Rakel Sveins­dótt­ir, for­maður stjórnar Félags kvenna í atvinnu­líf­inu, segir að lögin um kynja­kvóta í stjórnum félaga, sem tóku gildi haustið 2013, hafi náð til­ætl­uðum árangri í félögum sem eru í eigu hins opin­bera. Þar séu hlut­föll bæði stjórna og fram­kvæmda­stjóra þannig að um 60 pró­sent séu karlar og um 40 pró­sent kon­ur.

Þau lög hafi hins vegar ekki náð til­gangi sínum í einka­geir­an­um, sér­stak­lega þegar horft er til skráðra félaga á mark­að, 100 stærstu fyr­ir­tækja lands­ins og í fjár­mála­geir­an­um.

Í morgun greindi Kjarn­inn frá nið­ur­stöðum úttektar sinnar á því hver kynja­hlut­föll séu á meðal þeirra sem stýra pen­ingum á Íslandi. Sjötta árið í röð er nið­ur­staðan nán­ast sú sama: Karlar stýra nær öllum pen­ingum á Íslandi. Og halda þar með um valda­þræð­ina, en ein­ungis um 11 pró­sent af þeim sem halda um stóru veskin í íslensku atvinnu­lífi eru kon­ur.

Aðspurð hvort hún hafi áhyggjur af því að þetta leiði til þess að við­skipta­hug­myndir kvenna eigi erf­ið­ara um vik að verða að veru­leika, í ljósi þess að lang­flestir sem sitji við ákvörð­un­ar­töku­borðið þegar fjár­fest­ingar eru ákveðnar eru karl­ar, segir Rakel það ber­sýni­legt að þannig sé hlut­unum hátt­að. „Að sjálf­sögðu er það þannig. Við erum með sögur af því að konur mæta öðru við­mót við ákvörð­un­ar­töku­borð­ið. Þær fá að heyra orð­færi eins og „vina“ eða „elskan“ sem karlar fá síður að heyra. En það er líka mann­legt að sam­svara sér betur við hluti, hug­myndir og verk­efni sem við skiljum og tengjum við. Þegar raunin er sú að karlar og konur sitja ekki saman við það að stýra fjár­magn­inu þá end­speglar sú eins­leitni þær ákvarð­anir sem teknar eru. Karlar velja frekar verk­efni og fjár­fest­ingar sem eru leiddar af öðrum karl­mönn­um.“

Hún segir hluta af skýr­ing­unni sem sé fyrir því að kaup­hall­ar­fé­lögin og 100 stærstu fyr­ir­tæki lands­ins séu jafn lokuð fyrir konum og raun ber vitni séu pen­ingar og völd. Rakel bendir á að sam­kvæmt úttekt Kjarn­ans á með­al­launum for­stjóra í fyrra hafi þau verið tæp­lega fimm millj­ónir króna á mán­uði á árinu 2017. „Við verðum að horfast í augu við það að þar sem pen­ingar og völd eru til staðar þar er meg­in­ein­kenni að hleypa ekki konum að. Þar heldur gler­þakið algjör­lega.“

Líf­eyr­is­sjóðir lands­ins eru stærstu fag­fjár­festar á Íslandi og eiga um helm­ing allra skráðra hluta­bréfa annað hvort beint eða óbeint. Rakel segir það sjálf­sagða kröfu að þeir fari að beita sér fyrir breyt­ingum á kynja­sam­setn­ingu í þeim félögum sem þeir eiga í. „Það er ein­kenn­andi að líf­eyr­is­sjóð­irnir eru svo­lítið að fría sig af allra eig­enda­á­byrgð. Til dæmis þegar það koma upp óánægju­raddir um laun ákveð­ins for­stjóra þá fylgja þeir alltaf í kjöl­farið með sínar óánægju­at­huga­semd­ir. Þeir eru ekki að beita sér sem virkir eig­end­ur. Svo má benda á að í lög­unum um kynja­kvóta er fjallað um hlut­fall kynja við ráðn­ingu í fram­kvæmda­stjórn­ir. Þetta er nú ekki erf­ið­ara en svo að líf­eyr­is­sjóð­irnir ættu að vera í fara­broddi þeirra sem eiga í skráðum félögum við að fara betur eftir lög­um.“