Bryn­dísi Krist­jáns­dótt­ur, skatt­rann­sókn­ar­stjóra rík­is­ins, segir að sér hafi marg­sinnis verið hótað og þá hafi reynt að múta henni í starfi. Starfs­mönnum emb­ætt­is­ins hefur einnig oftar en einu sinni verið hótað sem og stofn­un­inni sem slíkri hefur meðal ann­ars verið hótað póli­tískum afskiptum í ein­staka mál­u­m. Skatt­rann­sókn­ar­stjóri ­segir þetta hluta af starf­inu og að þetta hafi engin áhrif á það hvernig tekið sé á málum innan stofn­un­ar­inn­ar. Þetta kemur fram í við­tali við Bryn­dísi í Við­skipta­Mogg­anum í dag.  

Stofn­un­inni hótað póli­tískum afskiptum í ein­staka málum

Í við­tal­inu segir Bryn­dís starf skatt­rann­sókna­stjóra vera áhuga­vert en snúið en hún tók við emb­ætt­inu árið 2007. Henni hefur verið hótað oftar en einu sinni og til­raunir hafa verið gerðar til að múta henni sem og öðrum starfs­mönnum stofn­un­ar­inn­ar. „Ég hef fengið hót­anir og það hefur líka verið reynt að múta mér. Það eru dæmi um það. Þeir sem sæta rann­sókn koma ekki sjálf­vilj­ugir hing­að. Það er allt und­ir. Allir þínir pen­ing­ar, fjár­munir og þetta reynir auð­vitað á alla. Fjöl­skyldu og maka og tekur oft langan tíma. Við reynum að vera með­vituð um þetta.“ 

Þá hefur öðrum starfs­mönnum emb­ætt­is­ins einnig verið hótað og í einu til­felli var til að mynda ætt­ingjum starfs­manns hótað atvinnu­missi. Bryn­dís segir að sér hafi þótt það svo­lítið langt gengið en oft sé erfitt með sönnun í svona málum þar sem fólki er hótað þar sem hót­an­irnar séu sjaldn­ast settar fram í við­ur­vist vitna. 

„En stofn­un­inni sem slíkri hefur verið hót­að, og okkur hefur verið hótað póli­tískum afskiptum í ein­stökum mál­um. Ég er ekki að segja að það hafi átt sér stað. En því hefur verið hót­að,“ segir Bryndís.

Bryn­dís segir einnig frá í ein­u ­at­vik­i í við­tal­in­u þar sem reynt var að múta henni með því bjóða henni að  drekka frítt á bar niðri í bæ í heilt ár gegn því að til­tekið mál yrði fellt nið­ur­. „Þetta er nátt­úr­lega bara hluti af þessu starfi. Það er auð­vitað mitt starf og okkar hérna að láta þetta ekk­ert á okkur fá. Þetta hefur engin áhrif á það hvernig við tökum á málum og hvort við tökum á málum eða ekki. ,“ segir Bryn­dís en hún hefur staðið í þeirri stóru hring­iðu mála sem fylgdu hrun­inu.

Keyptu gögn sem tengdu Íslend­inga við skatta­skjól

Bryn­dís Krist­jáns­dóttir segir einnig frá því í við­tal­inu hvernig þær gríð­ar­legar breyt­ingar sem urðu í alþjóð­legri skatta­sam­vinnu eftir fjár­mála­hrunið 2008 hafi gjör­breytt umhverfi til skatt­rann­sókna. Bryn­dís segir að aldrei hafi mætt meira á emb­ætt­inu en á árunum eftir hrun. Sér­stak­lega í tengslum við leka á borð við Pana­ma-skjölin en Bryn­dís stóð í for­svari þegar íslenska ríkið ákvað að veita skatt­rann­sókn­ar­stjóra fjár­magn til kaupa á gögnum sem tengdu Íslend­inga við skatta­skjól.

Það vakti mikla athygli þegar emb­ætti skatt­rann­sókn­ar­stjóra festi kaup á gögnum sem tengdu Íslend­inga við skatta­skjól en um 500 félög var að ræða sem 400 Íslend­ingar átt­u. „Það sem kannski var sér­stakt við þessi gögn var hvað þetta var mik­ið. Hvað Ísland var stórt í þessum grunni í öllum skiln­ingi. Hins vegar var þetta ekki í fyrsta skiptið og ekki í síð­asta skiptið sem skatt­rann­sókn­ar­stjóra hafa verið boðin til kaups ýmiss konar gögn. Það hefur gerst áður og síð­ar, en það var þetta mikla magn sem vakti spurn­ingar um það hvort það væri ástæða til það kaupa þessi gögn, “ segir Bryn­dís í við­tal­inu.

Bryn­dís segir að spurn­ingar sem vökn­uðu hafi ekki síst verið sið­ferð­is­leg­ar. „Vilja menn taka þetta skref eða vilja menn það ekki? Það hefði verið gott ef það hefði farið fram ein­hver heild­stæð umræða um það. Vegna þess að þetta er stór spurn­ing. Mitt sið­ferði, af eða á, á ekki að vera það sem sker úr. Þó að ég hafi á end­anum mælt með þessum kaupum þá er þetta stór spurn­ing og ég myndi aldrei gera lítið úr henn­i.“ 

Aðspurð segir Bryn­dís að emb­ættið myndi eflaust kaupa svona göng aft­ur. „En það væri æski­legt að hafa eitt­hvert ferli um þetta. Af því að þetta eru stórar spurn­ing­ar. Eins og með sið­ferð­ið. Það hafa allir sína skoðun á því. Síðan er það þessi umræða um upp­ljóstr­ara sem hefur heyrst und­an­farin miss­eri. Það er þörf fyrir reglur um þá. Það hafa flest vest­ræn ríki sett sér ákveðnar reglur um það. Ef við viljum taka þetta skref, sem við erum kannski búin að taka þurfum við líka að tryggja ákveðna umgjörð í kringum það mál.“ 

Meiri áherslu á fyr­ir­byggj­andi aðgerðir inn­an­ skatt­kerf­is­ins

Í við­tal­inu kemur fram að und­an­farna þrjá ára­tugi hafi umfang skattsvika verið metið á bil­inu 3 til 7 pró­sent af lands­fram­leiðslu. það eru um 10 pró­sent af heild­ar­tekjum hins opin­bera. Bryn­dís segir þó allar slíkar tölur velta á þeim for­sendum sem gefnar eru. Hún segir að um hríð hafi emb­ættið haft áhyggjur af inn­skattsvik­um, meðal annar í bygg­ing­ar­starf­semi. Þá sé um svoköll­uð keðju­mál að ræða þar sem rekin eru umfangs­mikil skatt­svik til und­an­skota und­ir­verk­taka þar sem fyr­ir­tæki nýti sé glufur í virð­is­auka­skatt­kerf­inu. Hún segir að rík­is­sjóður verði af veru­legum fjár­munum vegna þessa og bætir við fólk sé í auknum mæli að setja upp til­hæfu­lausa starf­semi til þess að fá fjár­muni greidda úr rík­is­sjóð.

Að sögn Bryn­dísar þarf emb­ætti skatt­rann­sókn­ar­stjóra að vísa fjölda mála út af borð­inu en aðeins  þrjá­tíu manns starfa hjá ­stofn­un­inn­i. Hún segir að það muni aldrei verða nægur mann­skapur til að rann­saka hvert ein­asta mál. Bryn­dís bendir að lokum á að huga þurfi meira að fyr­ir­byggj­andi aðgerðum inn­an­ skatt­kerf­is­ins, æski­legt væri að meiri áherslu sé lögð á grein­ing­ar­vinnu og fyr­ir­byggj­andi þætti inn­an­ skatt­kerf­is­ins.