkeppniseftirlitsins.
Samkeppniseftirlitið fundaði með lífeyrissjóðum
Fram kemur í bréfinu að Samkeppniseftirlitið hafi fundað með forsvarsmönnum Lífeyrissjóðs verslunarmanna, Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins og Gildis, en sjóðirnir eru á meðal stærstu hluthafa HB Granda. Eftirlitið spurði þá m.a. hvernig hluthafa þeir teldu sig vera í félaginu og jafnframt hvaða áhrif það hefði, að þeirra mati, að aðaleigandi Útgerðarfélags Reykjavíkur sæti í forstjórastóli félagsins. Lífeyrissjóðirnir svöruðu því til að þeirra hlutverk væri einna helst að gæta að góðum stjórnarháttum innan HB Granda en þeir kæmu ekki að daglegri stjórnun.
Lífeyrissjóðirnir lögðu enn fremur áherslu á mikilvægi þess að hafa kjölfestufjárfesti, líkt og Útgerðarfélag Reykjavíkur, í hluthafahópnum til móts við stofnanafjárfesta.Einnig segir í bréfinu að þeim þótti jákvætt fyrir félagið hve umfangsmikla reynslu og þekkingu Guðmundur hefði á sviði sjávarútvegs.
Samkeppniseftirlitið taldi sjónarmið lífeyrissjóðanna geta bent til þess að líta mætti svo á að Útgerðarfélag Reykjavíkur hefði öðlast yfirráð yfir HB Granda á grundvelli sérþekkingar útgerðarfélagsins. Á hinn bóginn sagði eftirlitið ljóst að mæting á hluthafafundi í HB Granda væri góð sem benti til þess að Útgerðarfélag Reykjavíkur kæmi ekki til með að fara með meirihluta atkvæðamagns á slíkum fundum. Aðrir hluthafar gætu því gripið inn í mikilvægar ákvarðanir félagsins. Þetta kemur fram í bréfi Samkeppniseftirlitsins sem Fréttablaðið hefur undir höndunum.
Varhugavert að sami maður sem á hlutafé í einu félagi, sé á sami tíma forstjóri félags á sama markaði
Í bréfi Samkeppniseftirlitsins kemur fram að eftirlitið rannsaki enn hvort það feli í sér samkeppnisbrot að Guðmundur Kristjánsson, aðaleigandi Útgerðarfélags Reykjavíkur, sé forstjóri HB Granda og hafi setið í stjórn Vinnslustöðvarinnar. Eftirlitið hefur aflað gagna vegna málsins, að því er segir í bréfinu, og er rannsókninni ólokið. Samkeppniseftirlitið sagði í sumar að varhugavert væri í samkeppnislegu tilliti að sami maður, sem ætti allt hlutafé í einu félagi, væri á sama tíma forstjóri félags á sama markaði og stjórnarmaður í því þriðja.
